گیمیفیکیشن چیست و چه اهمیتی در شبکه های اجتماعی دارد؟

فهرست

گیمیفیکشن چیست؟
اصول طراحی گیمیفیکیشن
از گیمیفیکیشن در چه زمینه‌هایی می‌توان استفاده کرد؟
اهمیت گیمیفیکیشن در شبکه‌های اجتماعی
اجرای گیمیفیکیشن در شبکه‌های اجتماعی

گیمیفیکیشن در شبکه‌‌های اجتماعی

بازی تنها مقوله‌ای است که از کودکی با ما همراه بوده است و هر بار تنها شکل آن تغییر کرده است. از بازی دالی‌موشه در خردسالی تا بازی‌هایی که در این سن در گوشی، تبلت یا سیستم خود داریم همگی به نوعی درون، شخصیت و رفتارهای ما را شکل داده‌اند. هنوز هم به بازی علاقه داریم و هنوز هم به دنبال چالشی برای ذهن خود هستیم.
همین علاقه باعث شده است از مدت‌ها پیش، بازی از چارچوب یک بازی جدی بیرون بزند. مدت‌هاست که افراد، جامعه و کسب‌وکارها در تلاشند از بازی در پیشبرد اهداف خود استفاده کنند. این رقابت در شبکه‌های اجتماعی که مخاطب با هزاران نوع محتواروبرو است مهم‌تر و پر رنگ‌تر به نظر می‌رسد.
در این پست با پاسخ دادن به اینکه گیمیفیکیشن چیست، اصول طراحی گیمیفیکیشن به چه صورت است و نحوه‌ی اجرای گیمیفیکیشن در شبکه‌های اجتماعی چگونه است، متوجه می‌‌شویم که در چه بازی‌هایی تاکنون شرکت کرده‌ایم و چطور می‌توانیم از این قابلیت در جهت اهداف خود استفاده کنیم.

گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی استفاده از المان‌ها و مکانیزم‌های بازی برای درگیر کردن افراد با موضوع مورد نظر ما است.این بازی در فرآیندی که ماهیت غیربازی دارد صورت می‌گیرد و یک بازی جدی نیست. اجازه بدهید برای درک بیشتر سوالی بپرسیم. "در تصویر زیر چند M برعکس می‌بینید؟ برای کسانی که جواب درست بدهند یک تبریک خاص ترتیب داده‌ایم."

تعداد درست را پیدا کردید؟ این یک کمپین گیمیفیکیشن از کمپانی M ;M است که در سال ۲۰۱۹ در فیس‌بوک و اینستاگرام اجرا و مشارکت خیلی خوبی از مخاطبین دریافت کرد. همانطور که می‌بینید در گیمیفیکیشن، یک فرآیند یا کمپینی بازی‌وارگونه و سرگرم‌کننده طراحی می‌شود. طی آن، مخاطب تحت تاثیر قرار می‌گیرد و ترغیب به مشارکت می‌شود. این روش مزایای زیادی برای کسب‌وکارها دارد. چرا که باعث می‌شود:

• توسط افرد بیشتری از مردم و جامعه‌ی هدف دیده شوند.
• در ذهن مردم با حس خوب ثبت شوند.
• افراد مدت زمان بیشتری را در وبسایت، پلتفرم یا محل حضوری برگزاری کمپین بگذرانند.
• می‌توانند از این فرایند برای تغییر رفتار مخاطب در جهت اهداف خود بهره ببرند.
• از آنجایی که مخاطب به صورت آنی واکنش نشان می دهد، خیلی سریع متوجه بازخورد او شوند و در جهت بهبود عملکرد خود از آن استفاده کنند.

