نبرد نابرابر کرونا با مراکزخرید کشور

بیش از یک سال از ورود ویروس منحوس کرونا به کشور می‌گذرد؛ ویروسی که از همان ابتدای ورودش به کشور و درست زمانی که تصور می‌شد عمری کوتاه داشته و تنها برای چند ماه در کشور ماندگار باشد، پا بر گلوی اقتصاد کشور گذاشت و بحران‌های اقتصادی را چندبرابر کرد.

گستره این بحران غیرمنتظره و نامیمون که پیش‌بینی تولد آن در هیچ صنعتی ممکن نبود، تا حدی بوده که منجر به تعطیلی صنایع مختلف کشور شده و موجب بالارفتن آمار بیکاری و همین‌طور ازدست‌رفتن شغل برای افرادی شد که در دسته مشاغل پرریسک در انتقال ویروس کرونا قرار گرفته بودند.

فعالان اقتصادی درآن زمان پیش‌بینی کرده بودند که این بحران تا انتهای شش ماهه نخست سال ۹۹ به پایان خواهد رسید و شرایط مجددا به حالت عادی بازخواهد گشت. بر همین اساس گروه‌بندی‌هایی برای محدودیت در فعالیت مشاغل مختلف اعمال شد که البته نتیجه‌بخش بود و توانست آمار مبتلایان و فوتی‌های ناشی از ویروس کرونا را به شکل چشم‌گیری کاهش دهد. اما گویا ترس از یک بیماری ناشناخته رفته‌رفته جای خود را به یک عادت داد و مردم نیز با بازگشت به روال عادی زندگی خود، توجه کمتری به مسائل بهداشتی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با آن که توسط ستاد مبارزه با بیماری کووید ۱۹ مشخص شده بود، از خود نشان دادند. این عوامل در کنار سایر موارد مرتبط سبب شد تا با شروع نیمه دوم سال ۹۹ باز هم موج جدیدی از این بیماری دیده شود و نیز شاهد رشد شدید و فزاینده‌ای از آمار مبتلایان و فوتی‌های ناشی از آن و از همه مهم‌تر سنگین‌شدن سایه تعطیلی بر سر اصناف گوناگون باشیم.

این بار نیز مراکز خرید کشور در ردیف مشاغل پرخطر قرار گرفته و به واسطه تردد و حضور مردم در یک فضای سربسته، محلی برای انتقال این بیماری محسوب شدند. به این ترتیب بود که تمامی فضاهای تفریحی اعم از پردیس‌های سینمایی، فضاهای f ;b و شهربازی‌ها به‌طور کامل تعطیل شدند.

اما باز هم همزمان با آغاز سال ۱۴۰۰، موج جدیدی از بیماری کووید ۱۹ آغاز شد و مشاغل برای چندمین بار مجبور به تعطیلی شدند.

علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا با اعلام خبر تعطیلی از روز بیست‌وهفتم فروردین‌ماه ۱۴۰۰ گفت: براساس رنگ‌بندی‌ها به مدت ۱۰ روز سراسر کشور تعطیل می‌شود. البته ما می‌دانیم بسیاری از مشاغل آسیب می‌بییند اما چاره‌ای جز این نیست و اگر بخواهیم ادامه دهیم، دوباره با مشکل مواجه می‌شویم و ممکن است موج بعدی را در پیش داشته باشیم .

قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف تهران هم با اشاره به وضعیت قرمز کرونایی در تهران و ابلاغ استاندار، از تعطیلی فعالیت صنوف گروه‌های شغلی ۲، ۳ و ۴ به مدت دو هفته و ادامه فعالیت صنوف گروه شغلی ۱ در تهران در همان زمان خبر داده بود.

قاسم نوده فراهانی، در مورد محدودیت صنوف مختلف در تهران همچنین گفته بود: بنابر ابلاغ استاندار تهران، مشاغل ضروری همچون دستگاه‌های خدمت‌رسان، سوپرمارکت‌ها، نانوایی‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مشاغلی که مایحتاج مردم را فراهم می‌کنند، باید فعالیت کنند؛ اما فعالیت مراکز خرید، تالارها، مراکز آموزشی، سینماها، مراکز ورزشی و حتی برگزاری مراسم مذهبی جزو فعالیت‌هایی است که در شهر‌های قرمز باید متوقف شوند.

