مسیر پر فرازونشیب اما رو به رشد تجارت...

بیش از یک دهه پیش که فضای کسب‌وکار ایران کاملا بر عرضه و تقاضای فیزیکی و سنتی استوار بود، یک فروشگاه خرده‌فروشی آنلاین برای تجهیزات الکترونیکی اعم از فروش لوازم عکاسی و تلفن همراه، به نام دیجی‌کالا در ایران متولد شد .

بی اعتنایی به پدیده تجارت الکترونیک و عدم آگاهی و اعتماد به فروش مجازی بدون لمس محصول و دیدار و گفت‌وگوی رودررو با فروشنده، از جمله چالش‌های این ایده جذاب حدود سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ بود.

به مرور با گسترش توسعه فضای مجازی در جهان، بازار ایران نیز از این رویکرد بی‌بهره نبود و علاقه‌مندی به استفاده از این روش، تهیه محصولات بیشتر و بیشتر می‌شد و این موضوع مایه دلگرمی فعالان بیشتری در حوزه تجارت الکترونیک بود. با ورود به دهه۹۰ شمسی یک شرکت هلندی با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری، دیجی‌کالا را به‌طور کامل متحول کرد و این بارقه امیدی بود برای عاشقان تجارت الکترونیک در ایران.

به همین دلیل تعداد فروشگاه‌های اینترنتی نیز در ایران به سرعت افزایش پیدا کرد و این روند ادامه داشت به نحوی که برندهای خرده‌فروشی نیز تمایل زیادی به همکاری با این فروشگاه‌های مجازی پیدا کرده و به تدریج فروشگاه‌های دیگری نظیر بانی‌مد، اکالا و ... به‌وجود آمدند تا اینکه بحران کرونا از راه رسید و تمامی معادلات بهم خورد.

راه‌های فروش فیزیکی کاملا مسدود شد و با یک رشد عجیب و خارج از عرف و تصور، همه خرده‌فروشان به سمت فروش آنلاین متمایل شدند.

در این بحران ۲ ساله سهم فروشگاه‌های مجازی از تجارت الکترونیک به شکل بی‌سابقه‌ای هم در جهان و هم در ایران افزایش یافت و برندها نیز به فکر ایجاد فروشگاه‌های آنلاین افتادند؛ به‌طوری که در ایران روند رو به رشد توسعه بازارهای الکترونیکی دو برابر سریع‌تر از پیش از بروز بحران کرونا بود.

در ۲ سال گذشته تا به امروز تقریبا ۹۰ درصد خرده‌فروشان بازار ظرفیت تجارت الکترونیک را در مجموعه‌های خود ایجاد کرده و این بازار ظرفیت را به عنوان مکمل فرآیند فروش محصولات خود کاملا پذیرفته‌اند. در این بین اینستاگرام به عنوان پر کاربردترین شبکه اجتماعی فعال در ایران، بزرگ‌ترین بازار تجارت الکترونیکی کشور به لحاظ گستردگی کاربران است، اما به نظر می‌رسد در ۲ سال پیش رو میزان تجارت الکترونیک در ایران سهم بسیار بیش‌تری پیدا کند و اتصال به بازارهای جهانی پس از حل مشکلات سیاسی و رفع تحریم‌های بین‌المللی بتواند شرایط توسعه هر چه بیش‌تر و تعالی این مدل از کسب‌وکار را در کشور فراهم کند.

در ایران، ما همچنان از خدمات پرداخت موبایلی یا خرید از طریق اینستاگرام یا استفاده از Credit card محروم هستیم و شرایط اقتصادی پر نوسان و عدم اطلاع‌رسانی و آشنایی کافی مردم مشکلات جاری حوزه تجارت الکترونیک هستند؛ وگرنه با توجه به اینکه ایران دارای زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری قوی در عرصه بانکداری است و از طرفی بازاری ۸۵ میلیونی و بکر دارد، پیش‌بینی اینکه این بازار بتواند هر چه زودتر به تمامی ابزارهای تجارت الکترونیک مجهز شود، اصلا دور از ذهن نیست و با توجه به سهولتی که این مدل کسب‌وکار برای مشتریان ایجاد می‌کند، به نظر می‌رسد جلب اعتماد و رضایت مصرف‌کنندگان این بازار بزرگ نیازمند توسعه جدی تجارت الکترونیک در کشورمان باشد که این اتفاق بدون همکاری با برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان راه‌حل‌های مجازی میسر نیست.

در این بین برندهای فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مراکزخرید و فروشگاه‌های آنلاین با توجه به اینکه دارای مشتریانی از نسل جوان هستند، لذا به شدت در تلاشند تا با اطلاع‌رسانی صحیح و آموزش چگونگی استفاده از مزایای تجارت الکترونیک، سهم خود را از این بازار به حداکثر برسانند؛ چرا که استفاده از تجارت آنلاین برای نسل جوان، هم ساده است و هم لذت‌بخش.