آینده خاکستری کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران
گفتگوی روابط عمومی انجمن با اعضا؛ شماره ۶- «حمیدرضا رحیمی» مدیر استارتاپ «بریم کوه»،
آینده خاکستری کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران
به گزارش روابط عمومی انجمن کسب و کارهای اینترنتی، به باور حمیدرضا رحیمی، آینده کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران نامشخص و خاکستری است. وی همچنین می‌گوید که علاوه بر تحریم‌های خارجی، تحریم‌های داخلی نیز بر این دست از کسب و کارها آثار منفی بر جای گذاشته‌اند.
این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
لطفا برای آغاز گفت‌وگو به صورت خلاصه فعالیت خود را توضیح دهید.
بنده ابتدا به سابقه‌ای از فعالیت خود اشاره می‌کنم؛ من از سال ۱۳۸۳ در حوزه برنامه نویسی مشغول فعالیت هستم. به طور کلی‌تر از سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را آغاز کردم و به صورت شخصی اسفند ۹۴ یه استارتاپ راه اندازی کردم به اسم “هواکوه” که کارش اعلام وضعیت هواشناسی قله های ایران هست (تنها سایت هواشناسی قلل ایران) و در ادامه در سال ۹۷ استارتاپ دیگری با نام “بریم کوه” راه اندازی کردم که در زمینه رفع نیازهای کوهنوردان در زمینه اعلام برنامه، آموزش، اخبار و … فعالیت می‌کند.
با توجه به فعالیت شما طی این سال‌ها در حوزه کسب و کارهای اینترنتی، مهمترین موانع پیش روی این این کسب و کارها به ویژه در ارتباط با نهادهای حاکمیتی چه مواردی است؟
موضوع مهمی که ما را بسیار آزار می‌دهد، مسئله تحریم‌های خارجی و داخلی است؛ چون ما در داخل هم با تحریم‌های زیادی روبرو هستیم که سخن زیادی از آن به میان نمی‌آید؛ مثلا الان به بسیاری از سرویس‌های گوگل به دلیل وجود تحریم‌ها دسترسی نداریم و از داخل هم شاهد هستیم که جلوی پروکسی‌ها گرفته می‌شود و به طور عملی از داخل هم تحریم هستیم. به گونه‌ای که ما حتی با دور زدن تحریم‌های خارجی هم نمی‌توانیم از سرویس‌های مورد نیاز گوگل به دلیل مسدود شدن پروکسی‌ها در داخل استفاده کنیم.
به طور مثال بنده در چند روز گذشته با ۲۰ سرویس مختلف نتوانستم به گوگل متصل شوم، چون پروکسی‌ها را مسدود کرده بودند. و یا موراد دیگر مانند قوانین ناگهانی و شبانه. ما هر روز با این قوانین روبرو هستیم و مجوزهایی که قبلا دریافت کرده بودیم، به یک باره لغو می‌شوند و باید مجوزهای جدیدی بگیریم. قانونی مطرح می‌شود که باید یک کار جدید انجام بدهیم و یک فعالیت مضاعف افزوده می‌شود.
اتفاقاتی از این دست در چند سال اخیر بسیار رخ داده است. به طور مثال در همین سایت ما یعنی بریم کوه، ما مجوز ساماندهی داشته‌ایم، اکنون می‌گویند که باید مجوز گردشگری هم داشته باشید؛ در حالی که به آنها اعلام کرده‌ایم ما آژانس گردشگری و برگزارکننده تور نیستیم؛ اما آنها می‌گویند که این مورد جزو قوانین است.
همین تعدد بخشنامه‌ها و قوانین در حقیقت یک مشکل جدی برای این دست کسب و کارها، ایجاد کرده است. حالا در چنین شرایطی تشکل‌های صنفی مانند انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی چه کمکی می‌توانند برای بهبود شرایط انجام دهند. چه اقداماتی را باید در اولویت کارهای خود قرار دهند؟
یکی از مشکلاتی که استارتاپ‌ها با آن روبرو هستند، موانع حقوقی است ما تا چند ماه پیش و حتی پس از چند سال فعالیت اطلاع نداشتیم که موانع حقوقی چیست؟ اما اکنون به این مشکلات برخورد کرده‌ایم؛ اگر مشاوره‌های حقوقی در این حوزه‌ها وجود داشته باشد مانند مثال‌هایی که زده شد، به شرکت‌ها کمک زیادی خواهد کرد و مورد بعدی برگزاری کارگاهای آموزشی بر اساس برآورد نیاز شرکت‌ها است؛ مثلا اگر در یک موضوع به ۱۰ سر فصل برسیم به طور طبیعی اگر یک نهاد صنفی مانند انجمن وارد عمل شود و از شرکت‌ها هم برای برگزاری و آموزش کمک گرفته شود، بسیار خوب است.
