میلیاردری که ناپدید شد: چطور «جک ما» مورد غضب حاکمان چین قرار گرفت؟
از زمانی که «شی جین پینگ»، رئیس جمهوری چین به شکلی غافلگیرکننده تصمیم به لغو عرضه اولیه سهام Ant Group، تجارت وامدهی و سرمایهگذاری جک ما گرفت که مربوط به ۵ ماه پیش بود، آقای ما تنها یکبار در مقابل انظار عمومی ظاهر شده است. هیچکس انتظار نداشت پرهیاهوترین کارآفرین چین ناگهان از راه برسد و این دقیقا همان چیزی بود که تیم آقای ما میخواست. اما در حقیقت، دوستان آقای ما میگویند که او خطاطی بسیار مستعد است و بنابراین دستخط کج و معوجاش احتمالا نشانهای از این بوده که عجله داشته. علیبابا، غول تجارت الکترونیکی که او در سال ۱۹۹۹ میلادی تاسیس کرده بود ارزش بازار ۴۷ میلیارد دلاری خود را باز پس گرفت و برنامههای این کمپانی برای فروش میلیاردها دلار اوراق قرضه به سرمایهگذاران خارجی، دوباره به جریان افتاد. اما این حقیقت که او باید ساعتها به سمت یک منطقه روستایی چینی رانندگی میکرد تا ویدیویی کوتاه از حضور دوباره خود ضبط کند، نشانهای از اینست که افول آقای ما چقدر سریع و ظالمانه بوده است. دهان بانکهای غربی با شنیدن خبر عرضه اولیه سهام ۳۷ میلیارد دلاری Ant Group که آقای ما آن را به تجارتی مجزا از علیبابا تبدیل کرده بود، آب افتاده بود. در روزهای بعد از این ماجرا، مقامات چینی او را به پکن احضار کردند تا به شکلی مختصر از خجالتش درآیند و سپس شاهد طراحی قوانین تازهای بودیم که به صورت خاص، ستونهای تجارت Ant را متزلزل میکنند. سخنرانی او در سالنهای متعلق به حزب کمونیست چین که قدرت را در دست دارد نیز طنینانداز شده بود و شی جین پینگ اتوکرات را خشمگین کرد. با لغو اتفاقی که هیجان زیادی پیرامون آن شکل گرفته بود، ثروت شخصی آقای ما حدودا ۱۰ میلیارد دلار کاهش یافت و ارزش سهام عمومی علیبابا هم ۱۰ درصد. این شرکت یک دهم از وامهای کشور چین طی سال گذشته را به مردم پرداخت. او چندین سال است که سمتی رسمی در Ant نداشته، اما بعد از تصاحب علیبابا و خارج کردن آن از دست سهامداران سختگیرش طی دهه پیش، همچنان بر سهامداران کنترل دارد. اما با وجود کنارهگیری از این سمت، آقای ما همچنان در روند مدیریت هر دو کمپانی دخیل بود. همینطور که شی جین پینگ کنترل خود را بر جامعه چین بیشتر کرد، جانی دوباره به شرکتهای دولتی کشور بخشید و الیگارشها را به قدرت رساند مصاحبههای صورت گرفته با افراد نزدیک به آقای ما، مقامات هانگژو و قانونگذاران پکن نشان میدهد که حتی پیش از اینکه سخنرانی آقای ما در شانگهای از کنترل خارج شود نیز تنش با رهبران چینی برای مدتی نسبتا طولانی بالا گرفته بوده است. آقای ما از نزدیک شاهد تبعات این ماجرا بود، زمانی که یک پیشکسوت محلی در هانگژو از کسبوکار China Pages تقلید کرد و او گزینهای نداشت جز اینکه کسبوکارش را به این کمپانی بزرگ و برخوردار از حمایت دولتی بفروشد. در سال ۱۹۹۷، آقای ما تصمیم گرفت دانش بیشتری راجع به کارکرد دولت به دست بیاورد و بنابراین به وزارت مبادلات خارجی و سازمانهای اقتصادی پیوست که اکنون به وزارت بازرگانی چین تبدیل شده. ، اما چین و کمپانیهای برترش در حوزه تکنولوژی اعتماد به نفس خود را از دست ندادند، به خصوص که آنها در شرف انقلابی در حوزه موبایلهای هوشمند بودند که میتوانست شمار کاربرانشان را به شکلی چشمگیر افزایش دهد. علیبابا در قلب تمام این جریانات بود: علیبابا تبدیل به جایی شده بود که قشر متوسط و در حال افزایش کشور از آن برای خرید محصولات آنلاین استفاده