جدال استارتاپ‌های حمل بار با انحصارطلبی قانون‌گذاران صنعت حمل و نقل
جابه‌جایی بار یکی از اصلی‌ترین کارکردهای نظام حملونقل در هر کشوری به شمار می‌رود، اما این حوزه نیز همانند بسیاری دیگر از کارکردهای اقتصادی می‌تواند از ابزارهای نوین برای افزایش بهره‌وری و کارایی خود استفاده کند. با این وجود، به نظر می‌رسد وضعیت برای استارتاپ‌های حمل بار بین‌شهری اینگونه نباشد. شاهد رویش شرکت‌های نوآوری نظیر ترابرنت، اوبار، آی‌بار و… است که همگی با هدف تسهیل فرآیند حمل بار وارد میدان شده‌اند. در این میان، به نظر می‌رسد برهمخوردن منافع برخی طرفین که از سنتی‌بودن (و در نتیجه، شفافیت کمتر) بهره می‌برند، موجب شده سنگ‌های زیادی پیش پای این استارتاپها انداخته شود. به نظر می‌رسد منافع این عدم شفافیت آنقدرها بالاست که حتی شاهد بروز اقداماتی ساختارشکنانه از سوی ارگان دولتی متولی حملونقل بار در کشور هستیم. حالا به نظر می‌رسد در حوزه حمل بار بین شهری نیز، همزمان شاهد سنگ‌اندازی و البته انحصارطلبی قانون‌گذاران هستیم. مقاومت شرکت‌های سنتی حوزه حمل و نقل در برابر تغییر این‌بار، ورود بازارگاه‌های دیجیتال حمل بار به برهمخوردن کسب‌وکار (یا اگر نگوییم انحصار) شرکت‌های میلیاردی این حوزه منجر می‌شود. سازمان راهداری و حملونقل جادهای کشور متولی صدور مجوز برای فعالیت بازارگاه‌های حمل بار است. بازارگاه (marketplace) به عنوان واسطه‌ای دیجیتال بین طرفین عرضه و تقاضا در حوزه حمل بار فعالیت می‌کند. البته در برخی بازارگاه‌ها، در طرف عرضه، شرکت‌های حمل بار حضور دارند. وجود بارنامه کاغذی به دلیل الگوی سنتی و به نسبت غیرشفاف خود موجب می‌شود برخی از جزئیات مثل کمیسیون دریافتی از رانندگان را نتوان به دقت مورد ارزیابی و پایش قرار داد. در واقع، سازمان راهداری به عنوان متولی صدور مجوز رسمی به شرکت‌ها برای ارائه بارنامه، با درخواست این این سازمان به مدیران این استارتاپ‌های حمل بار که به‌شدت پیگیر موضوع مجوز صدور بارنامه هستند «به صورت رسمی/غیررسمی» اعلام کرده می‌توانند بخشی از سهام خود را به شرکت‌های باربری سنتی بدهند تا بارنامه مورد نظرشان به صورت موردی از سوی آن شرکت‌ها صادر شود. نکته جالب اینجاست که در این بارنامه هیچ اسمی نیز از استارتاپها نمی‌آید و انگار همه چیز به نام (و البته به کام) همان شرکت‌های سنتی تمام می‌شود. گفتیم که سازمان راهداری و حملونقل جادهای، متولی صدور مجوز فعالیت بازارگاه‌های حمل بار در سطح کشور است. شاید شنیدن اینکه یک سازمان مرجع صدور مجوز که به نوعی متولی نظارت بر یک فعالیت خاص است، خودش وارد عمل شده و بلندگوی تبلیغاتی یکی از فعالان آن حوزه شود، بسیار عجیب به نظر برسد. «بارپین» یکی از بازارگاه‌های آنلاین حمل بار در کشور است که به دلایلی نامشخص (ولی قابل حدس) مورد مهرورزی ویژه مدیران این سازمان دولتی قرار گرفته است. این سازمان دولتی در نامه‌ای به شماره ۱۱/۷۰۱۸۱ به تاریخ بیستم اسفندماه ۱۳۹۹ به انجمن صنفی موسسات و شرکت‌های حملونقل کالای تهران، اعلام می‌کند ۴۰درصد از بارنامه‌های صادره از پایانه بار تهران باید در سامانه «بارپین» ثبت شود. بلکه در نامه‌نگاری رسمی، شرکت‌های حمل بار را به استفاده از خدمات این شرکت ملزم می‌سازد. به نظر می‌رسد تا وقتی که متولیان امر درباره جزئیات این موضوع دست به شفاف‌سازی نزنند، کلاف سردرگم استارتاپ‌های حمل بار باز نخواهد شد. خلاصه اینکه حمله گازانبری سازمان دولتی و شرکت‌های سنتی، استارتاپ‌های حمل بار را حسابی زمینگیر کرده است.
متن کامل خبر در سایت هفته نامه شنبه
نظرات