کسب و کار تجارت الکترونیک شما چند ستاره اقبال دارد؟ / آنچه باید درباره رتبه‌بندی بدانید
کسب و کار تجارت الکترونیک در سال های اخیر روند رو به رشدی را تجربه کرده است؛ گسترش پهنای باند، دسترسی جامعه وسیع‌تر به اینتنرت وعلاوه بر همه این عوامل، شیوع ویروس کرونا؛ همگی به این رشد کمک کرده‌اند. اما آنچه در این میان نقش مهمی را ایفا می‌کند عنصر اعتماد است. به عبارتی، چگونه می‌توان به یک فروشگاه مجازی که عرضه‌کننده کالا یا خدمات است، اعتماد کرد؟ آیا اعتبار همه کسب و کارهای الکترونیکی در یک سطح است و… پرسش‌های فراوانی از این دست را می‌توان مطرح کرد.
در این میان، برخی نهادهای حاکمیتی برای اعتبارسنجی و به عبارت دقیق‌تر، اعتمادبخشی به مخاطبان یا همان مشتریان، ضوابطی را تعریف و بر مبنای آن، مجوزهایی به کسب و کارهای الکترونیکی ارائه دادند. یکی از اهداف مهم این مجوز، که «اینماد» نام دارد، پاسخگو کردن صاحب کسب و کار تجارت الکترونیک است تا در صورت وجود شکایتی بتوان موضوع را پیگیری کرد. کسب و کارهایی می‌توانند این نماد را دریافت کنند که دارای حداقل‌های تعریف‌شده این سازمان باشند.
اما مورد فوق ابتدای راه یک کسب و کار تجارت الکترونیک است و در ادامه، مالک کسب و کار برای رونق‌دهی به پیشه خود باید بتواند سطح اعتماد بیشتری را جلب و دریافت کند. از این رو، نهادهای دیگر وارد میدان شده‌اند و این نوع کسب و کارها را بر اساس مدلی رتبه‌بندی می‌کنند.
برای آشنایی بیشتر با موضوع فوق، گفتگوی کارشناسانه عادل طالبی و ایمان ناطقی را در ادامه بخوانید.
عادل طالبی: موضوع رتبه‌بندی اینماد، حدود دو سال است که مطرح شده و بنده به عنوان عضو هیئت مدیره انجمن صنفی در بسیاری از نشست‌های مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، که برگزار شده است، حضور داشته‌ام و موضع مخالف خودم را ابراز کرده‌ام.
در دوره مدیریت آقای رهبری در اینماد، شاهد تعامل با نهادها و بخش صنعت هستیم. مدیریت جدید پذیرفتند که در اینماد مسئله رتبه‌بندی انجام نشود. سپس، مسئله رتبه‌بندی به سازمان مدیریت صنعتی سپرده شد که بنده از چرایی این انتقال اطلاع دقیقی ندارم.
با این وصف، سازمان مدیریت صنعتی هم صلاحیت این کار را دارد و همچنین فعالیت آن‌ها خروجی دارد؛ «۱۰۰IMI»، که هر سال صد شرکت رتبه برتر ایران بر اساس یک سری معیارها رتبه‌بندی می‌شوند. در حال حاضر، می‌توان امیدوار بود که سازمان مدیریت صنعتی رتبه‌بندی شرکت‌ها را به‌خوبی انجام دهد؛ همانطور که سال‌ها این کار را انجام داده است.
اما هدف رتبه‌بندی چیست و چرا این کار صورت می‌گیرد؟
ایمان ناطقی: در فضای کسب و کار تجارت الکترونیک، عامل اعتماد از اهمیت زیادی برخوردار است. همانطور که اشاره کردید، پیش‌تر مرکز توسعه تجارت الکترونیک در ارائه نماد اعتماد در اواخر دهه ۸۰، این کار را انجام داده بود. به‌تازگی کاری که اتفاق افتاده، سیستم رتبه‌بندی کسب و کارهای تجارت الکترونیکی توسط سازمان مدیریت صنعتی است. این سازمان بر اساس مدلی تعریف‌شده، یک سری شاخص‌های مختلف را ارزیابی کرده و متناسب با آن، میزان اعتبار یا کیفیت کسب و کار تجارت الکترونیکی را در طیفی بین ۱ تا ۵ به مخاطبان عرضه می‌کند.