میکرد. گلدمن ساکس و دیگر کمپانیهای سرمایهگذاری در ابتدا ۵۰ درصد از سهام علیبابا را خریدند، بعد شرکت ژاپنی سافتبنک از راه رسید و سهامی خرید که به مرور زمان به ۳۰ درصد افزایش یافت و در نهایت نوبت یاهو بود که ۴۰ درصد دیگر را برای خود کند. طی نخستین دهه فعالیت کمپانی، جک ما مجبور به کاهش سهام شخصی خود از علیبابا شده بود تا آن را سر پا نگه دارد طی نخستین دهه فعالیت کمپانی، جک ما مجبور به کاهش سهام شخصی خود از علیبابا شده بود تا آن را سر پا نگه دارد افراد نزدیک به ماجرا میگویند آقای ما که احساس میکرد یاهو و سافتبنک بیشتر از حد کافی بازگشت مالی داشتهاند، به این دو فشار آورد تا سهمهای بیشتری را در اختیار مدیران کمپانی بگذارند. این کمپانی آمریکایی و پیشرو در حوزه اینترنت، از مدتها پیش به مسیر افول افتاده بود، اما سرمایهگذاران همچنان به ارزش باقیمانده یاهو در قالب سهام Alibaba Group چشم دوخته بودند که خود متشکل از سه تجارت بزرگ بود: علیبابا دات کام، Taobao و علیپی. مستندات تجاری چین و همینطور مستندات قانونی که به دست نشریه فایننشال تایمز رسیدهاند، برای نخستین بار نشان میدهند که آقای ما چطور قادر به تصاحب علیپی بود. ابتدا، در ماه مه ۲۰۰۹، علیبابا سیستم مدیریت خود بر علیپی را دگرگون کرد و جو تسای، دست راست آقای ما کمک کرد که علیپی از زیرمجموعهای مستقیم برای علیبابا، تبدیل به یک کمپانی خانگی چینی شود که بخش اعظمی از آن در اختیار شخص آقای ما بود. در روز ۱۰ مه سال ۲۰۱۱، یاهو در یک خط که عمیقا لابهلای گزارش مالیاش پنهان شده بود به سرمایهگذاران خبر داد که علیپی را به آقای ما باخته است. آقای ما مدعی شد که این کار از آن جهت ضروری بوده که علیپی به دریافت لایسنس پرداخت از سوی بانک مرکزی چین نیاز داشت و در صورت مالکیت خارجی بر کمپانی، بانک با این درخواست موافقت نمیکرد. در بانک خلق چین، برخی مقامات احساس میکردند که آقای ما وفاداری خود به چین نسبت به سهامداران خارجی را اثبات کرده است: برخی دیگر عقیده داشتند آقای ما دارد از نوعی بیثباتی قانونی سود میبرد و در عین حال، تقصیر را به گردن آنها میاندازد. در بانک خلق چین، برخی مقامات احساس میکردند که آقای ما وفاداری خود به چین نسبت به سهامداران خارجی را اثبات کرده است فشاری که به من وارد شده، از سوی منتقدان و رسانههای داخلی است.» او بعدا از طریق علیبابا و Ant به خرید سهام برخی کسبوکارهای رسانهای چین پرداخت و بنابراین کنترل بیشتری بر چیزهایی که راجع به او میگفتند یافت. کمپانیهای تکنولوژی مانند Ant داشتند به جهان نشان میدادند که چین هم قادر به نوآوری است و همینطور که دولت چین به کارآفرینان بها میداد تا فشار اشتغالزایی برای میلیونها فارغالتحصیل از دانشگاه را از دوش خود بردارد، آقای ما تبدیل به سمبلی برای آنچه امکانپذیر بود شد. برای مدتی نسبتا طولانی، جاهطبیهای او با فشار پکن برای کمک به کسبوکارهای چینی در آنسوی آبها جفت و جور بود و او حتی در سفر شی جین پینگ به آمریکا طی سال ۲۰۱۵، رییس جمهور چین را همراهی کرد. همینطور که دولت چین به کارآفرینان بها میداد تا فشار اشتغالزایی برای میلیونها فارغالتحصیل را از دوش خود بردارد، آقای ما تبدیل به سمبلی برای آنچه امکانپذیر بود شد آقای ما در جریان فروم اقتصاد جهانی همان سال به چارلی رز، خبرنگاری آمریکایی گفت که: «من دارم به این فکر میکنم که چطور میتوانیم علیبابا را به پلتفرمی برای کسبوکارهای کوچک در سراسر جهان تبدیل کنیم. اما درست در