سوئد چگونه سیلیکون ولی دوم شد؟
در حال حاضر سوئد مرکز اصلی فناوری‌های پیشرفته در اروپا محسوب می‌شود و پایتخت این کشور یعنی استکهلم میزبان ده‌ها شرکت بزرگ و کوچک فعال در حوزه فناوری‌های پیشرفته است و از این لحاظ پس از سیلیکون ولی (Silicon Valley) در شمال کالیفرنیا، در جایگاه دوم جهان قرار دارد.
به گزارش اکوسیستم، به نقل از تابناک، اما سوئد چگونه توانست در پرورش کارآفرینان دیجیتال عملکرد این چنین موفقیت‌آمیزی داشته باشد و سرمایه‌گذاران خود را به حوزه فناوری‌های پیشرفته سوق دهند؟
نظام مالیاتی کارآمد
پژوهش‌های انجام شده، نشان می‌دهد که افزایش نرخ مالیات و مخارج دولت، موجب کاهش تمایل به کارآفرینی در کشورها می‌شود، اما در این قضیه می‌توان سوئد را یک مثال نقض بارز دانست. بالا بودن نرخ مالیات و درنتیجه باز بودن دست دولت سوئد برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های زیربنایی باعث شده است که بنگاه‌های اقتصادی این کشور زیرساخت‌های فیزیکی و اجتماعی بسیار مناسبی را برای توسعه کسب‌وکارهای پیشرفته در اختیار داشته باشند.
به‌عنوان‌مثال، سوئد از لحاظ سرعت اینترنت خانگی سومین کشور برتر جهان (پس از کره جنوبی و نروژ) به شمار می‌رود. بالغ بر 60 درصد مردم سوئد به اینترنت فیبر نوری با سرعتی بیشتر از 100 مگابیت بر ثانیه دسترسی دارند و دولت سوئد در تلاش است تا این رقم را در در سال2020 میلادی به 90 درصد برساند.
سرمایه‌گذاری برای توسعه شبکه فیبر نوری در روستاهای سوئد مستقیما از سوی دولت این کشور انجام شده و در سایر مناطق نیز دولت یارانه‌های قابل‌توجهی به این امر مهم اختصاص داده است. البته این اولین باری نیست که دولت سوئد اقدام به سرمایه‌گذاری سنگین برای گسترش فناوری‌های پیشرفته در جامعه می‌کند، در دهه 1990 میلادی دولت سوئد با پرداخت یارانه برای خرید کامپیوترهای شخصی، کاری کرد که هدف هر خانوار یک کامپیوتر شخصی که در آن زمان بسیار بلند پروازانه به نظر می‌رسید، در این کشور محقق شود.
سباستین سیمیاتکوفسکی، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت کلارنا که در حال حاضر 2/5 میلیارد دلار ارزش دارد و در حوزه تجارت الکترونیک فعالیت می‌کند، از همین سیاست پرداخت یارانه برای فخرید کامپیوترهای شخصی به عنوان یکی از عوامل موفقیت خود یاد می‌کند چراکه این سیاست باعث شد وی در سنین کودکی یک کامپیوتر شخصی داشته باشد و بتواند برنامه‌نویسی را از سن 10 سالگی آغاز کند.
طبق آخرین آمارها، حدود 95 درصد از مردم سوئد از اینترنت استفاده می‌کنند، درحالی‌که این نسبت برای کشور آمریکا تنها 84 درصد است. در تازه‌ترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد از وضعیت رقابت‌پذیری در جهان، سوئد در زمینه آمادگی استفاده از فناوری جایگاه پنجم جهان را به خود اختصاص داده است.
سوئد از نظر محیط اقتصاد کلان نیز در سال‌های اخیر همواره در زمره برترین کشورهای جهان قرار داشته است. دولت سوئد با تکیه بر نرخ بالای مالیات بر درآمد (که گاه برای دهک‌های بالاتر از متوسط به 60 درصد می‌رسد) بهداشت و آموزش عالی رایگان را برای اقشار مختلف مردم این کشور فراهم کند.
درحالی‌که مجمع جهانی اقتصاد، نرخ بالای مالیات را سوئد را مهم‌ترین مانع توسعه کسب و کار در سوئد می‌داند، مایکل دمبرگ (وزیر کسب‌وکار و نوآوری سوئد) نظر کاملا متفاوتی دارد. دمبرگ معتقد است حمایت‌های اجتماعی-اقتصادی فراگیر در سوئد باعث می‌شود کارآفرینان ترس کمتری از شکست داشته باشند و با آرامش بیشتری دست به ریسک بزنند.
مقررات زدایی
تبدیل شدن سوئد به کانون استارتاپ‌های فعال در حوزه فناوری‌های پیشرفته، تنها یکی از نتایج درخشان اصلاحات گسترده اقتصادی در این کشور طی دهه 1990 میلادی است.
در دهه 1990 میلادی بروز یک بحران مالی عمیق در سوئد باعث شد دولت این کشور نیاز به اصلاحات اقتصادی اساسی را به شدت احساس کند؛ اصلاحاتی که مبنای آن کاهش تصدی‌گری دولت و افزایش مشارکت بخش خصوصی در راستای بهبود فضای رقابت در اقتصاد سوئد بود.
بسیاری از صنایع و خدمات مانند حمل‌ونقل عمومی، برق، مخابرات، راه‌آهن، خطوط هوایی داخلی و غیره که انحصار آنها در دست دولت بود مشمول مقررات‌زدایی شدند و بخش خصوص توانست به این حوزه‌ها ورود کند. خدمات دولتی دیگری مانند نگهداری از سالمندان و آموزش پیش‌دبستانی، ابتدایی و متوسطه نیز به بخش خصوصی واگذار شدند.
در سال 1993 میلادی یک قانون رقابت در سوئد به تصویب رسید که به موجب آن ادغام شرکت‌های بزرگ و هرگونه اقدام ضد رقابتی دیگر ممنوع شد. همچنین در چهارچوب اصلاحات اقتصادی دولت سوئد، نرخ مالیات بر درآمد شرکت‌ها به‌تدریج کاهش یافت و از 52 درصد در سال 1990 به 22 درصد در سال‌های اخیر رسیده است که این رقم در قیاس با نرخ 38/9 درصدی مالیات بر درآمد شرکت‌ها در آمریکا، برای سرمایه‌گذاران بسیار وسوسه‌کننده است.
اخیرا گروهی از محققان سوئدی با انتشار مقاله‌ای مدعی شده‌اند کشورشان از لحاظ کارآفرینی و نوآوری از آمریکا پیشی گرفته است. طبق آمارهای ارائه‌شده در این مقاله، بیش از 55 درصد از کسب و کارهای سوئد را شرکت‌های جوانی که تنها پنج سال یا کمتر عمر دارند، تشکیل می‌دهند، درحالی‌که این رقم برای آمریکا تنها 40 درصد است.
دولت سوئد برای رفع نگرانی شرکت‌هایی که معتقدند نرخ بالای مالیات بر درآمد افراد در این کشور، کار آنها را برای جذب نخبگان جهانی دشوار کرده است، سعی دارد تا برای برطرف کردن این نگرانی چاره‌ای بیاندیشد.
در راستای کمک به شرکت‌های نوپایی که مترصد جذب استعدادهای برتر هستند اما ازلحاظ پرداخت دستمزد توان رقابت با شرکت‌های بزرگ‌تر را ندارند، دولت سوئد اقدام به کاهش مالیات معاملات اختیار سهام شرکت‌های نوپا نموده است تا این شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران و متعاقبا نیروهای ماهرتر جذابیت بیشتری پیدا کنند.
اعتماد
عامل مهم دیگری که نقشی حیاتی در توسعه چشمگیر استارتاپ‌ها در سوئد داشته، مشخصه‌ای است که در جامعه سوئد موج می‌زند، یعنی اعتماد!
نتایج پژوهشی که اخیرا با حمایت مالی اتحادیه اروپا در کشورهای عضو این اتحادیه به انجام رسید حاکی از این است که سوئد از لحاظ کارآفرینی سازمانی ( Intrapreneurship) بعد از دانمارک رتبه دوم را در بین کشورهای اتحادیه اروپا دارد.
کارآفرینی سازمانی که می‌توان آن را به تشریک مساعی و همکاری نوآورانه کارکنان در قالب یک سازمان (شرکت) تعبیر کرد، وقتی به موفقیت ختم می‌شود که سطح بالایی از اعتماد بین واحدهای اقتصادی و افراد جامعه به‌صورت کلی وجود داشته باشد. کارکنان یک شرکت وقتی می‌توانند دست به نوآوری بزنند که مدیران به آنها بیشتر اعتماد داشته باشند و اختیارات بیشتری به آنها تفویض کنند. از طرفی همکاری بین کارکنان وقتی بیشتر خواهد بود که اعتماد بین آنها بیشتر باشد.
بالا رفتن اعتماد بین کارکنان و مدیران شرکت‌ها مستلزم این است که اعتماد در کلیت جامعه و اقتصاد تقویت شود. اساسا اعتماد به دیگر افراد جامعه عمیقا در فرهنگ سوئدی‌ها ریشه دوانده و همین مسئله باعث شده است که آنها به دولت خود نیز اعتماد داشته باشند و با پرداخت مالیات بیشتر به دولت اجازه دهند در مورد نحوه خرج کردن پس‌انداز آنها تصمیم‌گیری کند.
در مقابل این اعتماد، دولت سوئد با برافراشتن یک چتر حمایتی گسترده و قدرتمند، که امتیازاتی مانند پرداخت‌های سخاوتمندانه به مردان و زنانی که تازه صاحب فرزند شده‌اند را در بر می‌گیرد، تلاش می‌کند تا احساس امنیت شغلی و اجتماعی در بین مردم به حداکثر برسد.
سطح اعتماد در جامعه سوئد به حدی رسیده است که شرکت‌های بزرگ و معروف به‌راحتی با استارتاپ‌های کوچک همکاری می‌کنند و دانش فنی خود را با آنها به اشتراک می‌گذارند.
نظرات