ماهنامه تجارت طلایی در موج قبلی ویروس کرونا که منجر به گذراندن دوره تعطیلی مشابه شده بود نیز طی یک گزارش مفصل دیدگاه تعدادی از مدیران و بهره‌برداران مراکز خرید را جویا شده بود که همگی بر آسیب بسیار حاصل از تعطیلی این مراکز اتفاق نظر داشته و اعلام کرده بودند که مراکز خرید به رغم فضای سربسته و مسقف، به‌طور کامل پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرده و تمهیداتی را برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به این بیماری اندیشیده‌اند؛ از اضافه‌کردن دستگاه‌های حاوی مواد ضدعفونی‌کننده در ورودی مراکز خرید گرفته تا  اجرای مراحل تب‌سنجی توسط نیروهای از پیش تعیین‌شده.

موضوع دیگر نیز بحث هزینه‌های مراکز خرید است که از راه پرداخت شارژ توسط واحدهای تجاری تامین می‌‌شود که با اعمال تعطیلی قطعا مشکلاتی در بخش تامین درآمد به‌وجود خواهد آمد.

اما در این میان برخی هم معتقدند که تعطیل‌شدن مراکز خرید، می‌تواند توجیه اقتصادی بیشتری داشته باشد که البته هزینه‌های بالای اداره یک مرکز خرید، تعداد کسبه و پرسنل  نسبت به میزان پاخور مجموعه، گواه این موضوع است.

در میان شاید باز هم تکرار یک تعامل دوسویه می‌تواند مرهم این زخم کهنه شود؛ زخمی که هرچند ماه یک بار، سر بازکرده و عفونت آن در اولین مرحله به مراکز خرید سرایت می‌کند. زیرا در دوره‌های گذشته نیز مراکز خرید شرایط را به گونه‌ای مدیریت کردند که فشارهای مالی ناشی از این بحران نه‌چندان ناآشنا به کمترین حد خود برسد. در این بین لازم است که زیرساخت‌های لازم تامین شود تا بتوان با افزایش آستانه تحمل و تاب‌آوری بیش از پیش در مواجهه با معضلات کنونی به شکل آسان‌تری عمل کرد.

این درحالی است که دبیر کل اتاق اصناف درباره جدی گرفته‌نشدن توصیه‌ها در این روزها گفته است: اصناف و واحدهای صنفی ما، بخشی از مردم هستند و وقتی عموم مردم دستورالعمل‌ها را جدی نمی‌گیرند، اصناف نیز به‌عنوان بخشی از مردم همین شرایط را دارند.

بنابر اظهارات او اگر فرهنگ رعایت جدی دستورالعمل‌ها در بین عموم مردم شکل نگیرد، از اصناف به تنهایی کاری برنمی‌آید. به گفته مجتبایی: وقتی اداره‌ای تعطیل می‌شود، کارمند در خانه می‌نشیند و حقوقش را نیز دریافت می‌کند اما فعالان کسب‌وکارهای صنفی می‌گویند که اگر یک روز کار نکنند، نه تنها درآمدی ندارند بلکه باید هزینه‌های جاری روزهای عادی مانند هزینه جمع‌آوری زباله را نیز پرداخت کنند.

آنچه که در این بحث بیش از گذشته خودنمایی می‌کند، لزوم حمایت بیشتر از اصناف آسیب‌دیده از ویروس کروناست. چراکه اعمال تعطیلی برای چندمین بار است که به‌عنوان یک راه‌حل مدنظر قرار گرفته است. این درحالی است که لازمه تشدیدشدن محدودیت‌ها افزایش حمایت‌های متناسب با محدودیت‌های اعمال شده و چاره‌جویی عمیق و دوسویه است.