تاثیرات جنگ روسیه و اوکراین بر اقتصاد دنیا

بورس هفته دوم از اسفند ماه کمتر از یک درصد رشد کرد، اما به واسطه نزدیک شدن به پایان سال حجم عرضه‌های بازار افزایش می‌یابد. تشدید تنش میان روسیه و اوکراین باعث ایجاد شوک در بازارهای نفت شد و قیمت نفت به بیش از صد دلار در هر بشکه رسید. حمله روسیه بازارهای بورس آسیا را هم تحت تاثیر قرار داد .

شاخص کل بورس با رشد ۰.۴۳ واحدی روی سطح یک میلیون و ۲۸۸ هزار واحد ایستاد. در هفته‌ای که گذشت، شاخص کل هم‌وزن از عدد ۳۲۶ هزار و ۲۹۹ واحد به ۳۳۰ هزار و ۳۱۰ واحد رسید و رشد ۱.۵۴ درصدی داشت. همچنین شاخص کل فرابورس هم از ۱۷ هزار و ۵۶۷ واحدی با رشد ۰.۴ درصدی به عدد ۱۷ هزار و ۵۸۹ واحد رسید . پس از آنکه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که حمله به اوکراین را آغاز می‌کند، قیمت هر بشکه نفت برای اولین بار در ۷ سال گذشته به بیش از ۱۰۰ دلار رسید. قیمت هر بشکه نفت خام برنت به بیش از ۱۰۱ دلار افزایش یافت . حمله روسیه به اوکراین بازارهای آسیایی را هم تحت تاثیر قرار داد و شاخص بورس سهام هنگ کنگ بیش از ۳ درصد سقوط کرد . ارزش روبل روسیه نزدیک به ۶ درصد کاهش یافت. بورس مسکو تمامی معاملات خود را به حالت تعلیق درآورد. بازارهای مالی روسیه در چند روز گذشته در نتیجه بحران اوکراین به شدت سقوط کرده بودند . قیمت بیت‌کوین با اوج گرفتن تنش روسیه و اوکراین به ۳۶ هزار و ۳۷۲ دلار کاهش یافت. ارزش سهام بورس آسیا و اقیانوسیه از جمله بورس توکیو و شانگهای هم پس از دستور پوتین برای استقرار نظامیان روسیه در مناطق جدایی‌طلب شرق اوکراین به شدت سقوط کرد . تشدید اختلافات میان غرب و روسیه بر سر مسئله اوکراین که ممکن است تحریم‌های شدیدی را علیه مسکو به دنبال داشته باشد، می‌تواند بر اقتصاد آسیا به‌ویژه منطقه اوراسیا، تاثیرات موثری داشته باشد . تشدید اختلافات میان اوکراین و روسیه نه‌تنها اقتصاد آسیا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه به اقتصاد کل جهان هم خساراتی را وارد می‌کند. یکی از مناطقی که بیشترین آسیب را در نتیجه اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه متحمل می‌شود، منطقه اوراسیا، به‌ویژه کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند.

روسیه در میان شرکای اصلی در اوراسیا، همچنان بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است و ۱۳۵ میلیون دلار از کل صادرات خود به اوراسیا را به روسیه انجام داده و پس از آن ارمنستان با ۶۰، قزاقستان با ۳۸، قرقیزستان با ۱۸ و بلاروس با ۵ میلیون دلار قرار دارند. پنج کشور روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان اعضای اتحادیه اوراسیا را تشکیل می‌دهند . نگاهی به تاریخ نشان می‌دهد هسته اولیه شکل‌گیری اتحادیه اقتصادی اوراسیا بر اساس رویکرد روس‌ها برای حفظ نفوذ نسبی خود در جمهوری‌های شوروی سابق در دهه ۱۹۹۰ باز می‌گردد. در این دوره زمانی مسکو می‌کوشید با ایجاد مکانیزم‌هایی روندها و فرایندهای پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی (سابق) برای حفظ جایگاه خود در اوراسیا بازگردد . بنابراین چنانچه تحریم‌های جدیدی علیه روسیه اعمال شود، به طور غیرمستقیم بر حجم مبادلات تجاری و اقتصادی کشورهای اتحاد جماهیر سابق شوروی، اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و حتی اتحادیه اروپا هم تاثیر می‌گذارد . اتحادیه اروپا یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری- اقتصادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا به شمار می‌آید. به عبارت دیگر، اقتصادهای کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اتحادیه اروپا از لحاظ تاریخی مکمل یکدیگر هستند. صادرات فناوری‌های عالی از اتحادیه اروپا برای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و صدور ثابت منابع انرژی از کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای اتحادیه اروپا مهم است. از طرفی بازار بورس‌های اصلی چین از جمله شانگهای و شنژن که در واقع بزرگ‌ترین بورس‌های قاره هستند، از بحران سیاسی و نظامی اوکراین تاثیر منفی پذیرفته است . سهام بورس شانگهای با ۹۶ دهم درصد کاهش به سه هزار و ۴۵۷،۱۵ واحد رسید و در عین حال بورس شنژن نیز با ۱،۲۹ دهم درصد کاهش به ۱۳ هزار و ۲۹۷،۱۱ واحد رسید.

قیمت بیت‌کوین در بازارهای جهانی به‌ویژه آسیا که بیش‌تر تحت تاثیر بازار ارزهای دیجیتال در قزاقستان در آسیای مرکزی است، با اوج گرفتن تنش روسیه و اوکراین به ۳۶ هزار و ۳۷۲ دلار کاهش یافت. ارزش سهام بورس آسیا و اقیانوسیه از جمله بورس توکیو پس از دستور پوتین برای استقرار نظامیان روسیه در مناطق جدایی‌طلب شرق اوکراین به شدت سقوط کرد . اگرچه ابتدا بورس هند از این بحران در شرق اروپا تاثیر چندانی نپذیرفته بود، اما تشدید اختلافات میان روسیه و اوکراین، بورس این کشور را هم ریزشی کرد و شاخص‌های سهام یکپارچه قرمزپوش شدند .

قیمت نفت با افزایش تنش در شرق اوکراین با رشد همراه شد و در معاملات جهشی بیش از ۲.۵ درصد را ثبت کرد . نفت برنت در معاملات ۲.۳ درصد گران شد و به ۹۷ دلار و ۵۷ سنت در هر بشکه رسید. نفت شاخص آمریکا هم رشدی ۴ درصدی را تجربه کرد و ۹۴ دلار و ۶۷ سنت در هر بشکه قیمت خورد . همچنین قیمت گاز طبیعی رشدی ۳.۴ درصدی در بازارهای جهانی را تجربه کرد . زمستان امسال با افزایش قیمت گاز در اروپا، تقاضا برای نفت بیش‌تر شد. در چنین شرایطی قیمت نفت رکورد ۷ ساله را شکست و به قیمت‌های سال ۲۰۱۴ بازگشت. همچنین با شروع سال ۲۰۲۲ میلادی، قزاقستان به عنوان یکی از کشورهای دارنده ذخایر بزرگ نفتی میان کشورهای تازه استقلال یافته با ناآرامی‌هایی همراه بود؛ ناآرامی‌هایی که قیمت طلای سیاه را تقویت کرد .

منبع: NEWSWEEK