موانع پیش روی کارآفرینان در ایران و انتقادات وارد بر آن
اخیرا در نشست خبری شبکه دو سیما به بحث پیرامون مشکلات کارآفرینان پرداخته شد. در این نشست آقای دکتر یوسف قاسمی بنیان گذار اولین شرکت دانش بنیان حقوقی کشور در زمینه خدمات حقوقی و استارتاپ تولید قرارداد آنلاین، به صحبت پیرامون مشکلات حقوقی و قانونی کارآفرینان و استارتاپها در ایران پرداختند. خلاصه این نشست برگزار شده به شرح زیر است:
بعد از برگشت شما به ایران مهم ترین موانعی که برای راه انداختن یک کسب وکار با آن مواجه شده اید چه بوده است؟
مهم ترین مساله که در فرایند کارآفرینی با آن روبرو هستیم بسترهای شرکت سازی و شرکت داری است. یعنی موانعی داریم که نه تنها ضرورت و فایده ای ندارند بلکه با هدف اصلی بنیان گذاران این قوانین نیز در تعارض هستند. به عنوان مثال کسی که اپلیکیشن خدمات خشکویی طراحی میکند نباید نیازمند مجوز خشکشویی باشد! بلکه وظیفه وی کار کردن با تامین کنندگانی است که از مجوزهای لازم برخوردار هستند.
در واقع علاوه بر تعدد و تکثر مجوزها، با ابهام عظیمی نه مثبت و نه منفی روبرو هستیم و دقیقا نمی دانیم چه کاری باید انجام دهیم.
شما چه مدت زمانی برای دریافت یک مجوز طی کردید؟
با توجه به این که ما شرکت حقوقی هستیم طبیعتا آگاهی بیشتری داشتیم و می دانستیم در چه زمانی نیازی نیست که درخواست مجوز کنیم. یعنی در مواقعی اگر مجوز نگیرید نقض قانون نکرده اید.
البته تعداد مجوزها آمار مختلفی دارد برخی کسب وکارها با بررسی هایی که کردند متوجه شدند که اگر بخواهند تمامی مجوزهای مربوط به کسب و کار خود را تهیه کنند تعداد آن 2000 تا هم خواهد رسید. هرچند بعضی از مجوزها خیلی ساده هستند به عنوان مثال ثبت نام یا رجیستری که سبک ترین درجه از مجوزها به شمار می آیند.
در کشورهای پیشرفته نه تنها مجوزگذاری زائد صورت نمی گیرد بلکه کسب و کارهای نوآورانه با لزومی برای عمل کردن مانند شرکت های سنتی روبرو نیستند.
منظور از مشکلات شرکت داری چیست؟
زمان یک کارآفرین به خصوص در کسب وکارهای نوآورانه که ارزش بسیار بالایی خلق می کند، بسیار ارزشمند است. این درست نیست که بخش زیادی از این زمان صرف پر کردن انواع فرم های غیرهوشمند شود. اطلاعاتی که تکراری هستند و یا حتی از آن ها استفاده ای نمی شود. ما در کشورمان تلنت و استعدادهای هوشمند زیادی داریم و با کمک آن ها می توانیم زیرساخت های مناسب را فراهم کرده تا تمامی این فرآیندها به یکدیگر متصل شوند و به عنوان مثال با یک اهراز هویت ساده هر فرد بتواند با رعایت قوانین و حریم خصوصی در سامانه ها، اطلاعات خود را بارگذاری کند.
توصیه شما برای تبدیل کردن یک استعداد برتر به یک کارآفرین خوب چیست؟
باید تمرکز بر روی حمایت از نخبگان را به سمت نظریه هر نخبه یک کارآفرین، ببریم.
توقعاتی که یک استعداد برتر دارد به عنوان مثال از جنبه پیشرفت مالی، امکان برآورده شدن آن تقریبا به وسیله هیچ حمایتی در هیچ جای دنیا وجود ندارد. اتفاقا این افراد بعد از مدتی متوجه میشوند آن چیزی که عطش وجودشان را سیراب می کند، آفرینش یک نام و یا یک مجموعه است.
یک استعداد برتر در ساختن لذتی را تجربه می کند که حتی اگر با حمایت های دولتی هم بخواهد به جایی برسد آن را تجربه نخواهد کرد.
چه باید کرد تا کارآفرینی صورت بگیرد؟
در کشور ما مساله بنیادی تر است . توجه ما به علوم انسانی ضعیف است و استعدادها بیشتر سمت علوم تجربی و مهندسی می روند. در نتیجه این عقب ماندگی کاربردی شدن علوم اجتماعی در ایران است که فناوران بسیار موفقی داریم اما توانمند ساز نداریم.
برای اجرایی تر کردن این اتفاق باید چه کار کرد؟
آموزش ها باید کاربردی شود. باید از دانشگاه ها و از خودمان شروع کنیم و دوره های کارآموزی در علوم اجتماعی برگزار کنیم که بتوانند توانمندساز کارآفرینی شوند.
از طرف دیگر سازمان های متصدی حمایت از کارآفرینی باید به این موضوع توجه کنند. هر چند تاکنون تلاش هایی از سمت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از طریق کولیدور صادرات و همین طور بخش توانمندسازی نوآوری و شکوفایی، شکل گرفته است و از مشاوران خوبی بهره گرفته اند که تجربه کسبوکاری دارند.
مشکلات شرکت های تجاری چیست؟
مهم ترین مساله ما همت نکردن برای بروز رسانی قوانین مربوط به شرکت های تجاری در ایران است.
آیا یک ایده نو در خارج از کشور نیاز به ثبت دارد؟
در ایران هم برای کارآفرینی لزومی برای ثبت شرکت نیست. اما در کارآفرینی مساله ایجاد برند و نام تجاری ( شخصیت حقوقی) اهمیت دارد. در واقع در هیچ جای دنیا الزام قانونی نیست، اما همه به آن گرایش دارند. در ایران حتی ثبت شرکت برای کسب وکارهای سنتی هنوز پیچیده است. در واقع مساله اصلی مشکلات اداری نیست بلکه مشکل قانون است که حداقل از 50 سال پیش به روز رسانی در آن انجام نشده است. در حالی که کسب و کارها متحول شده اند و ما می خواهیم یک کسب و کار نوپا را در قالبی ببریم که حتی برای کسب و کارهای سنتی مناسب نیست. در کشورهای خارجی حتی قوانین مدرن ثبت شرکت ها به کسب و کارهای نوپا را تحمیل نمی شود بلکه برای آن ها یک راهکار کوتاه مدت در نظر گرفته می شود چون احتمال شکست ایده و موفق نشدن آن وجود دارد.
در آخر پیشنهادات خود را بفرمایید؟
مهم ترین نکته این است که ما هوشمند به مجوزها و قانون ها نگاه کنیم. اگر می خواهیم یک کسب و کار را علی الخصوص یک کسب و کار آنلاین را توقیف کنیم باید ابتدا فکر کنیم که این کسب و کار مثل یک مغازه می ماند. مگر درست است به سادگی در یک مغازه را ببندیم. حتی اگر محیط شتاب دهنده ها وفضاهای اشتراکی متفاوت و رنگی تر است به دلیل تحمل کردن روزهای سخت نوآوری و انتظار پس از آن است.
نظرات