معرفی گونه‌های مختلف درخت پالونیا
انتخاب گونه مناسب پالونیا برای شروع موفق زراعت چوب، گام اساسی و مهمی به شمار می‌رود. در این مطلب سعی داریم تا با بررسی گونه های مختلف پالونیا، انتخاب بهترین گونه پالونیا را با توجه به نظرات کارشناسان مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب:
- گونه های پالونیا
- معرفی برخی از گونه ها
- گونه‌های پالونیا کاشت شده در ایران
- نحوه انتخاب بهترین گونه پالونیا
- هشدارها و نکات مهم
- منابع و مآخذ
گونه های پالونیا
از آنجا که پالونیا در کشور ما یک گونه گیاهی غیربومی یا وارداتی محسوب میشود؛ سال‌ها طول می‌کشد تا به طور دقیق در مورد آن صحبت کنیم. در این شرایط بهتر است برای پاسخگویی به این سوال که کدام گونه بهتر است به مقالات علمی و همچنین نتایج آزمایشات و تجربه چند ساله کشت در ایران استناد کنیم.
طبق آخرین گزارشات و مقالات علمی گونه های درخت پالونیا، انواع مختلفی دارد که هر کدام دارای مزایا و کاستی‌های نسبی می‌باشند.
عناوین برخی از این گونه‌ها که در سابتها و منابع مختلف آمده، به شرح زیر است:
- Paulownia fortunei / پالونیا فورتونی (درخت اژدها)
- Paulownia catalpifolia / پالونیا کاتالپیفولیا
- Paulownia elongata / پالونیا الونگاتا
- Paulownia kawakamii / پالونیا کاواکامی
- Paulownia fargesii / پالونیا فارگسی
- Paulownia taiwainana / پالونیا تایوانانا
- Paulownia albipholea / پالونیا آلبیفولئا
- Paulownia tomentosa / پالونیا تومنتوسا (پالونیا تومنتوزا – درخت شهبانو)
- Paulownia tomentosa var. coreana / پالونیا تومنتوزا واریته کورنا
- Paulownia austalis / پالونیا اوستالیس
- Paulownia duclouxii / پالونیا دوکلوکسیا
- Paulownia glabrata / پالونیا گلابراتا
- Paulownia grandifolia / پالونیا گرانفولیا
- Paulownia imperialis / پالونیا امپریالیس
- Paulownia lilacina / پالونیا لایلاچینا (یاس بنفش)
- Paulownia longifolia / پالونیا لانگ فولیا
- Paulownia meridionalis / پالونیا مریدیونالیس
- Paulownia mikado / پالونیا میکادو
- Paulownia recurva / پالونیا ریکاروا
- Paulownia rehderiana / پالونیا ردریانا
- Paulownia shensiensis / پالونیا شنسی‌انسیس
- Paulownia silvestrii / پالونیا سیلوستری
- Paulownia thyrsoidea / پالونیا سرسودیا
- Paulownia viscosa / پالونیا ویسکوزا
- Paulownia arctict / پالونیا آرکتیک
- Paulownia orienta / پالونیا اورینتا
معرفی برخی از گونه های پالونیا
در این بخش به معرفی مختصر برخی از گونه‌های پالونیا می‌پردازیم.
۱. پالونیا گونه الونگاتا
این گونه که یکی از پر آوازه‌ترین گونه‌های شناخته شده پائولونیا است در ظاهر معمولا با برگهای خود شناخته میشود که معمولا به شکل قلب می‌باشند. پس از تحقیقات و آزمایشات میدانی مشخص شده است که پالونیا آلونگاتا (یا الونگاتا) میتواند تحمل بسیار بالایی در برابر تنش های گرمایی و خشکسالی از خود نشان دهد. همچنین به لحاظ سرعت رشد نیز گونه الونگاتا بسیار مطلوب و پربازده است. لازم است بدانید که از شرایط کاشت گونه الونگاتا خاک لومی با زهکشی مناسب و رطوبت کم است.
۲. پالونیا گونه فورتونی
در مورد نژاد فورتنی پائولونیا؛ به نتایج یک آزمایش تحقیقاتی انجام شده در کشور چین استناد میکنیم. در این آزمایش مشخص شده است گونه پالونیا فورتونی دارای مزایای بیشتری نسبت به دیگر گونه‌های درخت پائولونیا در حجم برداشت چوب است.
به لحاظ سوددهی نیز پالونیا فورتونی میتواند نسبت به دیگر نژادها تا ۴۰ درصد بازده بیشتری داشته باشد، که عدد قابل توجهی به شمار می‌رود و آن را از نظر بسیاری از افراد به بهترین گونه پالونیا تبدیل کرده است.
