تبعات اقتصادی المپیک تابستانی پرحاشیه

ژاپن انتظار داشت با میزبانی المپیک ۲۰۲۰ هم تحسین جهانیان را برانگیزد و هم از نظر اقتصادی سود عظیمی ببرد، اما اکنون محاسباتش اشتباه از آب درآمد!

وقتی که گروه «تویوتا» گفت، هیچ تبلیغی را در مسابقات المپیک توکیو نخواهد داشت، این موضوع بلندتر از هر تبلیغ تلویزیونی، روحیه تیره‌وتار کشور میزبان المپیک را نشان داد. «تویوتا» با ارزش‌ترین و ثروتمندترین شرکت ژاپن و یکی از حامیان مالی بین‌المللی رقابت‌های المپیک است. این برند برای مخاطبان آمریکایی میلیون‌ها دلار را صرف تبلیغات در«سوپربول» با حضور حلقه‌های المپیک کرد، اما در ژاپن داشتن هرگونه ارتباطی با این بازی‌ها آنقدر حساسیت برانگیز بود که این ابرسازنده خودرو نتوانست تبلیغی انجام دهد. المپیک یک سال دیرتر از موعد اولیه و به دلیل شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان انجام شد. پیش‌بینی‌ها و انتظارات برای رخ دادن یک توفان مثبت اقتصادی تا حدود زیادی بر باد رفت زیرا استادیوم‌ها و میادین مسابقه‌ای که بیش از ۷میلیارد دلار هزینه ساخت یا نوسازی آن‌ها شده بود، پس از ممنوعیت حضور تماشاگران خالی ماند.

ژاپن می‌خواست بازی‌های المپیک توکیو نشان دهد این کشور با وجود کاهش جمعیت و اقتصادی که چین آن را تحت‌الشعاع قرار داده، هنوز یک قدرت جهانی است. این بازی‌ها همچنین قرار بود نشان دهد چگونه ژاپن از یک سونامی ویرانگر در سال ۲۰۱۱ بازگشته و بهبود یافته است. در عوض بازی‌های المپیک رهبران این رویداد را برای حفظ شغل خود تحت فشار قرار داد!

«یوشیده سوگا» نخست‌وزیر ژاپن اطمینان داد با وجود اقدامات گسترده‌ای که برای دور نگه داشتن مردم از این رویداد انجام گرفت و از شیوع کرونا جلوگیری شد، کشور از مخاطبان عظیم جهانی تلویزیون بهره‌مند شد .

ورزشکاران ژاپنی با نمایش‌های مدال‌آور هنوز ممکن است روحیه مردم کشورشان را تغییر داده باشند، اما روزهای قبل از آغاز این بازی‌ها،این رویداد تحت تاثیر کرونا قرارداشت. حداقل ۲۶نفر از ورزشکارانی که برای بازی‌ها به ژاپن سفر کرده بودند و ده‌ها نفر دیگر که با المپیک ارتباط داشتند، تست کرونای خودشان را مثبت دیدند و بسیاری از بازیکنان تیم فوتبال مردان آفریقای جنوبی پس از مثبت شدن تست ۲نفر از اعضای تیم‌شان، به قرنطینه رفتند . برگزارکنندگان المپیک بر پخش تلویزیونی بازی‌ها اصرار داشتند. به هر حال تعداد کمی از ژاپنی‌ها رقابت‌ها را تماشا کردند.

ژاپن راه طولانی‌ای را از نزدیک به یک دهه پیش در تلاش برای میزبانی بازی‌های المپیک تابستانی آغاز کرد. در بازی‌های ۲۰۱۲لندن که به عنوان یک موفقیت گسترده مورد استقبال قرار گرفت، ژاپن بهترین نتایج خود در بازی‌های تابستانی را با ۳۸مدال کسب کرد . نخست وزیر وقت «شینزو آبه» گفت، میزبانی المپیک روحیه کشور را پس از سونامی ۲۰۱۱ که منجر به کشته شدن تقریبا ۲۰هزار نفر شد، بالا خواهد برد و برگزارکنندگان محلی پیش‌بینی کردند سیل بازدیدکنندگان از ژاپن برای حضور در این بازی‌ها، تقریبا ۲میلیارد دلار برای غذا، حمل‌ونقل، هتل‌ها و خرید کالا به اقتصاد ژاپن تزریق می‌کند. ژاپنی‌ها معتقد بودند این نمایش جذاب ۱۷روزه به دیگران انگیزه برای بازدید از «دیار آفتاب تابان» را می‌دهد و میلیاردها دلار دیگر به همراه دارد . تا سال ۲۰۱۹ ساخت بیش‌تر مکان‌ها و استادیوم‌ها برای المپیک از برنامه جلوتر یا زودتر از موعد به پایان رسیده بود و تقاضای بلیط، زیاد به نظر می‌رسید. به غیر از گرمای تابستان توکیو، نگرانی‌های زیادی در مورد آمادگی میزبان وجود داشت که سال‌های گذشته دیگر شهرهای میزبان المپیک را هم تهدید کرده بود . کمیته بین‌المللی المپیک، توکیو را به عنوان بهترین شهر میزبان تاریخ المپیک آماده دانست. بنرهای بازی‌ها در سطح شهر بالا می‌رفتند و حامیان مالی برنامه‌های بازاریابی را تهیه می‌کردند تا از احساس خوبی که وجود داشت، استفاده کنند .