این رتبه‌بندی دارای چند مزیت است: جنبه اول برای خود کسب و کار است که موجب افزایش رقابت و معرفی کردن هرچه بهتر کالای آن‌ها می‌شود و به درآمدزایی بیشتری منجر می‌شود که این موضوع رضایت مشتری را به دنبال دارد.
جنبه دیگر آن می‌تواند منجر به ترویج تجارت الکترونیک شود. با اطلاعاتی که در خود این سیستم به افراد مختلف ارائه می‌شود، منجر به افزایش اطلاعات افراد و شفافیت بیشتر خواهد شد. همین امر از انحصار جلوگیری می‌کند و در نهایت، موجب شکل‌گیری فضای رقابتی بهتر و ترویج تجارت الکترونیکی می‌شود.
عادل طالبی: ما اکنون دارای اینماد هستیم؛ اما این به‌تنهایی اعتبار نمی‌دهد، چه کاری صورت می‌گیرد که این اعتبار کسب می‌شود؟
ایمان ناطقی: اینماد در اصل یک اعتبارسنجی اولیه است که یک سری موارد آن توسط مرکز توسعه تجارت الکرونیک ارزیابی می‌شود و بر اساس آن صلاحیت شخص، که دارای حداقل‌هایی برای تجارت الکترونیک است، مشخص می‌شود. یعنی فرد باید دارای الزامات اولیه مانند آدرس فیزیکی مشخص یا یک‌سری مجوزها بر حسب نوع کسب و کار باشد؛ که این یک ارزیابی اولیه صفر و یک است.
اما در اصل، موضوع رتبه‌بندی صفر و یک نبوده و بین ۱ تا ۵ است. تلاش‌هایی تا قبل از این توسط خود مرکز توسعه تجارت الکترونیک انجام شد تا مقداری این فضا بهبود یابد. برای مثال، در سال ۱۳۹۷، رایزنی‌هایی که با نهادهای مختلف، از جمله انجمن، سازمان نصر و برخی سازمان‌های دیگر صورت گرفت، منجر به به‌روزرسانی پنل نماد اعتماد الکترونیک به‌صورت نسبی شد. اگر دقت کنید، سوابق شکایت از کسب و کارها، موارد تخلف از ضوابط تجارت الکترونیک به این پنل اضافه شد. حالا افراد می‌توانند با مراجعه به پنل نماد اعتماد الکترونیک تصمیم درست‌تری در خصوص کیفیت وبسایت مورد نظر بگیرند.
اواخر سال ۱۳۹۸، تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان مدیریت صنعتی و مرکز توسعه تجارت الکترونیک صورت گرفت؛ سازمان مدیریت صنعتی با ارائه مدلی که بر مبنای اطلاعات مختلف جمع آوری می‌شود، بخشی از آن اطلاعاتی است که توسط پاسخگویی و مغایرت‌ها ارزیابی می‌شود؛ به علاوه اطلاعات دیگر مانند نظر مشتریان، پیشینه کسب و کار، عضویت در تشکل‌ها که این مدل مفصلی است که به آن پرداخته می‌شود.
سازمان مدیریت صنعتی مدلی را ارائه داد که بر مبنای آن ستاره‌های نماد اعتماد، که قبلا ۵ ستاره پیش‌بینی شده بود و در سطح یک یا دو ستاره با داشتن گواهی ssl، ستاره‌ها داده می‌شد، عملیاتی کرد و یک رتبه‌بندی همه‌جانبه برای کسب و کارها انجام داد.
