جنگل‌هایمان را مدیریت کنیم
مدیریت جنگلهای شهری بهعنوان یکی از راه‌کارهای اساسی مدیریت پیامدهای ناشی از توسعه شهری شناخته میشود. در این راه‌کار، جنگلهای شهری به عنوان جزء مهم اکوسیستم شهری وظیفه ارائه طیف گستردهای از خدمات اکوسیستم مانند تقویت کیفیت هوا، کاهش گرمای تابستان، کاهش رواناب، کاهش تولید گازهای گلخانهای، زیباسازی فضای شهری و ایجاد فرصتهای تفریحی را دارند.
جنگل‌هایی که به مثابه ریه‌های زمین عمل می‌کنند و با تولید اکسیژن و کاهش آلاینده‌ها یکی از موثرترین آفریده‌های خدا برای حیات زمین محسوب می‌شوند. فضای گسترده سبزی که این روزها با تغییرات اقلیمی که دنیا را تحت تاثیر قرار داده روزهای خوبی را نمی‌گذارند ونیاز به توجه جدی‌تری دارد.
در روزهایی که به گفته دوستداران محیط زیست، توسعه شهرهای صنعتی و فراگیری فناوری‌های نوین یکی از دلایل از بین رفتن جنگل‌ها است، همین فناوری‌ها به کمک احیای حیات آن‌ها آمده‌اند تا بتوانند جانی تازه به کالبد این سبزه قبای زمین بدمند.
اما پایش جنگل‌هایی که حیات زمین به آن‌وابسته است به دلیل پیچیدگی‌های اجتماعی/ زیستمحیطی جنگلهای شهری و فعل و انفعالات بین فرآیندهای اقتصادی/ اجتماعی و زیستمحیطی سخت و دشوار شده است. به همین دلیل نیازمند دادههای دقیق و بههنگام از وضعیت، روندها و اطلاعات مربوط به این فعل و انفعلات در مقیاسهای زمانی و مکانی متفاوت و متعدد هستیم.
در روشهای سنتی این اطلاعات با نمونهگیری تصادفی و تفسیر بصری عکسهای هوایی به دست میآید که علاوهبر هزینه بالا، زمانبر بودن، نیازمندی به عوامل انسانی فراوان و ناکارامدی در پوشش مناطق بزرگ، قابلیت تکرارپذیری و مقیاس پذیری نیز ندارند.
سنجش از دور به عنوان یکی از فناوری‌های ژئوماتیک برای ارزیابی جنگلهای شهری در مقیاسهای مختلف، سریع، تکرارپذیر، شئگرا و مقرون بهصرفه است.
برای نمونه با روشهای سنجش از دوری یک تک درخت، لکههای جنگلی شهری و یا تمام جنگلهای شهری از لحاظ ساختاری (آرایش سه بعدی پوشش گیاهی نظیر ارتفاع درخت، حجم و اندازه شاخ و برگ آن) و عملکردی (فرآیندهای زیستمحیطی) قابل شناسایی، اندازهگیری، نقشهبرداری، طبقهبندی، نظارت، مدلسازی، پایش و ارزیابی است.
از جمله توانمندی‌های این فناوری کاربردی می‌توان به «انجام مطالعات مختلف در خصوص پیوند بین فضای سبز شهری و جزیره حرارتی شهری به وسیله ادغام تصاویر ماهوارهای و استفاده از دادههای چندمنبع سنجش از دور» و « نقشهبرداری از آتش سوزیهای جنگلی با ادغام تصاویر ماهوارهای به جهت برآورد خسارات وارده و مدیریت صحیح بحران» اشاره کرد.
همچنین «برآورد و شناسایی جنگل شهری در ساختار پیچیده محیط شهری، تخمین زیستتوده و همچنین تولید نقشه میزان ذخیرهسازی کربن توسط درختان شهری بهوسیلهی ادغام تصاویر ماهوارهای و ابرنقاط سهبعدی حاصل از LiDAR » و «برآورد تغییرات اثرات جزیره حرارتی شهری و ساختار جنگل شهری در طی یک بازه زمانی معین، به ویژه قبل و بعد از یک رویداد خاص مانند وقوع سیل و یا برآورد تغییرات جنگلهای شهری و اثرات اقتصادی و زیستمحیطی ناشی از آن در یک بازه زمانی طولانی مدت با تکیهبر قابلیت تکرارپذیری سنجش از دور و استفاده از دادههای چندزمانه سنجش از دور» از دیگر کاربردهای این فناوری است.
برای این فناوری پیچیده جهانی کاربردهای دیگری مانند «شناسایی و طبقهبندی انواع گونههای درختی بهوسیلهی ادغام تصاویر هوایی و ابرنقاط سهبعدی حاصل از LiDAR » و «پایش و بررسی تغییرات و اثرات مرتبط با جنگلهای شهری در مقیاسهای مختلف محلی، شهری، منطقهای، ملی و جهانی با تکیهبر قابلیت مقیاسپذیری سنجش از دور و استفاده از دادههای چندمقیاس سنجش از دور» نیز تعریف کرده‌اند.
بیتردید مدیریت جنگلهای شهری یکی از پایههای اساسی ارتقاء کیفیت زندگی شهری، توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی است که با ارتباط، همافزایی و همکاری مدیران و متخصصان سنجش از دور ضمن صرف کمترین هزینه و زمان و با بالاترین دقت قابل حصول خواهد بود.
* کارشناس ارشد گروه ژئوماتیک
پایان پیام/
لینک اصل خبر در سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
نظرات