شما در بخش اول گفت‌وگوی خود به موضوع کرونا اشاره کردید بسیاری از کارشناسان، اپیدمی کرونا را با وجود تمام مصایب و مشکلات، یک فرصت برای رونق و توسعه کسب و کارهای اینترنتی می‌دانستد که البته به صورت نسبی این اتفاق هم افتاد، آیا با عبور از کرونا، این فرصت همچنان برای کسب و کارهای باقی خواهد بود؟
به باور بنده این فرصت همچنان باقی خواهد ماند، بنده در خصوص کسب و کار خودم مثال می‌زنم من در سال ۹۶ برای برگزاری دوره‌های آنلاین کوهنوردی تلاش کردم که اصلا در این زمینه موفقیتی به دست نیامد. در اواخر سال ۱۳۹۸ هم دوباره استارت این کار را زدیم که با موجی از انتقادات روبرو شد که اصلا مگر دوره‌های کوهنوردی را می‌توان به صورت آنلاین برگزار کرد؛ اما وضعیت به گونه‌ای شد که تا کنون حدود ۵ هزار نفر در دوره‌های آنلاین ما شرکت کردند.
بنده تصور نمی‌کنم که ما به دوره پیش از کرونا باز گردیم. دوستانی که در کشورهای خارجی دانشجو هستند هم اظهار می‌کنند که با توجه به عادی شدن نسبی اوضاع کرونا، اما حاضر نیستند که در کلاس‌های درس حضور یابند و این مقاومت وجود دارد. راحت شدن انجام کارها که به واسطه فضای مجازی و به دلیل کرونا، پیش آمد، بنده تصور نمی‌کنم که به پیش از آن بازگردیم.
یکی از موارد دیگر کسب و کارهای اینترنتی، موضوع «اعتماد عمومی» نسبت به این دست از کسب و کارها است، به نظر شما با چه راهکاری می‌توان به این اعتماد عمومی دست یافت؟
به باور بنده، یک سری از مجوزها و نمادها می‌تواند به ایجاد این اعتماد کمک کند. اکنون نهادهای حکومتی در این ارتباط سختگیری می‌کنند و البته بدون برنامه هم پیش می‌روند؛ اما اخذ این مجوزها بسیار یاری‌رسان است. حدود ۵ یا ۶ سال پیش وقتی «اینماد» آمد کسی از آن اطلاع کافی نداشت و دریافت آن بسیار دشوار بود؛ هر چند اکنون مقداری تسهیل شده است اما اخذ اینماد به ایجاد اعتماد عمومی و خرید آنلاین کمک می‌کند. همچنین سابقه پلتفرم و سازمان می‌تواند به این اعتماد کمک کند.
به نظر شما با چه شاخص‌هایی می‌توان یک کسب و کار اینترنتی را موفق ارزیابی کرد؛ به طور مثال آیا صرفا نمودار رشد درآمد برای موفق دانستن یک کسب و کار اینترنتی کفایت می کند؟
شاخص درآمد بسیار پررنگ است اما به تنهایی کفایت نمی‌کند. بخش «اعتباری» که یک سازمان دارد بسیار کلیدی است و می‌تواند بسیار کمک کند. همچنین تیم‌سازی بسیار اهمیت دارد که این افراد دارای چه رزومه‌ای هستند. در کنار این موارد پروژه‌هایی که انجام داده‌اند چه درون سازمانی و چه بیرون سازمانی، هم جزو شاخص‌های مهم است.
به نظر شما چه آینده‌ای در انتظار کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران است؟
پرسش بسیار دشواری است؛ اگر وضعیت به همین منوال باشد ما با یک آینده خاکستری روبرو هستیم که هیچ چیز آن مشخص نسیت. الان همین موضوع طرح صیانت که حدود چند ماهی است مطرح شده و هیچ کس هم به درستی از ابعاد آن اطلاع کافی ندارد، همین موضوع یک آینده کاملا نامشخص را رقم می‌زند. هر چند از یک طرف برای استارتاپ‌هایی مانند ما می‌تواند برآیند خوبی به دنبال داشته باشد، چون طرح صیانت رقبای قدرتمند خارجی را از صحنه حذف می‌کند، اما از سوی دیگر فعالیت شرکت‌هایی مانند ما بدون حضور و دسترسی به اطلاعات شرکت‌های خارجی، به صفر می‌رسد. چنانچه ما به گوگل و شبکه‌هایی مانند فیس بوک و غیره دسترسی نداشته باشیم در عمل هیچ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم.
با این توضیحات نمی‌توانم هیچ آینده مشخصی را برای این کسب وکارها در کشور پیش‌بینی کنم.
اگر موضوعی باقی مانده است؛ لطفا بیان کنید.
بنده پیشنهاد می‌دهم که انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی به تببین این موضوع بپردازد، که کسب‌وکارهایی مانند ما در چه بخش‌ها و مواردی می‌تواند از کمک‌های آنها بهره‌مند شود.
از زمانی که برای این مصاحبه اختصاص دادید، بسیار سپاسگذارم.
لینک اصل خبر در سایت انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه های اینترنتی شهر تهران (کسب کارهای اینترنتی)
نظرات