عادل طالبی: حالا با دریافت اینماد که دارای یک سری شرایط است، در صورت تخلف، امکان شکایت و پیگیری وجود دارد؛ در صورتی که ،قبلا در اینماد این امکان وجود نداشت. تکلیف ستاره یک که با داشتن گواهی SLL داده می شود، مشخص شد. حالا شما برای ستاره‌های ۲ تا ۵ برنامه دارید. درباره این ستاره‌ها و چه کسانی دارای آن هستند، آیا در حال حاضر ssl دارای امتیاز است؟ و گرفتن آن اهمیت دارد؟
ایمان ناطقی: به‌عنوان بخش کوچکی از مدل وجود دارد؛ اما امتیاز آن چندان چشمگیر نیست و به‌تنهایی فاکتوری برای کسب ستاره نیست.
عادل طالبی: درباره این موضوع که اینماد و رتبه‌بندی چیست توضیح داده شد. آقای ناطقی گفتند که ما یک مدل داریم و یک روش ارزیابی که حالا درباره اینکه روش ارزیابی چگونه است و چه کسانی دو ستاره یا سه ستاره هستند، توضیح می‌دهند.
ایمان ناطقی: مدل رتبه‌بندی که پیاده‌سازی شده، در سه بخش، کسب و کارها مورد ارزیابی می‌شوند. بخش اول که ستاره اول است، متناسب با همان دریافت نماد است؛ یعنی همان مینیمم‌هایی را که لازم است، داشته باشند.
عادل طالبی: یعنی هر کسی که اینماد را بگیرد، اولین ستاره را دریافت می‌کند و این ستاره الزامی است.
ایمان ناطقی: بله و باید درگاه را دریافت کند تا اولین ستاره را کسب کند که دریافت این ستاره الزامی است و تا این مرحله می‌شود فاز پذیرش. فاز دیگری هم داریم به اسم فاز پیشرفت کسب و کارها. در این مرحله، دو و سه ستاره را کسب می‌کنند. در صورتی که بتوانند ستاره سوم را در این مرحله کسب کنند، می‌توانند وارد فاز توسعه بشوند و ستاره چهارم و پنجم را دریافت کنند.
در حال حاضر، فاز پیشرفت پیاده‌سازی شده است و از پاییز امسال کلید خورد و تعداد زیادی کسب و کار، که بالغ بر صد مورد بود، در این ارزیابی شرکت کردند.
عادل طالبی: فکر کنم تا اسفند ۹۹ حدود نود و چند سایت این فرآیند را آغاز کرده بودند.
ایمان ناطقی: بله و ارزیابی نیمی از آن‌ها انجام شده و برخی دو و برخی هم سه ستاره دریافت کرده‌اند. تعداد معدودی هم در همان مرحله یک ستاره مانده‌اند.
عادل طالبی: پارامترهای شما برای ارزیابی چیست؟ و چطور تشخیص می‌دهید که کدام دو ستاره و کدام سه ستاره دارند؟
ایمان ناطقی: در سطح پذیرش، که صرفا بر مبنای دارا بودن نماد است، و در سطح پیشرفت، نحوه پاسخگویی به شکایات، میزان تاخیری که در پاسخگویی به شکایات داشتند و تعداد شکایات پاسخگویی‌نشده را ارزیابی می‌کنیم .
عادل طالبی: همان شکایت‌هایی که در اینماد کسب و کارها صورت می‌گیرد؟
ایمان ناطقی: بله.
عادل طالبی: و به آن امتیاز داده می‌شود؟ مثلا پاسخگویی به این موارد ۱۰ امتیاز؟
ایمان ناطقی: بله؛ هرکدام از این شاخصه‌ها یک وزنی دارد که از ارزیابی رفتار کسب و کار تجارت الکترونیک، وزن هر یک از این شاخص‌ها استخراج شده است. دو عاملی که از سمت نماد می‌آید، یکی همین مورد بوده و دیگری مغایرت با دستورالعمل است که مغایرت سطح یک، دو و سه وجود دارد که نمره منفی دارند. با این روش، وقتی صد نمره فاز قبلی، که پذیرش بود، را دریافت کرده باشند، اگر رفتار مناسب و پاسخگویی مناسبی نداشته باشند و … در فاز پیشرفت این نمرات را از دست می‌دهند.