همان روز، یک مدیر میانی بیچاره در سیستم قانونگذاری چین تصمیم گرفت تاثیرگذاری خانگی آقای ما را بار دیگر مورد حمله قرار دهد. این رویداد در جریان کنفرانس اینترنت جهانی سال ۲۰۱۷ در ووژن برگزار شد، به کمک دولت چین و خیلی ساده «ناهار اینترنت» نام گرفت. واحد روابط عمومی علیبابا تصاویر و متونی از پیش نوشته شده را در اختیار رسانههای چینی قرار داد و اینترنت پر شده بود از صحبتهایی راجع به بزم آقای ما و شرکتکنندگانش. مراسم آقای ما از آنجور رویدادهایی بود که معمولا در پکن برگزار میشد و ضمنا نشان میداد که او خودش را هم رهبر علیبابا و هم رهبر ورود چین به تجارت جهانی به حساب میآورد. اما برای رهبرانی که در پکن نشسته بودند این اتفاقی ناراحتکننده بود: یک بازرگان خصوصی داشت به جای آنها با جهان صحبت میکرد. یکی از شرکای آقای ما در پروژههای بینالمللی میگوید: «اصطلاحی تحت عنوان Gonggao gaizhu برای این اتفاق داریم: دستاوردی برای یک سوژه که باعث میشود پادشاه احساس دلواپسی کند. از سال ۲۰۱۷ به بعد، مقامات چینی در حال موشکافی «کرگدنهای خاکستری» کشور بودند - شرکتهای بزرگ خصوصی نظیر Wanda، HNA، Fosun و Anbang که با بالا آوردن بدهیهای کلان، به شکلی لگام گسیخته مشغول به خرید برندهای تازه در سطح جهانی بودند. یکی از افراد نزدیک به دولت هانگژو میگوید: «آنچه او هم به صورت عمومی و هم به صورت خصوصی میگفت، برای چین شرمآور بود. از زمانی که Ant از علیبابا جدا شده بود، ابعادش رشدی چشمگیر را پشت سر گذاشته بود و بعد از ارائه عمومی جزییات مالی شرکت برای نخستین بار طی ماه آگوست سال گذشته میلادی، قانونگذاران تازه چشمانداز وسیع کمپانی را درک کردند. او میخواست از تمام توان خود برای لابیگری در برابر این رفتار پرخاشگرانه استفاد کند و اعتماد به نفس نبرد سال ۲۰۱۵ خود با قانونگذاران تجاری را بار دیگر به کار گرفت. به گفته افراد نزدیک به ماجرا، برخی مقامات برجسته پکن از نزدیک تلاش آقای ما برای به دست آوردن دل عموم مردم و تاثیرگذاری بر قوانین را دنبال میکردند. خبرگزاری Huxiu که از حمایت علیبابا برخوردار بود نیز مقالهای منتشر کرد و به دفاع از سخنرانی آقای ما پرداخت. بعد اتحادیه کارآفرینان ژجیانگ که آقای ما در آن عضویت دارد هم کنفرانس سالانه خود را لغو کرد و یکی از اعضایش میگوید که حتی صحبت از این بود که او از این اتحادیه کنار گذاشته شود. ابری از بلاتکلیفی بر فراز قیمت سهام علیبابا و همینطور اوراق قرضهای که برای فروششان برنامهریزی شده بود شکل گرفت. در روزگارهای بهتر، او در اینجا از مهمانان خود پذیرایی میکرد، اما اکنون به زیارتگاهی برای زندگی قبلیاش تبدیل شده: ما روی کاور مجلات، ما در حال جشن گرفتن حضور علیبابا در لیست عرضه اولیه سهام. یکی از مقامات پیشین هانگژو که برای نزدیک به یک دهه با مسائل مربوط به علیبابا سر و کله میزد میگوید: «به عنوان یک کارآفرین خصوصی، بسیار مهم است که به مقدار مناسبی از فعالیتهای عمومی دست بزنید و ما هنوز در این حوزه به مهارت نرسیده. در جریان نشست سالانه قانونگذاری چین، پونی ما از شرکت تنسنت خواستار قانونگذاری سفت و سختتر برای کسبوکارهای اینترنتی مانند شرکت خودش شد و گفت که ملاقاتی «داوطلبانه» با مقامات حوزه آنتیتراست داشته است. کالین هوانگ از شرکت بازرگانی الکترونیک Pinduoduo، شرکتی که خودش تاسیس کرده بود را کاملا ترک کرد - آن هم بعد از اینکه بخش اعظمی از سهام خود را طی تابستان بخشید.
متن کامل خبر در سایت دیجیاتو
نظرات