میز گرد بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر کسب و کارهای حوزه IT (بخش اول)
در دومین روز نمایشگاه الکامپ بیست و چهارم، میزگردی با حضور فعالان حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار، نمایندگان اصناف و نماینده دولت برای بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر کسب و کارهای حوزه IT برگزار شد.
به گزارش اکوسیستم، این نشست با حضور آقای مهندس فرامز رستگار (دبیر سندیکای صنعت مخابرات کشور)، آقای مهندس توسلی (عضو شورای مرکزی سازمان نظام صنف رایانه‌ای کشور)، آقای مهندس ایروانی (فعال حوزه سخت افزار)، خانم دکتر آریا (رییس کمیسیون افتای سازمان نظام صنفی استان تهران)، آقای مهندس معروفی (رئیس کمیسیون شبکه نصر تهران) و آقای مهندس سلجوقی (مشاور رئیس سازمان فناوری اطلاعات)، آقای دکتر ناظمی (عضو هیئت عامل سازمان فناوری اطلاعات)، آقای قدیمی‌فر (عضو هیئت مدیره سازمان نصر تهران) برگزار شد. این نشست در سه بخش برگزار شد. بخش اول، آثار زیان بار نوسانات نرخ ارز بر کسب و کارها، بخش دوم، بیان راهکارهای برون رفت از این مشکل و بخش سوم هم برای پرسش و پاسخ با خبرنگاران در نظر گرفته شده بود. در این مطلب بخش اول این میز گرد پوشش داده شده است.
مهندس رستگار در این جلسه بیان کرد: "آثار زیانبار نوسانات نرخ ارز بر کسی پوشیده نیست، ما در سال‌های گذشته هم بحث افزایش نرخ ارز را داشتیم و حتی در دوره کوتاه‌تری، افزایش قیمت بیشتری را شاهد بودیم اما مسئله این است که آن زمان ارز با نرخ بالا قابل دسترسی بود، ولی امروز نه نرخ مشخصی دارد و نه زمان تامین آن معلوم است. از طرفی در بحث تولید، هم قطعات الکترونیکی و هم قطعات مکانیکی و... مورد نیاز هستند اما در لیستی که کارشناسان تهیه کرده‌اند، مواد اولیه به اولویت های مختلف تقسیم می‌شود و در وزارت صنایع نیز همان ملاک قرار می‌گیرد. گاهی مواد اولیه تولید یک محصول در اولویت‌های مختلف است که نرخ‌های متفاوتی دارند و زمان حصول آنها نیز مشخص نیست، بنابراین کسی که بخواهد محصول را تولید کند، هیچ تصور روشنی از قیمت ندارد و نمی‌تواند برای تولید برنامه‌ریزی کند. گاهی محصول مربوط به مصرف‌کننده عادی است و از آنجاکه مردم نجیبی داریم، می‌پذیرند. اما وقتی شرکت‌های دولتی و عمومی مصرف‌کننده محصول هستند و کار را در قالب قرارداد انجام می‌دهند و اتفاقات اخیر نه در مناقصات و نه در قراردادهای جاری قابل پیش بینی نیست. بحث ما این است که وقتی زنجیره شکل نگیرد و کارها مرتب نباشند، فردی که برنده مناقصه است 5 دقیقه خوشحال است و بعد دچار مصیبت می‌شود و ارائه‌دهنده خدمات که معمولا شرکت‌های اپراتوری هستند نیز درگیر این مشکلات می‌شوند.
آقای توسلی از شرکت بهین تکنولوژی و 25 سال سابقه فعالیت در زمینه سخت افزار و فناوری اطلاعات، اظهار داشت: "90 تا 95 درصد کالاهای تکنولوژیک برای ورود به ارز نیاز دارند و بیشترین مشکلات در حال حاضر گریبان‌گیر شرکت‌های سخت‌افزای شده است. اولین اقدام، تخصیص ارز 4200 تومان بود که هر فردی به هر میزانی که نیاز دارد، مراجعه کند و ارز بگیرد که مشخص شد سیاست غلطی است. در حال حاضر فرآیند واردات به قدری سخت شده است که برای واردات کالا، اگر قبلا به یک ماه زماننیاز بود، اکنون 4 تا 5 ماه زمان نیاز دارد و یک تغییر جزئی در ثبت سفارش پروسه‌ای طولانی دارد. مهر عدم ساخت و امضاهای طلایی مشکلاتی است که هر روز با آن مواجه هستیم. مشکلات ما مشکلات خود تحریمی است. ما قوانینی را وضع می کنیم و با استفاده از آزمون و خطا پیش می‌رویم. ما متوجه هستیم که همه در یک کشتی نشسته‌ایم پس برای خودمان دردسر درست نکنیم و به جای آن با همفکری مشکلات را حل کنیم."
