آشنایی با قلمه زنی و نکات مرتبط با آن
قلمه زنی یکی از شیوه‌های رایج برای تکثیر گیاهان است. در این مقاله قصد داریم ضمن آشنایی با قلمه زنی به مراحل انجام قلمه گرفتن، دستورالعمل قلمه زنی و هورمونهای ریشه زا (تجاری و هورمون ریشه زا خانگی) اشاره کنیم. تا پایان با ما همراه باشید و اگر سوال یا نظری داشتید از پایین صفحه ارسال کنید.
فهرست مطالب:
- قلمه زنی چیست؟
- زمان قلمه گرفتن
- گام اول قلمه زنی
- مشخصات ظاهری قلمه مناسب
- ریشه زایی قلمه
- هورمون ریشه زا
- دستورالعمل قلمه زنی
- نکات ضروری در قلمه زدن
- هورمونهای ریشه زایی خانگی (دست ساز)
- سوالات متداول درباره قلمه زنی
متن کامل این مقاله را در سایت مزرعه کارآفرینی مطالعه کنید.
قلمه زنی چیست؟
قلمه زنی ساده ترین روش برای تکثیر گیاه محبوب شماست. بطوریکه با جداسازی مناسب بخشی از گیاه مادر می‌توانید آن را تکثیر کنید.
قلمه میتواند یک ساقه خوب، بخشی از تنه یا ریشه و یا حتی یک برگ باشد. هر چند در حالت مرسوم منظور از قلمه یک بخش از ساقه جوان گیاه مادر است.
در حالت کلی منظور ما از قلمه زنی یا قلمه گرفتن؛ جداسازی بخشی از گیاه مادر و تبدیل آن به نهال جدید است.
شایان ذکر است فرآیند قلمه گرفتن و قلمه زدن میتواند از چند هفته تا چند ماه به طول بیانجامد.
انتخاب نوع قلمه زنی کاملا به گونه گیاهی بستگی دارد اما برای تکثیر بیشتر گیاهان از قلمه نیمه نرم چوبی استفاده میشود.
زمان قلمه گرفتن
زمان برداشت قلمه از گیاه مادر، اکثرا در انتهای فصل خواب و یا ابتدای فصل رشد و زمانیکه ساقه‌های نیمه نرم در دسترس است انجام میشود زیرا در این زمان، فعالیت درونی گیاه رو به افزایش است و قلمه ها هنوز سخت نشده اند. از طرفی تولید مثل و ریشه زنی به راحتی انجام میشود.
قلمه‌های نرم‌تر معمولا در تابستان گرفته می‌شوند که در مرحله رشد و رو به بلوغ است. هر چه از این زمان به سمت فصل سرد نزدیک می‌شویم میزان فعالیت گیاه کم شده و جنس قلمه سخت تر میشود و به بلوغ کامل می‌رسد.
گام اول قلمه زنی
اولین گام در قلمه زنی انتخاب یک گیاه سالم و با نشاط بعنوان گیاه مادر است. برای انتخاب بهترین گیاه مادر توجه کنید که علاوه بر سلامت ظاهری؛ انتخاب بهترین عصا برای برش قلمه بسیار مهم است.
شاخساری که در سال قبل رشد رویشی زیادی داشته دارای قلمه های مناسبی نیست و برای قلمه گرفتن خوب نیستند زیرا میزان هیدراتهای کربن در آن اندک بوده، ریشه زایی و نمو بعدی آن با مشکل مواجه خواهد شد.
همچنین شاخساری که از یک درخت ضعیف یا بخش ضعیف یک درخت گرفته میشود نمی‌تواند برای تکثیر و رشد در آینده مناسب باشد.
مشخصات ظاهری قلمه مناسب
عصایی که برای برش انتخاب می‌کنید بهتر است دارای قطر ۱ تا ۱.۲ سانتیمتر و دارای گره هایی با فاصله متعادل باشد.
سطح مقطع قلمه را چک کنید تا دایره ای و عاری از نشانه های آفت و بیماری باشد.
طول قلمه ها میتواند از ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر باشد. البته این اندازه متناسب با نوع گونه و شیوه و محل کاشت شما است.
برای مثال اگر میخواهید قلمه بدون ریشه را در منطقه ای برای کاشت دیم در زمین زراعی قرار دهید توصیه میشود اندازه قلمه تقریبا ۱۳۰ سانتیمتر و دارای پاشنه باشد.
برای جداسازی مناسب قلمه از یک تیغ یا قیچی تیز و ضدعفونی شده استفاده کنید، تا کمترین آسیب به سلول‌های انتهای قلمه و گیاه مادر در محل زخمه برسد.