از سوی دیگر پائولونیا فورتنی در مناطق مرطوب بسیار خوب رشد میکند و قابلیت کشت و رشد در دیگر مناطق را نیز داراست. بنابراین انتخاب گونه فورتونی پالونیا، برای تکثیر و تولید نسل‌های بعدی، زراعت چوب و آبادانی کشور که از تنوع اقلیمی، خاکی و توپوگرافی فراوان برخوردار است، انتخاب بسیار مناسبی است.
شایان ذکر است بیشترین سطح زیر کشت برای زراعت چوب در ایران را پالونیا فورتونی (فورتنی) به دلیل چوب تولیدی بیشتر به خود اختصاص داده است.
خوشبختانه درخت پائولونیا فورتنی با عمر بالای ده سال در مناطق سردسیری چون مشهد نیز دچار مشکل نشده است بنابراین به نظر می رسد گونه فورتونی احتمالا در حد سرمای ایران در بیشتر مناطق کشور سازگاری از خود نشان می‌دهد.
پالونیا فورتونی در میان تمام گونه‌های پالونیا سریع‌ترین رشد ممکن را به همراه پالونیا الانگاتا دارد و این دو گونه بالاترین کیفیت چوب را دارا می باشند که گزینه‌های خوبی برای زراعت چوب است.
پیشنهاد میکنیم مطلب آشنایی با پالونیا + سوالات متداول را نیز مطالعه کنید.
۳. پالونیا گونه آرکتیک
پالونیا گونه آرکتیک یا قطب شمال گونه ای است که تحمل آن در برابر سرما بیشتر است و تا منفی ۲۶ درجه سانتیگراد تحمل میکند. اما به لحاظ رشد فیزیکی نسبت به گونه های پر بازده نسبتا ضعیف‌تر است.
۴. پالونیا گونه اورینتا
گونه اورینتا معمولا با هدف زیباسازی محیط های شهری و مناطق مسکونی کاشته میشود.
گونه اورینتا سرعت رشد قابل توجهی دارد، از سال سوم شکوفه دهی را شروع میکند و در اوایل بهار به مدت دو تا چهار هفته، شکوفه با رنگ ارکیده دارد و پس از آن نیز برگهایی شبیه به گوش فیل و دارای قطر زیاد خود را بروی درخت نمایان میکنند، بنابراین زیبایی و سایه گستری آن مورد اهمیت است.
برگهای پالونیا اورینتا نسبتا قطر زیادی دارند و در تابستان میتوانند تا قطر ۹۰ سانتیمتر نیز رشد کنند که خنکی و زیبایی خاصی دارد. در بسیاری از کشورها اجازه کشت این گونه در حیاط‌ها و باغچه‌ها داده میشود. بی شک اورینتا میتواند باغی را به زیبایی و شکوه بهشت برای باغبان و پرندگان ایجاد کند، البته به شرط آنکه در خاک زهکشی شده کاشته شود و نور آفتاب مناسب را ببیند.
۵. پالونیا گونه تومنتوزا
پالونیا تومنتوزا که به درخت شهربانو نیز معروف است. اگرچه ممکن است سرعت رشد کمتری نسبت به گونه های دیگر داشته باشد اما به دلیل تحمل سرمایی نسبتا خوب ( تحمل تا منفی ۲۲ درجه) اغلب برای مناطق با زمستانهای سرد با یخ زدگی های شدید پیشنهاد میشود. پالونیا تومنتوزا نیز علیرغم کاشت برای زراعت چوب در مناطق سردسیر با هدف زیباسازی کاشته میشود.
پالونیا تومنتوزا دارای تاج پهنی است. نکته قابل توجه دیگر در پالونیا تومنتوزا، تعداد پاجوش بیشتر درخت پس از قطع تنه درخت است.
۶. پالونیا گونه های هیبرید
منظور از واژه هیبرید در واقع ترکیب دو نژاد از یک گونه گیاهی است.
در گذشته معمولا برای ترکیب دو نژاد یا دو گونه گیاهی از پیوند قلمه استفاده میشود اما در کشاورزی روز دنیا گاها از ترکیب ژنتیکی استفاده میشود تا بتوانیم مزایای دو رقم گیاهی را باهم داشته باشیم.