موارد دیگری هم در این مرحله مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. عامل خیلی مهم دیگری که وجود دارد، این است که نحوه تعامل کسب و کار با مصرف‌کننده به چه شکلی است؟
همان پاسخگویی به شکایات و بخشی از مقررات خودش به نوعی نحوه تعامل با مشتری را نشان می‌دهد و به‌جز آن بخشی هم وجود دارد به نام سنجش رضایتمندی مشتری که یک زیرساختی فراهم شده که از طریق پنل خود نماد، افراد مختلف می‌توانند در نظرسنجی کسب و کار شرکت کنند و بر مبنای امتیازی که آن‌ها به هر کسب و کار می‌دهند و همچنین، تماس تلفنی‌ای که خود مدیریت صنعتی با مشتریان آن کسب و کار دارد، می‌توان تشخیص داد که میزان رضایتمندی مشتریان از این کسب و کار تا چه اندازه است.
عادل طالبی: پس یک ارزیابی میدانی هم وجود دارد؟
ایمان ناطقی: بله؛ موارد دیگری هم هست ازجمله پیشینه آن کسب و کار.
عادل طالبی: پیشینه یعنی چه؟
ایمان ناطقی: دو تا عامل هست که می‌تواند سابقه کسب و کار را برای ما مشخص کند. سابقه اخذ نماد که چند سال است دریافت کرده است.
عادل طالبی: حدود هشت یا نه سال و در نهایت ده سال است که اینماد راه‌اندازی شده است.
ایمان ناطقی: بله حدود ده سال است که راه‌اندازی شده است. در فاز پیشرفت، کسب و کاری را که سه الی چهار سال سابقه دارد و تخلفی در فعالیتش نداشته، نشان می‌دهد که فعالیت نسبتا سالمی را داشته است. شاخص‌ها در فاز چهار و پنج مقداری سختگیرانه‌تر است.
برخی کسب و کارها ممکن است اظهار کنند که نماد تجارت الکترونیک را به‌تازگی دریافت کرده‌اند؛ اما ممکن است یک بیزینس و کسب وکاری را داشته باشیم که سال‌های مدیدی سابقه دارد و اعتبار خوبی را در بازار کسب کرده و کارهای مختلفی انجام داده است. در این مورد، تا حدودی می‌توان امتیاز پیشینه را از طریق سابقه تاسیس آن شرکت و کسب و کارش بر مبنای آگهی تاسیس در روزنامه رسمی لحاظ کرد.
عادل طالبی: شرکت واتحادیه یا فقط شرکت؟
ایمان ناطقی: بر مبنای سابقه تاسیس شرکت است.
عادل طالبی: اگر کسی شرکت نداشت و اتحادیه داشت؛ مانند اتحادیه خرازها…
ایمان ناطقی: این مدل را درحال حاضر پیش‌بینی نکردیم؛ اما این مدل مسلما پذیرای نظرات افراد مختلف است.
عادل طالبی: مثلا یک فروشگاه اسباب‌بازی معروف در تهران که حدود بیست سال است فروشگاه اسباب‌بازی دارد، کار او مسبوق به بیست سال سابقه است؛ ولی شرکت ثبت‌شده ندارد و اتحادیه دارد و طبق قانون که باید از اتحادیه جواز کسب بگیرد؛ بنابراین، اگر شرکت ثبت نکرده، کار مغایر با قانون انجام نداده است.
ایمان ناطقی: این مدل پیچیدگی‌هایی هم دارد. رتبه‌بندی بر روی آدرس هر دامنه انجام می‌شود. اینکه آن را مچ کنیم که دامنه به اسم چه کسی باشد؛ چون ممکن است هر فردی چهار دامنه مختلف داشته باشد و اینکه تشخیص بدهیم که این مربوط به آن دامنه می‌شود یا خیر، جزو مواردی است که باید در آن دقت شود؛ اما جزو مواردی است که باید حتما بررسی شود. برآوردکننده‌های دیگری هم می‌توان به آن اضافه کرد.
عادل طالبی: این فرایند چقدر زمان می‌برد؟ امروز درخواست داده شود، چقدر زمان نیاز وجود دارد که تکلیف دریافت دو ستاره و سه ستاره مشخص شود؟
ایمان ناطقی: پیش از پاسخ به این پرسش، چند مورد دیگر را بیان کنم. موضوع بعدی وضعیت مدیران آن است. مدیریتی که پشت این کسب و کار است از نظر تجربه کاری، تحصیلات و دوره‌های آموزشی که گذرانده، در چه سطحی است؟ متناسب با این موارد نمره‌ای داده می‌شود.