وقتی ورق برگشت

در ماه مارس ۲۰۲۰، ژاپن و کمیته بین‌المللی المپیک تصمیم گرفتند تا بازی‌ها را به مدت یک سال به تعویق بیندازند؛ تصمیمی که نشان می‌داد شیوع کرونا تا تابستان ۲۰۲۱ مهار خواهد شد، اما این اتفاق نیفتاد. در هفته‌های قبل از آغاز بازی‌ها شیوع نوع دلتای ویروس کرونا باعث شد تعداد مبتلایان در سراسر جهان از جمله در توکیو (جایی که اخیرا بیش از هزار مورد جدید ابتلا در روز تشخیص داده شده است) افزایش یابد. فقط ۲۲درصد از جمعیت کل ژاپن واکسینه شده‌اند. تقریبا در بین تمام گروه‌های درگیر در این بازی‌ها، از ورزشکاران گرفته تا مربیان و مقامات کمیته بین‌المللی المپیک و همچنین پیمانکاران و خبرنگاران و غیره، موارد ابتلا به کرونا گزارش شده است. در دهکده المپیک که ورزشکاران فقط پس از یک سری آزمایشات قبل و بعد از ورود به ژاپن می‌توانند وارد آن شوند، اولین موارد آلودگی ظاهر شد. تعداد افرادی که برای بازی‌های المپیک از خارج از ژاپن به این کشور می‌رفتند، حدود دوسوم کاهش یافت. با وجود این، حضور بیش از ۵۰هزار ورزشکار، مقام مسئول و گزارشگر برای بازی‌ها در توکیو جمع شدند و این بزرگ‌ترین گردهمایی بین‌المللی از زمان شیوع کرونا در جهان نام گرفت. سازمان‌دهندگان این رقابت‌ها می‌گفتند ده‌ها قانون محدود کننده تعامل، از شیوع گسترده‌تر جلوگیری می‌کند. میهمانان المپیکی از مردم محلی جدا نگه داشته شدند و در صورت تخطی از قوانین، در معرض اخراج قرار می‌گرفتند. نظرسنجی انجام شده بین ۹تا۱۱جولای نشان داد که تقریبا دوسوم ژاپنی‌ها متقاعد نشدند بازی‌های المپیک باید برگزار شود. فقط حدود یک سوم از مردم ژاپن از نخست وزیر کشورشان پشتیبانی کردند . در اواخر ماه می، دیک پوند، عضو کمیته بین‌المللی المپیک گفت، فقط پایان دنیا می‌تواند جلوی برگزاری بازی‌ها را بگیرد و اضافه کرد: حتی اگرشهردار توکیو بخواهد هم المپیک لغو نمی‌شود!

توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک از زمان ورود به ژاپن در اوایل ماه جاری، توسط گروه کوچک اما موثری از معترضان ضد المپیک مورد اعتراض قرار گرفت. استادیوم‌های خالی به استثنای چند رویداد خارج از توکیو، ورزشکاران ژاپنی را از تشویق هواداران خودی هم محروم کرد؛ عاملی که معمولا به کشور میزبان کمک می‌کند تا تعداد مدال‌های خود را افزایش دهد. برگزارکنندگان برای ایجاد حس حضور تماشاگران از صدای ضبط شده از بازی‌های گذشته استفاده کردند. برخی مقامات و حامیان مالی المپیک و مقامات دولتی اجازه داشتند تا در بازی‌های بدون تماشاگر حضور داشته باشند. این افراد نقش‌های اساسی مانند اهدای مدال، نظارت بر ورزش‌ها و مشاهده عملیات برای بازی‌های المپیک آینده ایفا کردند . چنین سیاستی باعث نارضایتی بسیاری از مردم که از قبل مقامات المپیک را متهم به سود بردن از این بازی‌ها کرده بودند، شد. هیچ یک از مدیران «تویوتا» در مراسم افتتاحیه شرکت نکردند. تقریبا مانند هر المپیک دیگری، بودجه بازی‌های توکیو از پیش‌بینی‌های اولیه بسیار بیش‌تر شد. بودجه رسمی ۱۵.۴میلیارد دلار بود، اما حسابرس‌های دولت ژاپن گفتند کل هزینه‌ها به بیش از ۲۰میلیارد دلار رسید؛ تقریبا سه‌برابر پیش‌بینی اولیه که حدود ۷.۴میلیارد دلار برآورد می‌شد! حامیان مالی ژاپنی بیش از ۳میلیارد دلار کمک کردند که بیش‌ترین مبلغ اهدا شده توسط شرکت‌های کشور میزبان برای هر المپیکی است . به طور حتم حتی بدترین برآورد ضررهای ناشی از بازی‌ها هم کم‌تر از یک درصد از اندازه اقتصاد ژاپن است. تاکاهیده کیوچی، اقتصاددان موسسه تحقیقاتی« نومورا» گفت: هنوز احتمال بازدهی بالقوه وجود دارد چون ممکن است افرادی که در خارج از کشور بازی‌های توکیو را تماشا کردند، پس از پایان بیماری کرونا تصمیم به دیدار از ژاپن بگیرند . بزرگ‌ترین خطر اقتصادی همان خطر از دست دادن سلامتی بود که بسیاری از ژاپنی‌ها را به مخالفت با این بازی‌ها سوق داد.

منبع: Reuters