صنعت تاکسی آنلاین چقدر آمادگی ورود به تالار سرمایه را دارد؟
این مقاله با هدف راهنمایی و آگاه‌سازی علاقمندان به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها تهیه شده است، چرا که برخلاف کسب و کارهای سنتی دارایی محور با عقبه و تاریخچه عملکرد طولانی‌تر، قابل فهم‌تر و مقایسه‌پذیرتر، ارزش‌گذاری صحیح استارت‌آپ‌ها یکی از چالش برانگیزترین و موثرترین موارد در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در آنها است. لازمه‌ی ارزش‌گذاری واقع‌بینانه کسب و کارهای استارت‌آپی، ارزیابی و درک صحیح از پایداری مدل درآمدی، ثبات رشد درآمد و چشم‌انداز سودآوری این کسب و کارها است که این موضوعات نیز با توجه به مواردی از قبیل بلوغ صنعت تابعه، موقعیت و مخصوصا سهم بازار شرکت نسبت به رقبای داخلی و مشابهت به همتای (benchmark) قابل اتکای بین‌المللی تعیین و تفسیر می‌شوند. از آنجا که صنعت اشتراک‌گذاری سفر (تاکسی اینترنتی) با داشتن دست کم ۲ میلیون سفر روزانه در ایران نقش مهمی در بهبود خدمات حمل و نقل عمومی شهری ایفا می‌کند، کسب و کارهای فعال در این صنعت نقش کلیدی و اساسی در زندگی روزمره شهروندان دارند. دستیابی به اطلاعات تعداد زیادی از شرکت‌های اشتراک‌گذاری سفر که در مناطق مختلف جهان با سهم بازار متفاوت مشغول فعالیت هستند و از همه مهم‌تر افشای عمومی جزئیات فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری اوبر (قیاس پذیر با اسنپ) و لیفت (قیاس پذیر با تپسی) و از همه مهم‌تر عرضه عمومی این دو استارت‌آپ در سال ۲۰۱۹، باعث سهولت فرایند ارزش‌گذاری کسب و کارهای تاکسی اینترنتی نسبت به باقی کسب و کارهای دیجیتال شده است. ارقام و داده‌های استفاده شده در این گزارش از منابع موثق (تحقیقات میدانی استاندارد، گزارش‌های رسمی شرکت‌ها، گزارش‌های صنعت و دیگر منابع معتبر و قابل استناد بین‌المللی) جمع آوری شده و فرضیات نیز با استفاده از روش‌های تخصصی و علمی محاسبه و راستی‌آزمایی شده‌اند. با وجود اینکه برخی محاسبات - به طور خاص، فرضیات مورد استفاده در محاسبه درآمد هر یک از شرکت‌های اسنپ و تپسی - به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات حسابداری این شرکت‌ها تا حدی تقریبی می‌باشند، سایر فرضیاتی که مستقیما در فرایند قیمت‌گذاری به کار رفته‌اند مانند ضرایب ارزش‌گذاری، کاملا دقیق و قابل صحت سنجی هستند. براساس اطلاعات بدست آمده از تحقیقات میدانی ایده‌هاب، بین ۱۰ تا ۱۵ درصد این سفرها متعلق به پلتفرم تپسی و مابقی متعلق به شرکت اسنپ است. ۲- بررسی استفاده مخاطب از یکی از اصلی پلتفرم تاکسی آنلاین فعال در ایران (با فرض ادعای صادقانه) و محاسبه نسبت تعداد کاربران هر ناحیه به کل مخاطبان بررسی شده بر اساس تحقیقات میدانی ایده‌هاب از رانندگان پلتفرم‌های اسنپ و تپسی و در ادامه بررسی متقابل و صحت سنجی داده‌های بدست آمده با نمونه‌های مشابه بین‌المللی کمیسیون قابل دریافت از هر سفر توسط پلتفرم‌های تاکسی آنلاین فعال در ایران ۱۵ درصد است. با استناد به مقاله دامادوران درمورد ارزش‌گذاری شرکت‌های لیفت و اوبر می‌توان به این نتیجه رسید که به دلیل محدودیت‌های دولتی کشورهای مختلف، قوانین حداقل دستمزد و قیمت‌گذاری دستوری، درصد کمیسیون در شرایط ثبات به بیش از ۱۵٪ از مبلغ سفر نخواهد رسید. ماهیت متفاوت کسب و کارهای دیجیتال و در نتیجه عدم امکان استفاده از ضرایب سود در ارزش‌گذاری آنها توجیه‌گر استفاده از ضرایب غیرقابل اتکا مانند ارزش شرکت به تعداد شهرهای تحت پوشش، ارزش به ازای راننده یا مشتری نخواهد بود؛ چرا که فرضیات متنوع استفاده شده برای محاسبه این ضرایب، خطا و ناهمگونی را وارد محاسبات می‌نماید که موجب می‌شود ارزش به دست آمده از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار نباشد. از این‌رو در ادامه تلاش شده است هر یک از دو پلتفرم اسنپ و تپسی با استفاده از مرتبطترین ضرایب درآمد خود ارزش‌گذاری شوند. به این دلیل که ضرایب پیش از عرضه بر روی ارزش‌گذاری زمان انتشار سهام اثر خواهند داشت و لذا با دقت و حساسیت بیشتری انتخاب می‌شوند. بهتر است هنگام استفاده از ضرایب گرب و اوبر برای کسب و کارهای متمرکز بر تاکسی، این ضرایب به نسبت سهم درآمد سایر بخش‌های کسب و کار تنزیل شوند (در اینجا جهت حفظ سادگی محاسبات، از این جزئیات صرف‌نظر شده است که موجب می‌شود ارزش تپسی خوش‌بینانه‌تر بدست بیاید). در جدول زیر ضرایب به دست آمده از نمونه‌های قابل مقایسه بین‌المللی با در نظر گرفتن اولویت‌بندی فوق ذکر شده‌اند و در ادامه قیمت‌گذاری دو پلتفرم تاکسی آنلاین ایرانی با انتخاب مرتبطترین این ضرایب به هر یک از آنها در دو سناریو محتمل سهم بازار آنها انجام شده است. همانطور که در نمودارها نیز قابل مشاهده است با فرض سهم بازار نود درصدی اسنپ، ارزش تخمینی برای این شرکت در بازه ۷۸۰۰ تا ۹۴۰۰ میلیارد تومان خواهد بود. لازم به ذکر است که ارقام ارائه شده، شامل ارزش عادلانه برای معاملات ادغام و تملیک نیز هست و بازه دقیق‌تر ارزش‌گذاری برای عرضه اولیه در حباب کوچک‌تر داخل بازه نشان داده شده است. حدود بالا و پایین این بازه با ضرایب برگرفته از عرضه اولیه کسب و کارهای مشابه تعیین شده‌اند، هر چند که در این بین از ضرایب زمان عرضه اولیه لیفت به دلیل شدت اصلاح آنها در بازار بورس پس از عرضه اولیه صرف‌نظر شده است. بنابراین ضرایب ارزش‌گذاری در این معاملات به شرایط حال حاضر اسنپ و تپسی غیرمرتبط ارزیابی می‌شود.
متن کامل خبر در سایت نوپانا
نظرات