همچنین، کیفیت سرویس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و تشکل‌هایی هم که به آن‌ها اشاره شد، در این موارد کسب و کارها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
درباره سوال شما که چقدر این فرایند طول می‌کشد: ابتدا که افراد درخواست رتبه‌بندی می‌دهند، یک ایمیل برای آن‌ها ارسال می‌شود که باید فایل اکسل ارسال‌شده، که شامل اطلاعات کسب و کار است، تکمیل شود. یک سری مدارک از آن‌ها دریافت می‌شود و بعد از آنکه مدارک کامل شد، حداکثر ظرف بیست روز رتبه‌بندی آن‌ها انجام می‌شود و می‌توانند بر مبنای رتبه‌ای که دریافت کرده‌اند، ستاره خود را مشاهده کنند.
عادل طالبی: آن چیزی که بنده متوجه شدم این است که ما قبلا ستاره‌ها را داشتیم و قرار شد که این ستاره‌ها طبق یک مدل پیاده‌سازی شوند و مدل این‌طور است که شما وقتی به صورت پیش‌فرض، اینماد را دریافت می‌کنید، صد امتیاز دارید و بعد از آن یک‌سری امتیاز مثبت و یک‌سری امتیاز منفی وجود دارد. حد نصاب امتیازها چقدر است؟
ایمان ناطقی: مدل هزار امتیازی است. فاز اول، صد امتیاز مربوط به فاز پذیرش است و فاز دو و سه هم ۳۰۰ امتیاز دارد.
عادل طالبی: اگر امتیازها به ۳۰۰ برسد، می‌توان ستاره سوم را هم دریافت کرد؟
ایمان ناطقی: خیر، این‌ها تراشولدرهای خاص خودش را دارد که این موارد داینامیک هستند.
عادل طالبی: این موضوع را بیشتر توضیح دهید.
ایمان ناطقی: ماکزیمم امتیازی که می‌توانند کسب و کارها از ارزیابی فاز پذیرش بگیرند، ۱۰۰ امتیاز است. ماکزیمم امتیازی که می‌توانند از فاز توسعه بگیرند، ۳۰۰ است، که البته ضرورتی ندارد که الزاما باید ۳۰۰ امتیاز را کامل بگیرند.
عادل طالبی: ۲۰۰ امتیاز هم خوب است. مثل کسانی که قصد مهاجرت به کانادا را دارند و باید در هر بخش یک‌سری امتیاز را کسب کنند، چه مدارکی دارند؟ زبان بلد هستند؟ همسر تا چه حد و هرکدام امتیازی دارد؟ و اگر امتیاز به ۶۰ برسد، می‌توانند مهاجرت کنند و اگر امتیازها بالاتر باشد که سرعت کارشان بالاتر می‌رود و در این مدل هم یک‌سری امتیاز داریم که اگر از یک حدی بالاتر برود می‌توانند دو و سه ستاره را دریافت کنند.
ایمان ناطقی: اگر کسب و کارها بتوانند دو یا سه ستاره را دریافت کنند، می‌توانند در ارزیابی سطح توسعه هم، که سال آینده آغاز می‌شود، شرکت کنند.
عادل طالبی: شما در حال حاضر هزینه زیادی دریافت می‌کنید.
ایمان ناطقی: خیلی هم زیاد نیست.
عادل طالبی: به‌هرحال، هزینه‌های مربوط به ارزیابی زیاد است و این موضوع قابل درک است؛ ولی به‌هرحال، امکان دارد این هزینه‌ها برای یک کسب و کار زیاد باشد. ولی برخی این هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند. الزامی هم وجود ندارد که کسب و کارها ستاره‌ها را دریافت کنند.