اصول طراحی گیمیفیکیشن
گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی نباید آنقدر ساده باشد که مخاطب را کسل کند و نه آنقدر پیچیده که برای او سردرگم‌کننده باشد. این فرآیند بازی‌وارگونه باید فرد را به چالش بکشد، به او حس خودمختار بودن و انگیزه‌ی لازم برای مشارکت را بدهد. در طراحی یک کمپین گیمیفیکیشن باید ۵ اصل زیر را در نظر گرفت:

1. قابل انجام باشد
   بله قابل انجام باشد، پیچیده نباشد: پرسش سوال، گردونه شانس، پازل، حل یک مساله و ... مواردی است که به
   سادگی قابل اجرا هستند.
2. هدف و قوانین، مشخص و شفاف باشد
   قوانین مشخصی باید بر بازی حاکم و هدف نهایی آن شفاف باشد. این قوانین و تصویر پله‌ی آخر باید ساده و برای همه قابل فهم و البته قابل درک باشد. مبهم بودن و پیچیده بودن آن‌ها باعث می‌شود فرد از رقابت دست بکشد.
3. طراحی جذاب داشته باشد
   هر المانی که برای طراحی گیمیفیکیشن خود به کار می‌برید باید جذاب، خاص کسب‌و کار خود و متفاوت ازکار رقبا باشد. به عنوان مثال اگر قصد دارید از چرخونه یا پرسش از مخاطبین درقالب بازی استفاده کنید، طرح آن را با تصاویر، Gif ، رنگ‌های مرتبط و...با مجموعه‌ی خود متناسب و متفاوت کنید.البته به این معنا نیست که باید طراحی خیلی حرفه‌ای داشته باشید گاهی مردم یک متن کوتاه را بهتر از المان‌های پیچیده‌ی دیگر درک می‌کنند.
4. فرآیندی سرگرم‌کننده داشته باشد
   هیچ‌کس دوست ندارد درگیر یک بازی کسل‌کننده باشد. درست است که مردم برای یک هدف و دستاورد خاصی بازی را انجام می‌دهند اما در طول بازی باید برای انجام آن جذابیت و کشش لازم وجود داشته باشد و آن‌ها را به هیجان بیاورد.
5. جایزه
   مبنای یک گیمیفیکیشن جایزه‌ است و دقیقا عامل شکست اغلب کسب‌وکارها در فرآیندهای گیمیفیکیشن در همین بخش است. مردم همیشه دوست دارند بدانند در انتها به چیزی دست پیدا می‌کنند. تجربه نشان می‌دهد در صورتی که جایزه‌ی نهایی دقیقا مشخص نباشد، هیجان و جذابیت بیشتری برای مخاطب به دنبال دارد. مثل مثال چرخونه که مخاطب دقیقا نمی‌داند در نهایت کدام گزینه پیش روی او قرار می‌گیرد.

6. در تمام این اصول قبل و حین طراحی گیمیفیکیشن باید انگیزه‌های مخاطبین را در نظر گرفت. بدون شناخت عواملی که به مخاطب انگیزه می ‎ دهد و باعث مشارکت او می‌شود نمی‌توان یک بازی خوب طراحی کرد.

استفاده از گیمیفیکیشن در صنعت بانکداری، مارکتینگ، آموزش، منابع انسانی، پزشکی و سلامت، موضوعات اجتماعی و... نشان می‌دهد که این مبحث محدود به یک کسب‌وکار خاص یا یک موضوع خاص نیست. اجازه بدهید اثر گیمیفیکیشن را در چند مورد با هم بررسی کنیم.

گیمیفیکیشن در بازاریابی
یکی از مزایایی که برای بازی‌وارسازی برشمردیم این بود که باعث می‌شود مجموعه توسط افراد بیشتری دیده شود. بنابراین گیمیفیکیشن در در بازاریابی بالاترین میزان آگاهی از برند ( brand awareness )، افزایش مشتریان بالقوه، افزایش فروش و افزایش سطح وفاداری مشتریان را در پی دارد.
استارباکس در یکی از کمپین‌های گیمیفیکیشن خود با عنوان "جوایز استارباکس من"از این شیوه استفاده کرد. هدف مجموعه این بود که علاوه بر بالا بردن میزان فروش خود، اینگیجمنت و وفاداری مشتریان را هم افزایش دهند. در این کمپین به ازای هر خرید یک ستاره به مشتری تعلق می‌گرفت.در واقع تعداد ستاره‌ نشان‌دهنده‌ی میزان همراهی مشتری با استارباکس بود. بر این اساس سه سطح خوشامدگویی اولیه، سبز و نقره‌ای تعریف و در هر سطح هدایای تعیین شده بود. و هر مشتری با توجه به تعداد ستاره‌های دریافتی در یکی از این سطوح قرار می‌گرفت و از هدایا و تخفیف‌های آن بهره می‌برد.

