کاردین، مردی برای آینده دنیا
به مناسبت درگذشت غول صنعت مد و طراحی لباس
درگذشت «پیر کاردین» غول عرصه مد و طراحی لباس در حومه پاریس، جهان را دچار شوک بزرگی کرد.
این میلیاردر زاده ایتالیا در زمان مرگ ۹۸ سال داشت و در بیمارستانی در حومه پاریس فوت کرد. کاردین در «سانتیاگودی کالاتا» در ایتالیا زاده شد. پیر کاردین با نام اصلی «پیه‌ترو کُستانته کاردینی» از والدینی ایتالیایی به دنیا آمد و در خردسالی همراه پدر و مادر کشاورزش که از فاشیسم می‌گریختند، به فرانسه مهاجرت کرد. کاردین به خاطر وسعت و سبک طراحی‌اش خیلی زود نام و آوازه‌ای جهانی یافت. او شروع کار خود را به‌عنوان هنرمند در تئاتر آغاز کرد و در اواخر سال ۱۹۴۰ میلادی در خیاطی کریستین‌دیور طعم ورود به دنیای مد را چشید. او پس از چند سال اقدام به ایجاد خانه مد کرد. چندی پیش کاردین در پاریس بوتیک مبلمان ایجاد کرده بود. او بیش از ۵۰۰ نوع طرح از جمله جوراب‌های رنگی و دیگر لباس‌های زیبا ثبت کرده است.
کاردین امضایی فوتوریستی داشت و از استفاده فناوری در کارش استقبال می‌کرد. او در سال ۱۹۴۵ به پاریس نقل مکان کرد و در کسب‌وکار نوپای کریستین‌دیور، طراح پرآوازه فرانسوی، مشغول به کار شد. کاردین در مدتی کوتاه کمپانی خودش را در حوزه طراحی نقاب و لباس تئاتر تاسیس کرد و سپس خط تولید پوشاک زنانه را به راه انداخت. این طراح موفق در ادامه مسیر حرفه‌ای خود یک بوتیک لباس مردانه باز کرد. طولی نکشید که نام پیر کاردین روی طیف گسترده‌ای از محصولات از کروات و سیگار گرفته تا عطر و حتی آب‌معدنی نمایان شد. او یک تاجر به‌تمام‌معنا بود و هم در حوزه طراحی مبلمان فعالیت می‌کرد، هم در هتلداری و حتی رستوران گردانی! این طراح جاه‌طلب خیلی زود جذب آسیا شد و شهرت فراوانی هم در این منطقه به دست آورد. او در سال ۱۹۵۷ به ژاپن سفر کرد و در سال ۱۹۷۹ در چین شوی مد به راه انداخت. کاردین در گفت‌وگویی که با یوجینیا شپرد روزنامه‌نگار و منتقد مد آمریکایی داشت، گفت: «مد کافی نیست. نمی‌خواهم فقط یک طراح صرف باشم.»
هیچ وقت هم این‌طور نشد. این طراح مشهور همزمان با اینکه لباس افراد مشهور، هنرمندان و سیاستمداران و اشراف را طراحی می‌کرد، برای عموم مردم هم محصولاتی داشت. کاردین همچنین در بیش از نیم قرن فعالیت در دنیای هنر، یک فوتوریست تمام‌عیار باقی ماند. اندرو بولتون سرپرست موسسه لباس موزه هنر متروپولیتن نیویورک در این‌باره گفت: «پیر کاردین به طرز خارق‌العاده‌ای از فناوری استقبال می‌کرد و عاشق پیشرفت بود.»
با ظهور عصر فضا، این طراح لباس‌های فضایی به تن زنان و مردان کرد. در سال ۱۹۶۹، سازمان فضانوری آمریکا (ناسا) طراحی یک لباس فضانوردی مناسب را به او سفارش داد که الهام‌بخش طراحی‌های بعدی او هم شد. این طراح ایتالیایی-فرانسوی می‌گفت: «مایلم لباس‌هایی برای حیاتی که هنوز وجود ندارد و کشف نشده، ابداع کنم!»
پیرکاردین در طراحی‌های خود از اشکال هندسی الهام می‌گرفت و آنها را روی پارچه‌هایی مانند فویل یا با رنگ روشن پیاده می‌کرد. این طرح‌های فراجنسیتی، فضای زیبایی‌شناختی اوایل دهه ۶۰ میلادی را شکل دادند. به گفته «بولتون»، یکی از چهره‌های مشهور عرصه طراحی و مد، قابلیت کاردین در حک کردن ظرافت معماری روی پارچه، امضای خاص خودش بود. با این اوصاف، دنیای مد و لباس یک وزنه خلاق و پرآوازه را از دست داد.
کارهای بزرگ
او هم‌نسل ایو مونتان (با نام اصلی ایوو لیوی) و سرژ رژیانی (با نام اصلی رجیو امیلیا) ستارگان سینما و موسیقی فرانسه و از نسل آن مهاجران ایتالیایی بود که با وجود فضای بی‌اعتمادی و بیگانه‌هراسی، با هنر خود تصویر فرانسه پس از جنگ را ساختند. کاردین که با غرور خود را «مردی خودساخته» می‌خواند، می‌گفت: «من بچه پایین شهر بودم و پیر کاردین شدم و اگر دوباره هم زندگی کنم با ذوق و شوق تمام همین کار را می‌کنم.»
او خیلی زود با کت و بلوزهای کمرباریکی که طراحی کرد، معروف شد. کاردین در دهه پنجاه میلادی کارگاه خود را در پاریس به‌راه انداخت و با استفاده از مواد اولیه تازه‌ای نظیر وینیل و خز مصنوعی و با الهام‌گیری از الگوهای پاپ‌آرت، برای پوشاک نسل مشتاق و جوان پس از جنگ، طرحی نو در انداخت. پیر کاردین درباره شیوه کارش می‌گفت: «من شبیه مجسمه‌ساز با طراحی لباس برخورد می‌کنم. یعنی اول شکلی می‌آفرینم و بعد سعی می‌کنم بدن را در آن جا بدهم.»
کاردین تا آن زمان، مانند تمام طراحان بزرگ لباس در پاریس، کارگاه ویژه تک‌دوزی داشت و اولین کسی بود که در ۱۹۶۲ لباس‌هایش را برای سری‌دوزی و تولید انبوه به یک فروشگاه زنجیره‌ای سپرد. همین کارش سبب شد تا اتحادیه دوزندگان پاریس به‌شدت از او انتقاد کند. آنها خواستار استعفای کاردین شدند اما سه سال بعد او به عنوان رئیس همین اتحادیه برگزیده شد زیرا طولی نکشید تا معلوم شود حق با او بوده است. این اعجوبه توانسته بود آینده صنعت پوشاک را ببیند. کاردین نزدیک به یک قرن عمر کرد و برای بسیاری از هنرمندان و شخصیت‌های مشهور قرن بیستم لباس دوخت؛ از سالوادور دالی و ریتا هیورث گرفته تا خود کریستین دیور و گروه بیتلز که با کت و شلوارهای یقه ماندارین او مشهور شدند. او خود زمانی گفته بود: «من یک دایناسورم اما پیرترین دوزنده‌ای هستم که کارگاهش را خودش اداره می‌کند.»
نظرات