ایمان ناطقی: چند نکته وجود دارد: شرکت در این ارزیابی‌ها به هیچ وجه اجباری نیست و کاملا اختیاری است. کسب و کارها می‌توانند شرکت کنند و مسلما منافع این شرکت کردن بسیار بیشتر از هزینه‌ای است که پرداخت می‌کنند. حدود یک میلیون و هفتصد یا هشتصد هزار تومان در فاز پیشرفت از کسب و کارها هزینه دریافت می‌شود که این هزینه برای زیرساخت‌ها، سرورها، پنل پیامکی و بخش عمده آن هم هزینه نیروی انسانی است که وضعیت کسب و کارها را بررسی می‌کنند و به صورت مستمر این پایش اتفاق می‌افتد.
عادل طالبی: بخش عمده هم صرف نیروی انسانی می‌شود. تماس‌هایی که با مشتریان صورت می‌گیرد، ارزیابی مدیران و ارزیابی سوابق شرکت و … که باید یک فرد آن‌ها را بررسی کند.
ایمان ناطقی: یک‌سری شاخص‌ها کاملا کیفی هستند و تعدادی هم انسانی است.
عادل طالبی: پس از پرداخت هزینه‌ها، الزامی برای دادن دو ستاره هم نیست؟
ایمان ناطقی: بله. موارد معدودی وجود داشتند که شرکت کردند و در مرحله همان یک ستاره باقی ماندند؛ به این دلیل که آن کسب و کار سابقه خاصی نداشت.
عادل طالبی: باید هر کسب و کاری خود را بشناسد؛ در رتبه‌بندی کسب و کارهایی باید شرکت کنند که اطمینان دارند کسب و کار سالمی دارند و مشتریان هم از آن‌ها رضایت دارند. به‌هرحال، برای ارزیابی و رتبه‌بندی کسب و کارها، سوابق مدیریتی، قانونی، شکایات و .. مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر حائز این شرایط باشید، ستاره‌های دوم و سوم را می‌توان دریافت کرد و برای دریافت ستاره‌های چهارم و پنجم هم در فاز بعدی، که سال آینده آغاز می‌شود، می‌توان شرکت کرد. در سال ۹۹، دو ستاره و سه ستاره تعریف شده است و چند ماه اول سال ۹۹ هم به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند.
درباره کلیات رتبه‌بندی گفتگو شد و اطلاعات جزئی این فرآیند را هم در سایت می‌توانید مطالعه کنید.
سوال مهمی که همچنان باقی است این است که چرا سازمان توسعه تجارت الکترونیک و سازمان مدیریت صنعتی متولی این کار هستند؛ جایگاه آن‌ها چیست و بر چه اساسی صورت گرفته است؟
ایمان ناطقی: این سوال خوبی است. به‌هرحال خیلی‌ها می‌پرسند که مرکز توسعه تجارت الکترونیک، که یک مرکز حاکمیتی است، چرا به این موضوع ورود می‌کند؟ در کشور ما مرسوم است که رتبه‌بندی خدمات مختلف توسط یک نهاد حاکمیتی صورت بگیرد و نمونه آن ارزیابی پیمانکاران است که توسط سازمان برنامه و بودجه انجام می‌شود. یا رتبه‌بندی واردکنندگان وصادرکنندگان که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود یا حتی ارزیابی بانک‌ها و صرافی‌ها، که توسط بانک مرکزی صورت می‌گیرد و موارد بسیاری شبیه آن وجود دارد.
عادل طالبی: رتبه‌بندی هتل‌ها را هم اتحادیه هتل‌داران انجام می‌دهد.
ایمان ناطقی: بااین‌حال، مرکز توسعه تجارت الکترونیک برای توسعه این مدل و ارزیابی این کار، از کمک اشخاص ثالثی از جمله سازمان مدیریت صنعتی بهره می‌گیرد. حتی در دوره کودکی نام این سازمان برایم جذاب بود که با آن آشنا شوم. این سازمان یک سازمان بسیار باسابقه و باقدمت و تخصصی و مرجع در مشاوره مدیریت در ایران است.
عادل طالبی: این سازمان چند سال قدمت دارد؟
ایمان ناطقی: فکر می‌کنم از دهه چهل راه‌اندازی شده است.