استارباکس می‌توانست در همان بازه‌ی زمانی اجرای کمپین، به جای این روش برای تمام خدمات خود ۱۰درصد تخفیف لحاظ کند. به نظر شما کدام‌یک پاسخ بهتری از مردم دریافت می‌کرد؟!

• گیمیفیکیشن در آموزش
  بازی‌وارسازی در آموزش به شدت مورد استقال قرار گرفته است. چرا که تاثیر عمیقی در از بین بردن استرس و نگرانی فرد دارد. او را به وجد می‌آورد و باعث می‌شود مشتاقانه در بازی شرکت کند و از آن لذت ببرد.بدین ترتیب محتوای آموزشی به طور عمیق در ذهنش ثبت می‌شود. یکی از بهترین مثال‌های کاربرد گیمیفیکیشن در آموزش، اپلیکیشن دولینگو است. این اپلیکیشن یادگیری زبان را با استفاده از المان‌هایی مثل، امتیاز، مدال و رقابت با دیگران به یک فرآیند سرگرم‌کننده و جذاب تبدیل کرده است. در این اپلیکیشن هر روز باید میزانی از زمان را صرف آموزش کنید و با افزایش تعداد روزهای فعال خود ( streak ) می‌توانید وارد تالاری ( Hall of fame ) با حضور رقبای سرسخت‌تر شوید. همچنین با پایان هر دوره‌ی زبان صاحب جغد طلایی شوید، با پایان هر سلسله دروس درخت طلایی بگیرید، با دیگران رقابت کنید و وضعیت خود را با دیگر دانشجویان ارزیابی کنید.

گیمیفیکیشن در شبکه‌های اجتماعیاز محبوبیت و اهمیت بیشتری برخوردار است؛ اما چرا همه به استفاده از آن در سوشال‌مدیا تاکید دارند؟

• استفاده از شبکه‌های اجتماعی به شدت فراگیر شده است. بنابراین جمعیت عظیمی از مخاطبین هدف هر برند یا کسب‌وکاری را همراه با خود دارند. قطعا در صورت اجرای موفق گیمیفیکیشن، با سرعت زیادی در بین آن ‎ ‌ها پخش می‌شود. همانطور که در بخش‌های قبل گفته شد این فرآیند تاثیر بسزایی در افزایش سطح آگاهی از برند، ترافیک ورودی، فروش، ثبت‌نام و البته وفاداری مشتریان افزایش یابد.
• یکی دیگر از دلایل محبوبیت گیمیفیکیشن در سوشال مدیا این است این پلتفرم ها ابزارها و قابلیت‌های زیادی برای بازی‌وارسازی فرآیندها دارند و می‌توان گفت بر همین مبنا طراحی شده‌اند.
• استفاده از گیمیفیکیشن، پیج یا اکانت را سرگرم‌کننده و جذاب می‌سازد. حتی کسب‌وکارهایی که ظاهری جدی دارنداز این شیوه برای جذاب کردن پیج‌ خود استفاده می‌کنند. در نتیجه میزان اینگیجمنت و مشارکت مخاطبین را افزایش می‌دهند. طبق مطالعات مجموعه m۲reserach که خدمات مشاوره در حوزه‌ی مارکتینگ ارائه می‌دهد، گیمیفیکیشن میزان اینگیجمنت پیج را ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد افزایش می‌دهد.
• شبکه‌های اجتماعی باعث شده‌اند که همه بتوانند با کمترین هزینه، بیشترین تاثیرگذاری را ایجاد کنند.
  
