باریکتر شدن مرز بین انسان و ماشین
در بیشتر مواقع تعامل انسان با بسیاری از ماشینهای ساخت بشر به وسیله حرکتهای مکانیکی انجام میشود که میتواند شامل ضربه زدن به دکمههای صفحه کلید و حرکت موشواره رایانه یا روشن کردن و استفاده از ویدیو پروژکتورها و البته بسیاری از وظایف دیگر باشد. اما این رویه در شرف تغییر است. یک واسط مغز و ماشین وسیلهای برای ایجاد ارتباط مستقیم بین مغز و وسایل خارجی است. هدف غایی در گسترش این فناوری در حال رشد آن است که مغز بتواند یک وسیله الکترومکانیکی را به عنوان عضوی از بدن پذیرفته و با دریافت اطلاعات و ارسال فرامین به آن، آن وسیله الکترومکانیکی را تحت کنترل کامل خود داشته باشد.
برخلاف روشهای مرسوم ابزارهای کنترل کننده وسایل الکترومکانیکی با دریافت مستقیم اطلاعات از مغز و پردازش و ترجمه آنها به زبان ماشین، اقدام به کنترل این ابزارها میکند. تا حدود دو دهه گذشته کمتر کسی میتوانست پیشبینی کند که روزی واسط مستقیمی بین مغز و یک وسیله مصنوعی ساخته شود. اما مطالعات پایهای رشته علوم اعصاب سیستمی توانست برای اولین بار یک بازوی مصنوعی را به کمک سیگنالهای مغزی کنترل کند. از آن به بعد دامنه وسیعی از مطالعات برای توسعه واسطهای مغز - ماشین به کار گرفته شد .
برای سامانه BMI کاربردهای مختلفی را میتوان تصور کرد. دامنه این کاربردها بسته به نیازهای جدید انسانها در حال گسترش است. با بررسی مقالات منتشر شده اخیر، کاربردهای سامانه را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد که کمک به افراد دچار معلولیتهای مختلف جزئی یا کلی برای فراهم آوردن امکان تعامل آنها با دنیای پیرامونی خود، ایجاد روشهای جدید ارتباط با رایانه برای افراد سالم و کاربردهای صرفاً تحقیقاتی، با هدف درک بهتر نحوه عملکرد مغز و مدارهای عصبی آن را نام برد .
در مورد افراد سالم کاربرد BMI از گسترش بیشتری برخوردار است. در این مورد میتوان به امکان نگارش نامه بدون استفاده از صفحه کلید، انجام بازیهای رایانهای، کنترل مستقیم وسایل خانه، کنترل وسایل نقلیه، ایجاد ارتباط غیر کلامی بین افراد، کنترل سخت افزارهای نظامی و رباتهای سرباز، جنگ الکترونیک اشاره کرد .
توسعه فناوریهای مربوط به واسطهای مغزی ماشین مدیون تلاشهای بینرشتهای است. علوم اعصاب سیستمی، مهندسی پزشکی، رباتیک و هوش مصنوعی با هم در تلاشاند تا مرز بین انسان و ماشین را کوچک و کوچکتر کنند، به طوری که در نهایت ادغام انسان و ماشین میسر شود .
میتوان پیشبینی کرد که در آیندهای نه چندان دور، اندامهای عصبی مصنوعی برای قسمتهای مختلف بدن طراحی شود، به نحوی که افراد بیمار بتوانند با آن اندامها همچون اندامهای واقعی خود ارتباط بر قرار کنند. یعنی نه تنها بتوانند به کمک آنها محیط بیرون خود را احساس و به درون ذهن خود منتقل کنند، بلکه به عضو مصنوعی خود فرمان دهند و از درون خود، محیط بیرون را کنترل کنند. این فناوری تنها برای بیماران کاربرد ندارد . مهارتهای حرکتی دست یک انسان خُبره میتواند به یک دست ماشینی بسیار قدرتمند برای کارهای صنعتی انتقال داده شود .
* عضو هیات علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران
منبع: isti.ir
پایان پیام/
لینک اصل خبر در سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
نظرات