عادل طالبی: راه‌اندازی این سازمان هم جالب است و داستان خود را دارد.
ایمان ناطقی: بله. بر اساس نیازی که در ایران در آن دوره شکل گرفته بود، بسیاری از کارآفرینان می‌آمدند و با انگیزه و شوق بسیار کسب و کارهایی را راه‌اندازی می‌کردند؛ اما به دلیل عدم تجربه ودانش کافی نمی‌توانستند در اواسط کار خود را بسنجند، کلید راه‌حل این مشکل این‌طور شناسایی شد که ما آموزش و فرهنگ‌سازی را برای مدیران پیاده‌سازی کنیم.
مرحوم دکتر نیازمند، که ارادت خاصی به او داریم، بنیانگذار سازمان مدیریت صنعتی است. وی ارتباطاتی را با بنیاد فورد شکل داد و مجموعه‌ای برای آموزش مدیران و فرهنگ‌سازی راه‌اندازی شد که انتقال تکنولوژی و دانش در آن زمان اتفاق افتاد. با همکاری کارشناسان یونیدو، که زیرمجموعه سازمان ملل متحد است، این‌ها باهم اقداماتی را انجام دادند و سازمان مدیریت صنعتی را راه‌اندازی کردند. بزرگان بین‌المللی مثل «پیتر دراکه» و «راسل ای کاف»، که در زمینه تفکر سیستمی خیلی‌ها آن‌ها را می‌شناسند، در شکل‌گیری و سازمان‌دهی این سازمان نقش داشتند و سازمان مدیریت صنعتی به مرور از آن زمان ادامه یافت و در حوزه‌های مختلف مشاوره، آموزش، تحقیق را راه‌اندازی کرد. بسیاری از شرکت‌های بزرگ و کارخانه‌های بزرگ را راه‌اندازی کردند، ازجمله مرکز گسترش و نوسازی صنایع ایران، که یکی از دستاوردهای این سازمان بود و تا امروز که اسم بسیار درخشانی دارد.
در موضوع رتبه‌بندی، که موضوع مورد بحث ما هم است، اتفاقا این سازمان تجربیات بسیار خوبی دارد.
یکی از تجربیاتی که در زمینه رتبه‌بندی احتمالا بسیاری نام آن را شنیده‌اند، رتبه‌بندی ۱۰۰ شرکت برتر است «IMI۱۰۰» که در حال حاضر ۵۰۰ شرکت ارزیابی می‌شوند، مانند «فورچون ۵۰۰».
عادل طالبی: اما به صورت داخلی!
ایمان ناطقی: بله. مدل داخلی‌اش. بر مبنای ارزیابی صورت‌های مالی، گزارش‌ها را آماده می‌کنند و برترین‌ها را معرفی می‌کنند. موارد دیگری هم هست؛ مثل جایزه ملی تعالی سازمانی، که بر مبنای مدل تعالی سازمانی این اتفاق می‌افتد و سازمان مدیریت صنعتی انجام می‌دهد.
جوایز تخصصی در حوزه‌های مختلف مثل جایزه انرژی و ارزیابی شرکت‌های طراحی مونتاژ آسانسور و حوزه‌های مختلف دیگر که توسط سازمان مدیریت صنعتی انجام شده و تجربیات خوبی در سازمان وجود دارد و مورد اخیر که توسط سازمان پیاده‌سازی شده است، بحث رتبه‌بندی تجارت الکترونیک است.
عادل طالبی: قرار شده است که سازمان مدیریت صنعتی بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که با مرکز توسعه تجارت الکترونیک، به شکل مستقل و غیرالزامی رتبه‌بندی را انجام بدهد که از اول هم روی غیرالزامی بودن آن تاکید داشتیم و خوشبختانه هم اتفاق افتاده است.