  بنابراین همه‌ی مردم استفاده از بازی‌وارسازی در شبکه‌های اجتماعی را جهت جذب مشتری، مخاطب، کارمند و افزایش شبکه‌ی ارتباطی می‌دانند. اما چطور می‌توان از گیمیفیکیشن در سوشال‌مدیا استفاده کرد؟

اجرای گیمیفیکیشن در شبکه‌های اجتماعی

حتما بارها و بارها بدون آن که متوجه شده باشید یک فرآیند بازی‌وارساز را در اینستاگرام، توییتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی طراحی و اجرا کرده‌اید. همین‌طور می‌توان گفت بارها و بارها در بازی دیگران هم شرکت کرده و از جوایز نهایی آن لذت برده‌اید. چطور ممکن است؟

در بخش قبل گفته شد که پلتفرم شبکه‌های مجازی بر اساس ابزارهای بازی و گیمیفیکیشن طراحی شده است. فرآیندهای اصلی آن‌ها مثل لایک کردن یا دریافت لایک، فالو کردن یا فالو شدن، دریافت بازدید برای پست‌ها یا بازدید کردن محتوای دیگران و... همگی یک نوع بازی هستند. اجازه بدهید از این دیدگاه فرآیند آن‌ها را بررسی کنیم.
فرد محتوا را در اکانت یا پیج خود منتشر می‌کند، سپس واکنش دیگران و نتایج آن را چک می‌کند. چه تعداد لایک دریافت کرده است؟ چند نفر فالوور جدید اضافه شده است؟ آیا مخاطبان محتوا را برای دیگران هم ارسال کرده‌اند؟ فرد با هر لایک، کامنت، شیر و ... که دریافت می‌کند در واقع یک امتیاز دریافت کرده است. او از اینکه مخاطبان خود را درگیر کرده است خوشحال است. پس در اینجا یک گیمیفیکیشن صورت گرفته است.

بازی‌وارسازی در شبکه‌های اجتماعی محدود به لایک، شیر، کامنت و ... نیست. این پلتفرم‌ها ابزارهای خاص دیگری هم در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. در واقع با این ابزارها به کاربران، قدرت مانور بیشتری برای خلاقیت و طراحی گیمیفیکیشن‌های مختلف می‌دهند. به عنوان مثال در اینستاگرام قابلیتی برای پین کردن کامنت توسط ادمین دارد. ادمین در پست‌های خود سوال می‌پرسد و جواب بهتر را پین می‌کند. تصور کنید بتواند بین مخاطبان خود برای پاسخ دادن و پین شدن کامنت رقابت ایجاد شود. گیمیفیکیشنی با میزان مشارکت بالا ایجاد کرده است. اجازه بدهید مثالی دیگر را از لینکدین بررسی کنیم. لینکدین به هر کاربر نمره‌ای تحت عنوان " SSI score " اختصاص می‌دهد. این واژه  از عبارت " social selling score " گرفته شده است و عدد آن بر مبنای قدرت پرسونال برند، شبکه ارتباطی و میزان اینگیجمنت صفحه‌ی کاربر تعیین می‌شود. اغلب کمپانی‌های حاضر در این پلتفرم در تلاش هستند که بالاترین میزان SSI رو دریافت کنندو اعتبار خود را بین مخاطبین خود افزایش دهند. نکته‌ی جالب توجه این است که افراد برای بالا بردن میزان این امتیاز باید به مدت طولانی‌تری در لینکدینحضور و فعالیت داشته باشند. در واقع هدف این است که کاربران به مدت بیشتری از این پلتفرم استفاده کنند.

ایده‌های زیادی برای اجرای گیمیفیکیشن درشبکه‌های اجتماعی وجود دارد. برخی از آن‌ها به صورت زیر هستند:

• طراحی و برگزاری پست‌های مسابقه و قرعه‌کشی‌ها
• تگ کردن دوستان در پست‌های دارای جایزه
• استفاده از قابلیت لایو برای مسابقه، چالش، پرسش و پاسخ و...
• برگزاری چالش‌های رقابتی
• درخواست تولید محتوای UGC (محتوایی که کاربران برای شما تولید کنند) و انتشار آن با استفاده از هشتگ خاص
• برگزاری نظرسنجی‌ ( poll )
• و...

شما چه ایده‌ی دیگری و چه نوع گیمیفیکیشنی در شبکه‌های مجازی در ذهن دارید. خوشحال می‌شویم با آژانس دیجیتال مارکتینگ راز و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.

مطالب مرتبط: