تعیین تاثیر مداخله، بر اساس مدل چند نظریهای نسل چهارم(MTM)
چکیده
مقدمه: سواد سلامتی اندازهگیری توانایی بیماران برای خواندن، درک و عمل بر اساس دستورالعملهای پزشکی است و بیماری دیابت نوع ۲ یکی از جدیترین بیماریهای غیرواگیر در سراسر جهان است . مدل چند نظریهای نسل چهارم MTM تغییر رفتار بهداشتی یک تئوری جدید و در حال تحول است که شواهد امیدوار کنندهای را در پیشبینی انواع مختلف رفتارها نشان داده است. هدف از این مطالعه، تعیین تاثیر مداخله بر اساس مدل چند نظریهای نسل چهارم MTM تغییر رفتار بهداشتی بر ارتقاء سواد سلامت در بیماران دیابتی نوع ۲ مرکز تحقیقات دیابت بیمارستان آیتالله طالقانی شهر کرمانشاه بود.
روش پژوهش: این مطالعه از نوع مداخلهای و نیمه تجربی است. جامعه آماری تعداد ۶۴ بیمار دیابتی نوع دو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت بیمارستان آیتالله طالقانی شهر کرمانشاه بود که با روش تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله ( ۳۲ نفر) و کنترل ( ۳۲ نفر) تخصیص یافتند. در گروه مداخله، پنج جلسه آموزش (از طریق کانال مجازی- تلگرام) اجرا گردید. در گروه کنترل در طول مطالعه مداخلهای صورت نگرفت. قبل و سه ماه بعد از مداخله، اطلاعات با استفاده از پرسشنامههای مدل چند نظریهای نسل چهارم MTM تغییر رفتار بهداشتی و سواد سلامت در دو گروه جمعآوری گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای آماری کای دو، تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و repeated.measures با نرم افزار SPSS۲۴ انجام گردید. سطح معنیداری ۰۰۱/۰> P در نظر گرفته شد.
یافتهها: از مجموع شرکتکنندگان در مطالعه، ۸/۵۷ درصد زن و بقیه مرد بودند و میانگین سنی آنها ۰۲/۱۳ ± ۰۶/۵۰ سال بودند. دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند. همچنین، نتایج نشان داد اندازه اثر سازه‌های MTM یعنی گفتگوی مشارکتی (۲۹۸/۰)، اعتماد به نفس رفتاری (۲۷۱/۰)، و تغییرات در محیط فیزیکی (۲۰۰/۰)، پیش‌بینی‌کننده‌های آماری معنیداری برای قصد شروع درمان دیابت نوع دو بودند(۰۰۱/۰> P ). تحول عاطفی (۲۴۳/۰)، تغییر در محیط اجتماعی (۷۶۴)، و تمرین برای تغییر (۱۴۳/۰) از نظر آماری پیش‌بینی‌کننده‌های معنی‌دار قصد ادامه درمان بیماران دیابتی نوع دو بودند(۰۰۱/۰> P ). میانگین نمره سواد سلامت افراد در گروه مداخله، قبل از مداخله برابر (۴۵۴/ ± ۰ ۰۱/۳) از ۴ بود که یکماه بعد از انجام مداخله آموزشی به (۴۹۲/ ± ۰ ۱۷/۳) از ۴ رسید و سه ماه بعد از مداخله (۴۲۰/ ± ۰ ۳۰/۳) از ۴ تداوم داشت و این تفاوت از لحاظ آماری معنادار بود(۰۰۱/۰> P ).
نتیجهگیری: این مطالعه چارچوبی برای اجرای یک مداخله آموزشی برای افزایش ابعاد مختلف سواد سلامت در بیماران دیابتی نوع دو ارائه میدهد. و توانایی مداخله مبتنی بر مدل چند نظریهای تغییر رفتار بهداشتی در سازه تغییر در محیط اجتماعی را برای افزایش سواد سلامت عملکردی و ارتباطی بیماران دیابتی نوع دو نشان داد. مداخلات آتی باید این رویکرد را اصلاح کرده و مداخلات مبتنی بر مدل MTM را در برنامه‌های کاربردی دنیای واقعی اعمال کنند.