مهندس قدیمی فر دیگر نماینده حوزه سخت افزار، به مشکلاتی که تامین‌کنندگان کالا با آن روبرو هستند و مربوط به قیمت گذاری کالا اشاره کرد و اظهار داشت: "وقتی ندانیم به چه قیمتی کالا را خریدیم نمی‌دانیم که باید با چه قیمتی آن را بفروشیم. سردرگمی که تامین‌کنندگان، واردکنندگان و تولیدکنندگان محصولات حوزه IT با آن روبرو هستند و حتی شنیدم که یکی از مسئولان سازمان حمایت از مصرف کننده نیز گفته بود که این سازمان هم نمی‌داند چطور باید از ارش کالا باخبر شود تا بتواند قیمت‌گذاری کند و از مصرف‌کننده حمایت کند! دلیل آن نیز بحث آزمون و خطایی پیش رفتن است. الان کالاهایی را داریم که با ارز 4200 تومانی وارد شده است. کالاهایی را داریم که با حواله‌های بانکی با ارز 4950 تومانی وارد شده‌اند. همزمان کالاهایی با ارز 6500 تومانی وارد شده بعد از آن با ارز 4300 و 4400 وارد شده. کالاهایی هم هست که در اولویت دوم بوده‌اند و با ارز گران‌تر وارد شده است که متاسفانه فسادهایی نیز وجود داشت که در اخبار حتما شنیده‌اید. وارداتی نیز که با ارز ثانویه بالای 9 هزار تومان است و طبق قانون و روال عادی تامین ارز، کالایی که وارد می‌شود با بالاترین قیمت به فروش می‌رسد و به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
مهندس ایروانی نیز به این مشکل اشاره داشتند که شرکت‌ها براساس اعتباراتی که وجود داشته کالایی وارد کرده‌اند که بعضی از آن با شرایط عادی و به تدریج فرخته شده است اما همچنان بدهی اعتباری باقی است و کالای جدیدی که وارد می‌شود، مشخص نیست که در نهایت باید با چه ارزی تسویه شود و این یک مشکل است. "در حال حاضر اگر شرکت‌ها تصمیم بگیرند که بدهی را از بازار ثانویه تامین کنند، درصد بالایی از شرکت‌ها تمام دارایی خود را از دست خواهند داد!"
خانم آریا علاوه بر مشکلات حوزه سخت‌افزار، در مورد نرم‌افزار، سرویس ها، خدمات و امنیت اشاره کردند و بیان کردندبه دلیل اینکه این حوزه‌ها مانند سخت افزار قابل لمس نیستند، نادیده گرفته می‌شوند و از ابتدای تخصیص ارز روشی برای ورود نرم افزار و خدمات در نظر گرفته نشده است. وی اظهار داشت: "ما زمان زیادی را صرف کردیم تا اثبات شود باید راهی برای استفاده از این خدمات وجود داشته باشد. بر فرض اینکه این تجهیزات سخت‌افزاری وارد شوند، قرار است براساس چه نرم افزاری و برپایه کدام امنیت کار کنند؟ این مرحله‌ای است که حتی به آن فکر نشده است. به نظر من ما دچار توهم هستیم که در ایران سرویس‌ها و خدماتی وجود دارد و می‌توانیم جایگزین محصولات خارجی کنیم و محصولات خارجی را نادیده بگیریم. شرکت‌های فعال در این حوزه بسیار علاقمند هستند که به این مرحله برسند اما الان باید نگران زیرساخت‌هایی باشیم که حتی کالاهای ضروری با این زیرساخت تولید می‌شود و اگر زیرساخت IT وجود نداشته باشد، کالای ضروری هم تولید نخواهد شد. ما در حال حاضر درگیر بحث بروکراسی سرگرم‌کننده هستیم. یعنی عملا به جای اینکه به فکر چرخه اقتصادی که به سمت ورشکستگی می‌رود، باشیم، عملا همه را در این بروکراسی سرگرم می‌کنیم و این باعث تعطیلی شرکت‌ها خواهد شد. بزرگترین تاثیر نوسانات ارز، تعطیلی بنگاه‌های اقتصادی ما است که باید به دنبال راهی برای جلوگیری از آن باشیم."
