بیمه بیکاری، شرایط و نحوه بهره مندی
لذا در این مقاله سعی بر آن است تا از دیدگاه قانون کار، تامین اجتماعی و آیین نامه‌های مربوطه، بیمه بیکاری، شرایط و نحوه استفاده از آن را مختصر و گویا توضیح دهیم تا در شرایط مبتلا به، کارگران بتوانند در زمره این حمایت شغلی قرار گرفته و از مزایا و منافع آن استفاده کنند. کارگرانی که قرارداد کار موقت یا کار معین دارند و مدت قراردادشان پایان می‌یابد، چنانچه موفق به اشتغال مجدد نگردند، مشمول بیمه بیکاری خواهند بود. ۱- (در قرارداد کار دائم)، کارگران تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی موضوع ماده ۱۴۸ قانون کار، باید قبل از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشند. بیمه شدگانی که حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه قبل از بیکار شدن داشته باشند و به حکم ماده ۳۶ قانون تامین اجتماعی مسئولیت پرداخت حق بیمه سهم کارفرما و شخص بیمه شده به عهده کارفرما بوده و تاخیر کارفرما در پرداخت حق بیمه یا امتناع از پرداخت آن دلیل عدم ثبت سابقه باشد، تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند. ۲- شخص مکلف است ظرف ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، با اعلام مراتب بیکاری به واحد کار و امور اجتماعی محل، کتبا آمادگی خود را جهت اشتغال به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد. چنانچه بیمه شده بیکار نتواند ظرف ۳۰ روز مراتب فوق را اعلام دارد و عذر موجه داشته باشد (نظیر ناآگاهی از قانون، بعد مسافت، بیماری اقربا درجه یک، فوت اقوام درجه یک و دو، شرایط نامساعد جوی و….) مدت مذکور، با تایید هیئت حل اختلاف اداره کار و امور اجتماعی محل تا ۳ماه (نود روز) قابلیت افزایش خواهد داشت. ۳- در صورتی که قرارداد بیمه شده از نوع قرارداد کار موقت یا کار معین باشد، شمول بیمه بیکاری برای کارگر زمانی است که بیمه شده، سابقه کاری حداقل یک سال را در آخرین کارگاه به انضمام پرداخت حق بیمه داشته باشد. ۵- در صورتی که کارگر بیکار شده، در زمان دریافت مقرری بیکاری، به شغلی گمارده شود که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری تخصیص یافته کمتر باشد، همچنان تحت پوشش بیمه بیکاری بوده و مابه‌التفاوت دریافتی از حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت خواهد شد. طبق قانون، رسیدگی به درخواست بیمه بیکاری در صورتی است که ظرف سی روز از شروع بیکاری در اداره کار و امور اجتماعی طرح درخواست شود. با این حال، طبق تمهید قانونی چنانچه بتوانید عذر موجه خود مبنی بر ناآگاهی از زمان بیکاری را در اداره کار مطرح نموده با موافقت شورای عالی کار، مدت ۳۰ روزه قابلیت افزایش به ۹۰ روز را خواهد داشت. سوالم این است که بعد از اتمام قرارداد یک ساله‌ام با شرکت محل کارم، چنانچه برای سال جدید بر سر حقوق درخواستی به توافق نرسیم، آیا امکان استفاده از بیمه بیکاری بعد از اتمام قرارداد هست؟ شرط لازم برای دریافت بیمه بیکاری اینست که علت بیکاری، عدم تمایل کارگر نباشد و تشخیص این مورد هم با کمیته‌ای متشکل از نمایندگان اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی است. در مواردی که قصور یا تقصیر در انجام وظایف محوله از سوی کارگر در مراجع حل اختلاف قانون کار احراز گردیده باشد، این قبیل کارگران نمی‌توانند از مزایای بیمه بیکاری برخوردار گردند. در موارد مربوط به سازش بین کارگر و کارفرما، چنانچه خودشان مبادرت به سازش نمایند از شمول بیمه بیکاری خارج و در صورتی که سازش در مراجع حل اختلاف قانون کار صورت پذیرد، کارگر می‌تواند تحت پوشش بیمه بیکاری قرار گیرد. نکته: کارگاه‌های دارای ۵ نفر کارگر و کمتر که طبق قانون معافیت کارگاه‌ها و مشاغل دارای ۵ نفر کارگر و کمتر از شمول قانون کار تا پایان برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب سال ۷۸ معاف شناخته و طبق تبصره یک آن پرداخت حق بیمه بیکاری به اختیار و توافق کارگر و کارفرما موکول شده است. حقوق بازنشستگی‌ام را بر مبنای حقوقی که بیمه بیکاری به من پرداخت کرده حساب نمودند که خیلی کم شده است. جمع مدت پرداخت بیمه بیکاری و مزایای آن، اعم از دوره اجرای آزمایشی و یا دائمی، برای مجردین حداقل ۶ ماه و حداکثر ۳۶ ماه می‌باشد. برای افراد متاهل یا متکفل حداقل ۱۲ ماه و حداکثر ۵۰ ماه بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه کارگر می‌باشد. ولی چنانچه بعد از پایان قرارداد اخراج شود و در آخرین کارگاه بیش از یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد می‌تواند مستقیما به ادارات کار محل مراجعه و درخواست بیمه بیکاری کند. افرادی که دارای قرارداد کار دائم هستند و از کار اخراج می‌شوند، در صورت دارا بودن حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه، برای اعتراض به اخراج یا درخواست مطالبات، ابتدا باید به اداره کار محل مراجعه کرده و علیه کارفرما طرح دعوی کنند. در صورتی که رای صادره بازگشت به کار باشد، کارگر مشمول بیمه بیکاری نخواهد شد. در صورتی که هیات حل اختلاف، اخراج کارگر را غیرموجه تشخیص داد، حکم بازگشت کارگر اخراجی و پرداخت حق‌السعی او را از تاریخ اخراج صادر می‌کند و در غیر این صورت (موجه بودن اخراج) کارگر، مشمول اخذ حق سنوات به میزان مندرج در ماده ۲۷ این قانون خواهد بود. چنانچه کارگر نخواهد به واحد مربوط باز گردد، کارفرما مکلف است که بر اساس سابقه خدمت کارگر به نسبت هر سال ۴۵ روز مزد و حقوق به وی بپردازد. در صورت موجه بودن اخراج کارگر (ذیل ماده ۱۶۵ قانون کار) بیکاری کارگر بدون میل و اراده تلقی شده و تحت پوشش قرار خواهد گرفت. در موارد فسخ یک طرفه قرارداد کار معین، چنانچه این امر از ناحیه کارفرما انجام پذیرفته باشد، درصورت صدور رای از سوی مراجع حل اختلاف قانون کار، از تاریخ پایان مدت قرارداد کارگر تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرد. مقرری بیمه بیکاری مانند سایر مستمری‌های تامین اجتماعی از پرداخت هرگونه مالیات معاف خواهد بود. در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری محرز شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده او بوده است کارگر موظف به استرداد وجوه دریافتی به سازمان تامین اجتماعی خواهد بود. در صورتی که بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی (منظور روزهایی است که مراجع ذیربط در حال رسیدگی به درخواست کارگر مبنی بر بیکاری هستند و طبق قانون تا تصمیم گیری نهایی، مقرری بیمه بیکاری را دریافت می‌کنند) به کار مربوطه اعاده گردد مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی به سازمان تامین اجتماعی می‌باشد. میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار، معادل ۵۵ درصد متوسط حقوق یا مزد روزانه وی می‌باشد. این جدول بر اساس ماه‌های پرداختی بیمه برای افراد متاهل و مجرد تهیه شده است.
متن کامل نوشته در سایت سامانه حقوقی دادپرداز
نظرات