در خصوص درخت پائولونیا چون هر نژاد با محدودیت هایی روبروست یا بازدهی کمتری دارد؛ لذا برای بهره مندی از مزایای هر ۲ نژاد ترکیبات دو گونه با نام هیبریدی کشت میشود. اما در ایران واقعا مشخص نیست که گونه هایی که بعنوان هیبرید عرضه میشوند از چه گونه هایی گرفته شده اند و اطلاعات شناسنامه ای در دسترس نیست. لذا اعتبار آنها در هاله‌ای از ابهام است.
پالونیا گونه شنگ تونگ (حاصل فورتونی و تومنتوزا)
همانطور که گفته شد ممکن است برای بهره مندی از مزایای گونه های مختلف ترکیب گونه های متنوع انجام شود. گونه شنگ تونگ در واقع ترکیبی از دو گونه فورتنی با سرعت رشد بالا و گونه تومنتوزا با تحمل سرمایی زیاد است. در مناطق شمالی چین، این دو گونه ترکیب شده اند و گونه دو رگه هیبرید شنگ تونگ تولید شده است.
در هیبرید شنگ تونگ تحمل سرمایی از گونه پالونیا تومنتوسا و رشد عالی درخت از گونه پالونیا فورتونی به عاریت گرفته و با هم ترکیب شد تا گونه مناسب دیگری از پالونیا تولید شود. اما در نهایت هیبرید شنگ تونگ همانند تمام دورگه ها، خصوصیات حد وسط هر دو گونه را دارا می باشد. یعنی نه کاملا شبیه پالونیا تومنتوسا و نه کاملا شبیه پالونیا فورتنی است.
به دلیل اثبات سازگاری ۲۵ ساله گونه پالونیا فورتنی در ایران، کشت هیبرید شنگ تونگ با توجه به عدم وجود اطلاعات برای سازگاری بلندمدت، شاید منطقی نباشد. بنابراین بهتر است فعلا تا زمان اثبات سازگاری بلندمدت پالونیای هیبرید شن‌تونگ، فعلا تنها در مناطق بسیار سرد که گونه پالونیا فورتنی جواب نداده، اقدام به کشت پالونیا هیبرید شنگ تونگ نمود.
گونه‌های پالونیا کاشت شده در ایران
در حال حاضر در ایران گونه‌های فورتنی، تومنتوزا، شن تونگ، الانگاتا و هیبریدی در بازار عرضه شده و مورد معامله قرار می‌گیرند که علاوه بر تفاوت در سرعت رشد و تحمل تنش‌های وارد از سوی محیط، شمایل ظاهری متفاوتی نیز نسبت به یکدیگر دارند که معمولا در زمان شکوفه‌دهی بیشتر قابل مشاهده است.
بخش پشتیبانی مزرعه کارآفرینی بر خود لازم میداند ضمن رعایت صداقت و اخلاق تمامی دانسته‌های خود شامل گونه های مختلف پائولونیا، مزایا و کاستی ها و همچنین چالش های پیشرو در کشت پائولونیا را در اختیار خریداران نهال بگذارد.
این حق برای خریداران محفوظ است که ضمن کسب اطلاعات حداکثری، گونه موردپسند خود را انتخاب کنند که طبیعتا مسئولیت کاشت، داشت و برداشت اقتصادی گونه گیاهی پائولونیا انتخابی نیز بر عهده ایشان است.
در زیر سه گونه پرمصرف پالونیا و مزایا و معایب هر کدام به اختصار بیان شده است.
انتخاب بهترین گونه پالونیا
انتخاب نوع پائولونیا برای کشت کاملا بستگی به هدف شما از زراعت، نوع خاک و اقلیم شما دارد. لذا توصیه میکنیم قبل از هر کاری اطلاعات کافی در مورد خاک و اقلیم مزرعه خود بدست آورید.
پس از کسب اطلاعات کافی در مورد مزرعه خود حالا وقت آن است که اطلاعات کافی در مورد هرگونه پائولونیا بدست آورید و در صورت عدم تطبیق شرایط و نیازهای گونه با شرایط خاک و اقلیم مزرعه، از کشت آن صرف نظر کنید. (مزرعه کارآفرینی در مواردی که نظر کارشناسان متفق القول بر عدم برداشت اقتصادی در صورت کشت و یا از بین رفتن نهال ها باشد، حتی در صورت رضایت خریدار هرگز به وی نهالی نخواهد فروخت).
هشدارها و نکات مهم
۱. گونه های خالص پالونیا، مطمئن تر هستند
با وجود اینکه هریک از گونه‌ها، رقم‌ها و دورگه‌های بین‌گونه‌ای درخت پائولونیا دارای مزیت‌های هر دو گونه مادر از نظر رشد و سازگاری، خواص چوب تولیدی، خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و اکولوژیکی می‌باشند، اما با این حال، در اهداف اصلاح نژادی و انتخاب گونه، اولویت با انتخاب گونه‌ها و رقم‌های خالص است که رشد و سازگاری بهتر، ارتفاع و قطر زیاد و حجم چوبدهی بالائی دارند.