لینک اصل خبر در سایت پارک علم و فناوری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایرانمقدمه: سواد سلامتی اندازهگیری توانایی بیماران برای خواندن، درک و عمل بر اساس دستورالعملهای پزشکی است و بیماری دیابت نوع ۲ یکی از جدیترین بیماریهای غیرواگیر در سراسر جهان است . مدل چند نظریهای نسل چهارم MTM تغییر رفتار بهداشتی یک تئوری جدید و در حال تحول است که شواهد امیدوار کنندهای را در پیشبینی انواع مختلف رفتارها نشان داده است. هدف از این مطالعه، تعیین تاثیر مداخله بر اساس مدل چند نظریهای نسل چهارم MTM تغییر رفتار بهداشتی بر ارتقاء سواد سلامت در بیماران دیابتی نوع ۲ مرکز تحقیقات دیابت بیمارستان آیتالله طالقانی شهر کرمانشاه بود.
روش پژوهش: این مطالعه از نوع مداخلهای و نیمه تجربی است. جامعه آماری تعداد ۶۴ بیمار دیابتی نوع دو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت بیمارستان آیتالله طالقانی شهر کرمانشاه بود که با روش تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله ( ۳۲ نفر) و کنترل ( ۳۲ نفر) تخصیص یافتند. در گروه مداخله، پنج جلسه آموزش (از طریق کانال مجازی- تلگرام) اجرا گردید. در گروه کنترل در طول مطالعه مداخلهای صورت نگرفت. قبل و سه ماه بعد از مداخله، اطلاعات با استفاده از پرسشنامههای مدل چند نظریهای نسل چهارم MTM تغییر رفتار بهداشتی و سواد سلامت در دو گروه جمعآوری گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای آماری کای دو، تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و repeated.measures با نرم افزار SPSS۲۴ انجام گردید. سطح معنیداری ۰۰۱/۰> P در نظر گرفته شد.
یافتهها: از مجموع شرکتکنندگان در مطالعه، ۸/۵۷ درصد زن و بقیه مرد بودند و میانگین سنی آنها ۰۲/۱۳ ± ۰۶/۵۰ سال بودند. دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند. همچنین، نتایج نشان داد اندازه اثر سازه‌های MTM یعنی گفتگوی مشارکتی (۲۹۸/۰)، اعتماد به نفس رفتاری (۲۷۱/۰)، و تغییرات در محیط فیزیکی (۲۰۰/۰)، پیش‌بینی‌کننده‌های آماری معنیداری برای قصد شروع درمان دیابت نوع دو بودند(۰۰۱/۰> P ). تحول عاطفی (۲۴۳/۰)، تغییر در محیط اجتماعی (۷۶۴)، و تمرین برای تغییر (۱۴۳/۰) از نظر آماری پیش‌بینی‌کننده‌های معنی‌دار قصد ادامه درمان بیماران دیابتی نوع دو بودند(۰۰۱/۰> P ). میانگین نمره سواد سلامت افراد در گروه مداخله، قبل از مداخله برابر (۴۵۴/ ± ۰ ۰۱/۳) از ۴ بود که یکماه بعد از انجام مداخله آموزشی به (۴۹۲/ ± ۰ ۱۷/۳) از ۴ رسید و سه ماه بعد از مداخله (۴۲۰/ ± ۰ ۳۰/۳) از ۴ تداوم داشت و این تفاوت از لحاظ آماری معنادار بود(۰۰۱/۰> P ).
نتیجهگیری: این مطالعه چارچوبی برای اجرای یک مداخله آموزشی برای افزایش ابعاد مختلف سواد سلامت در بیماران دیابتی نوع دو ارائه میدهد. و توانایی مداخله مبتنی بر مدل چند نظریهای تغییر رفتار بهداشتی در سازه تغییر در محیط اجتماعی را برای افزایش سواد سلامت عملکردی و ارتباطی بیماران دیابتی نوع دو نشان داد. مداخلات آتی باید این رویکرد را اصلاح کرده و مداخلات مبتنی بر مدل MTM را در برنامه‌های کاربردی دنیای واقعی اعمال کنند.
نظرات