رتبه‌بندی یعنی اینکه اگر بنده کسب و کاری در اینترنت دارم و مایل هستم تا یک ارزیابی از آن صورت بگیرد، این ارزیابی به شکل علنی در معرض دید مخاطبان باشد تا در تصمیم‌گیری به آن‌ها کمک کند. پس، این اجازه را به یک نهاد می‌دهم تا کسب وکار من را ارزیابی کند وهزینه‌های آن را هم پرداخت می‌کنم. اطلاعاتی را که ضروری است نیز در اختیار آن‌ها قرار می‌دهم تا مورد بررسی قرارگیرند و سوابق و امکانات و حدود ما را بررسی کنند. اگر شایستگی لازم را طبق مدلی که در سایت است، دارا بودیم، ما را ارزیابی کنند و این را به همه مخاطبان ما اعلام کنند. از طریق نهادی به اسم اینماد که به‌هرحال یک اعتمادی را ایجاد کرده است .
عادل طالبی: البته بنده با موضوع نماد اعتماد الکترونیک یا احراز هویت، فاصله دارم؛ اما به‌هرحال مخاطبان، که به علامت اینماد اعتماد دارند و آن ستاره‌ها برایشان اهمیت دارد، قرار است که این ستاره‌ها با یک روش، مدل و قاعده و قانونی آنجا قرار بگیرد و اعتماد بیشتری را در مخاطبان ایجاد کند. این فرآیند را از کجا و با کدام سایت می‌توانند شروع کنند؟
ایمان ناطقی: افرادی که مایل هستند در این فرایند شرکت کنند باید ابتدا به سایت ecrating.ir مراجعه کنند.
در این سایت، اطلاعات تکمیلی درباره فرآیند رتبه‌بندی، سوالات متداول و کسب و کارهایی که تاکنون رتبه بندی شدند و تعداد برترین‌های آن‌ها، با توضیحات مختلفی ارائه شده است.
به صورت مختصر برای شرکت در فرآیند رتبه‌بندی، کسب و کارها می‌توانند از همان پنل نماد خود که هر کسب و کاری دارد، در منوی سمت راست قسمت آخر، درخواست رتبه‌بندی را کلیک کنند تا وارد یک سامانه‌ای شوند. آنجا لیست دامنه‌های خود را می‌توانند مشاهده کنند و روی هر کدام از دامنه‌هایی که هر فرد دارد و می‌خواهد رتبه بندی بشود، کلیک کند. پس از کلیک، یک صفحه باز می‌شود که شاخصه‌هایی را که مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، می‌توانند مشاهده کنند و همان‌جا می‌توانند خودشان را ارزیابی کنند که در چه وضعیتی قرار دارند و اگر واجد شرایط لازم بودند، برای شروع رتبه‌بندی می‌توانند درخواست بدهند.
پس از ثبت‌نام، یک ایمیل از info@ecrating.ir برای آن‌ها ارسال می‌شود، مدارک لازم از آن‌ها خواسته و دریافت می‌شود و بعد از دریافت مدارک، حداکثر ظرف بیست روز ارزیابی انجام می‌شود و نتیجه ارائه می‌شود.
عادل طالبی: در مجموع از صفر تا ۱۰۰ یک ماه طول می‌کشد.
ایمان ناطقی: بله. دقیقا!
عادل طالبی: موضوع رتبه‌بندی توضیح داده شد. حالا چند نکته به صورت واضح مرور شود. اطلاعات بیشتر هم در سایت ای سی ریتینگ دات آی آر برای مشاهده علاقمندان وجود دارد.
عادل طالبی: پاسخگویی هم دارید یا خیر؟ ما با اینماد برای پاسخگویی مقداری مشکل داریم.
ایمان ناطقی: این سایت از اینماد جداست. اتفاقا به نکته خوبی اشاره کردید. در همان وبسایت یک شماره تلفن وجود دارد که با این شماره تلفن همه روزهای کاری از ساعت ۹ تا ۱۶ می‌توانید تماس بگیرید و هر سوالی که دارید در مورد ثبت نام یا رفع هر گونه ابهام، کارشناسان ما پاسخگو هستند و انشاالله که مشکلی نخواهد بود.
عادل طالبی: ببینیم که آیا ما هم باید برای رتبه‌بندی اقدام کنیم یا خیر؟
لینک اصل خبر در سایت انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه های اینترنتی شهر تهران (کسب کارهای اینترنتی)
نظرات