۲. مراقب کلاهبرداری ها درمورد پالونیا هیبرید باشید.
بیشتر تولیدکنندگانی که ادعای تولید پالونیا هیبرید را دارند، چون هیچ گواهی از یک مرجع رسمی همچون موسسه ثبت نهال و بذر برای تایید ادعای خود ندارند، نمی توان تنها به ادعای آنها اعتماد و اکتفا کرد، چون متاسفانه اثبات شده است عده ای سوداگر بدون داشتن هرگونه گواهی نامه از مراجع معتبر، نهال های با تکثیر بذری تومنتوسا و فورتنی را به اسم هیبرید با قیمت های بسیار بالایی می فروشند!!!
۳. ادعای عقیم بودن پالونیا تریپلوئید شبهه‌برانگیز است.
برخی تولیدکنندگان نهال با درج عنوان تریپلوئید؟!!! به عقیم بودن بذر نهال تولیدی خود اشاره می نمایند که فاقد هر گونه پشتوانه علمی است. همان اندازه که وجود پالونیای تریپلوئید عقیم شبهه برانگیز است و توسط مراجع علمی تایید نمی‌شود، اثبات تولید بذر در نهال‌هایی که بنام پالونیای تریپلوئید به فروش رسیده است، خود سند دیگری بر ابطال ادعای عقیم بودن پالونیای هیبرید تحت عنوان پالونیا تریپلوئید است.
۴. پالونیا شنگ تونگ تحمل سرمایی پایین‌تری از تومنتوزا ندارد.
با وجود اینکه در مزایا و تحمل به سرمای هیبرید شنگ تونگ شبهه ای وارد نیست و نمی توان آن را انکار کرد، اما باز هم تاکید می گردد قدرت تحمل سرمایی هیبرید شنگ تونگ همواره پایین تر از پالونیا تومنتوسا می باشد و ادعای برخی تولیدکنندگان نسبت به تحمل دماهای ۴۰ تا ۵۰ درجه زیر صفر برای پالونیا هیبرید شنگ تونگ و سایر گونه های پالونیا، نه در هیچ منبع علمی سندیت داشته و نه از طریق مراجع علمی و اساتید دانشگاه تایید می شود.
سخن پایانی
در این مطلب، گونه های مختلف پالونیا را موردبررسی قرار دادیم. همه موارد بالا با هدف انتخاب بهترین گونه پالونیا برای زراعت چوب بیان شد. امیدواریم این مطلب به شما در انتخاب گونه مناسب پالونیا کمک کرده باشد.
در پایان و براساس تجربه‌های کشت در ایران، میتوان گفت که برای عزیزانی که با هدف برداشت اقتصادی چوب اقدام به کشت پائولونیا میکنند، گونه فورتنی به عنوان گونه مناسب پالونیا میتواند مدنظر قرار گیرد.
همچنین اگر منطقه مورد نظر برای زراعت چوب، سردسیری و با میانگین دمای زمستان پایین تر از منفی ۱۵ تا نهایتا منفی ۲۲ است؛ گونه مناسب پالونیا، گونه تومنتوزا خواهد بود با اطمینان بیشتری بتوانیم به عملکرد اقتصادی برسیم.
نظر شما درمورد گونه مناسب پالونیا چیست؟ لطفا نظر خود را درج بفرمایید تا باهم موضوع را بررسی و تکمیل نماییم. / باتشکر
منابع و مآخذ:
۱. Arnold, Lester E. and George Z. Gertner, 1988. Establishing Zero-till Paulownia In Permanent Pastures With Delayed Herbicide Applications. Forestry Research Report. I)opt. of Forestry, Agriculture Experiment Station, Univ. of Illinois.
۲. Beckjord, Peter R., 1984. Paulownia TomentOsa: A Brief Guide For The Tree Farmer. MP984. Maryland Agricultural Experiment Station. Univ. of Maryland.
۳. Graves, Donald H., 1989. Paulownia Plantation Management: A Guide To Density Control and Financial Alternatives. Forestry Extension Series. No. 1. College of Agriculture, Cooperative Extension Service, Univ. of Kentucky.
۴. Stringer, Jeffrey W., 1986. A Practical Method For Production Of Paulownia Tomentosa. Tree Planters Notes. Spring 1986, pp. 8-11.
منبع مقاله: سایت مزرعه کارآفرینی
نظرات