خرید انواع قلمه در سایت مزرعه کارآفرینی
ریشه زایی قلمه
مهمترین امری که پس از گرفتن یک قلمه از درخت انتخابی شما باید صورت بگیرد ریشه زایی است. ریشه زایی در برخی گونه‌های گیاهی بسیار آسان و در برخی کمی مشکل است و حساسیت‌ها بیشتر میشود.
برای ریشه‌زایی لازم است که به گیاه در این امر کمک کنیم تا علاوه بر سرعت بخشیدن به کار بتوانیم ریشه کافی برای قرار گرفتن در خاک را داشته باشیم.
پیشنهاد میشود در این مرحله ابتدا خراشهایی بروی پوست انتهای قلمه ایجاد کنید تا امکان تولید ریشه افزایش یابد.
همچنین قلمه را در یک محیط بدون خاک مثل آب خالص و یا یک مخلوط کامل و مناسب (مانند مخلوط پرلیت، ورمیکولیت، شن و ماسه درشت، پوست نارگیل (کوکوپیت)، مقادیر کمی کود و سنگ آهک) قرار داده و برای ریشه زایی قلمه تلاش می‌کنیم.
هورمون ریشه زا
در مقالات علمی معمولا ریشه زاهای مختلفی معرفی میشود که با عنوان هورمون ریشه زایی از آنها نام برده میشود.
در واقع کار هورمون ریشه زا، کمک به ریشه زایی و تکثیر درخت در سلامت کامل و همچنین رشد خوب آن است.
بسیاری از باغداران و نهال کاران معتقدند هزینه برای خرید هورمون ریشه زا کاری بیهوده است و اصلا نیازی به این هزینه نیست. در پاسخ به این موضوع می‌توان گفت: درست است که بسیاری از قلمه‌ها بدون استفاده از هورمون ریشه زا ریشه می‌گیرند و رشد می‌کنند و استفاده از هورمونهای مازاد اصلا ضروری نیست اما باید موارد مهم دیگر را هم مدنظر داشت.
اکسین، هورمون ریشه زایی
در واقع مرحله ریشه زایی در یک قلمه توسط هورمونهای موجود در قلمه موسوم به اکسین انجام میشود.
اما در گونه‌های گیاهی که ریشه زایی سخت‌تر انجام میشود، هورمون ریشه زا کمک خواهد کرد تا تعداد قلمه های کمتری از دست بروند.
اکسین‌ها معمولا در جوانه‌های زیرین ساقه گیاه قرار دارند و کار اصلی آنها جلوگیری از جوانه‌های کناری تنه است تا تمرکز ساقه بیشتر بر ریشه زایی باشد.
هورمون های ریشه زا تجاری معمولا به صورت ژل، مایع یا پودر در بازار موجود هستند که حاوی مقادیر اکسین بعنوان هورمونهای گیاهی هستند و معمولا در آزمایشگاه ساخته می‌شوند.
معایب هورمون ریشه زا
هورمون‌ها احتمال ریشه‌دار شدن قلمه‌ها را افزایش می‌دهند؛ اما از آنجا که معمولا حاوی قارچ کش هستند استفاده بیش از حد آنها میتواند گیاه را در فتوسنتز با مشکل مواجه کند.
ممکن است نشانه‌های استفاده زیادی از هورمون ریشه‌زا را با زرد شدن و ریزش برگ‌ها و یا سیاه شدن ساقه ببینید که در نهایت منجر به از بین رفتن قلمه شما خواهد شد.
باغدارانی که تاکید زیادی بر پرورش محصولات خود به روش ارگانیک دارند، بعد از قلمه گرفتن، معمولا از استفاده مواد شیمیایی خودداری می‌کنند و سعی ایشان بر استفاده از هورمونهای دارای اکسین و طبیعی و یا دست ساز خود است.
متن کامل این مقاله را در سایت مزرعه کارآفرینی مطالعه کنید.
مطالب دیگر که در سایت مزرعه کارآفرینی مطالعه خواهید کرد:
- دستورالعمل قلمه زنی
- هورمونهای ریشه زا خانگی (دست ساز)
- سوالات متداول درباره قلمه زدن
بازار کشاورزی آنلاین مزرعه کارآفرینی
از اینکه به این مقاله توجه کردید سپاسگزاریم. امیداوریم برای شما مفید بوده باشد.
اگر شما هم سوالی دارید حتما برای ما ارسال کنید. از پایین صفحه در قسمت دیدگاه، برای ارسال سوال و نظر خودتون استفاده کنید.
نظرات