آقای معروفی در ادامه بیان کرد: "دیروز جناب آقای اثنی عشری در افتتاحیه به این موضوع اشاره کردند که کاهش چشمگیری در بعضی از حوزه‌ها از جمله سخت افزار داریم و این نشان‌دهنده مشکلاتی است که شرکت‌ها نمی‌دانند چه چیزی را به نمایش بگذارند وگرنه کسی نیست که دلش نخواهد در این نمایشگاه شرکت کند! از طرف دیگر، من از پاسخ وزیر محترم ارتباطات که گفتند «عده‌ای واردکننده نیامدند که نیامدند» گله دارم. وقتی دیدگاه نسبت به واردات در بالاترین سطح دولتی این چنین باشد نباید اینجا وقت خود را تلف کنیم زیرا قرار نیست اتفاقی بیفتد. سازمان نظام صنفی بارها به این موضوع اشاره کرده و تقاضا دارد که در مورد تخصیص ارزها شفافیت وجود داشته باشد و مشخص شود که سهم ما از GDP چقدر است و چند درصد آن را به حوزه ICT اختصاص داده‌اند، خوشبختانه بخشی از آن در مورد شفافیت بازار موبایل و برخی مسائل بود اما اینکه با تخصیص ارز، چقدر حبوبات وارد شده و چقدر کالاهای مربوط به ICT شفافیتی نداشتیم. به هر حال از روز «دلار آقای جهانگیری» به امروز همه چیز سخت شد و روز به روز نیز سخت‌تر خواهد شد و به زودی شاهد تعدیل نیروی بیش از پیش و تعطیلی بنگاه‌ها خواهیم بود. اگر به داد ما نرسید، مملکت به جای 700 هزار شغلی که آقای رئیس جمهور فرمودند باید منفی 700 هزار شغل را نیز محاسبه کنید که در مجموع یک میلیون و 400 هزار نفر از این قضیه صدمه خواهند دید."
دکتر ناظمی به بیان سه دسته مشکلی که استارتاپ‌ها با آن مواجه خواهند شد اشاره کردند. اول اینکه 40 درصد خدمات زیرساخت شبکه‌ای که استفاده می‌کنند، وابسته به کالاهای وارداتی است که این یعنی افزایش هزینه در زیرساخت، مورد دوم این موضوع است که بسیاری از خدمات، از تحلیل تا تبلیغات از سرویس‌های خارجی گرفته می‌شود که نیاز به تراکنش مالی و ارزی است و سومین مشکل نیز مربوط به استارتاپ‌هایی است که خدمات خارجی را عرضه می‌کنند مثل استارتاپ‌های حوزه گردشگری و فروش بلیط سفر. اسن دسته استارتاپ‌ها وابسته به ارز هستند، بنابراین مشکل نوسانات ارز حتی برای استارتاپ‌ها نیز وجود دارد. نکته دیگری دکتر ناظمی به آن اشاره داشتند این بود که "ما در دنیایی هستیم که کالاها روز به روز پیچیده‌تر شده‌اند. این یعنی مجموع کالاهای چند تولیدکننده، یک کالا را تشکیل می‌دهد و هیچ کشوری نمی‌تواند کالا را مستقل از دیگر کشورها تولید کند. ما نمی‌توانیم بازار آزادی که زیربنای اقتصاد است را نادیده بگیریم و بگوییم که یک مکانیزیم دیگر اقتصادی درست کنیم که در آن نظارت صورت گیرد و قیمت تعیین شود. این موارد به عهده بازار است. رفتن سراغ راه حل‌هایی که خلاف روح بازار آزاد باشد نمی‌تواند مسئله را حل کند. حتی توصیه‌های بخش خصوصی نیز مشکلات دیگری به وجود خواهد آورد. بخش خصوصی باید مشکلات خود را بگویید تا راه حلی پیدا شود و هیچ راه حل طولانی مدتی وجود ندارد که جایگزین بازار آزاد شود.
نظرات