مفاهیم اساسی اکسپوی ۲۰۲۰

فرصت، تحرک، پایداری

جهانیان در رویداد جهانی «اکسپو» گردهم آمده‌اند تا نشان دهند قرن بیست‌ویکم با چه سرعتی در حال تغییر سبک زندگی بشر است و چه ویژگی‌هایی دارد. اکسپوی۲۰۲۰ در دوبی رقابت در جام‌جهانی اقتصاد است که با تاخیر یک‌ ساله به‌دلیل همه‌گیری کرونا از مهرماه امسال آغاز به‌کار کرده و تا هفته دوم فروردین سال آینده ادامه دارد. در این رقابت، کشورهای جهان ابتکارات خود را برای خلق آینده‌ای بهتر به نمایش عمومی گذاشته‌اند. اکسپوی امسال درصدد نشان دادن اهمیت نشر ایده‌ها به‌عنوان راهی برای ارتباط انسان‌ها و ذهن‌ها و درنهایت خلق آینده با سه ایده اصلی «فرصت»، «تحرک و پویایی» و «پایداری» است. جهان بیش از همه خود را برای کشف مرزهای جدیدی از فضا، توسعه شهرهای هوشمند، رانندگی با خودروهای خودران با استفاده از سوخت‌های پاک و همچنین توسعه در زمینه هوش مصنوعی آماده می‌کند.

بیشتر افراد دوست دارند آینده را زودتر ببینند؛ بشر قرن حاضر این موضوع را اثبات کرده که آینده خلق‌شدنی است و با آزاد کردن ظرفیت‌‌‌های افراد و جوامع، می‌‌‌توان آینده را شکل داد و زودتر با آن مواجه شد. در سی‌وپنجمین اکسپوی جهانی که به اکسپوی ۲۰۲۰ معروف است، ۱۹۲کشور برای خلق آینده به رقابت پرداختند؛ رقابتی که بیش از همه بر دستاوردهای کشورها در کشف مرزهای جدیدی از فضا، توسعه شهرهای هوشمند، خودروهای خودران با سوخت پاک، هوش مصنوعی و... متمرکز است. درست چند ماه پس از برگزاری اکسپوی ۲۰۱۰ شانگهای چین، رقابت کشورها برای میزبانی اکسپوی ۲۰۲۰ آغاز شد. ترکیه (شهر ازمیر)، روسیه (شهر یکاترینبورگ)، برزیل (شهر سائوپائولو) و امارات متحده عربی (شهر دوبی) وارد کارزار رقابت شدند و در نوامبر سال ۲۰۱۳ دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی بعد از سه مرحله رای‌‌‌گیری، دوبی امارات را پیروز رقابت معرفی کرد و به این ترتیب، تدارکات برای برگزاری اولین اکسپوی جهانی در خاورمیانه آغاز شد.

با همه‌گیری کرونا، برنامه‌‌‌ریزی برای اکسپوی ۲۰۲۰ در دوبی دستخوش تغییر شد و برگزاری این رویداد جهانی که به المپیک ملت‌‌‌ها هم معروف است، با یک‌سال تاخیر به سال ۲۰۲۱ موکول شد. البته این رویداد، همچنان با نام اکسپوی ۲۰۲۰ شناخته می‌شود که از ۹ مهر ۱۴۰۰ (اول اکتبر ۲۰۲۱) آغاز به کار کرده و تا ۱۱فروردین ۱۴۰۱ (۳۱ مارس ۲۰۲۲) به مدت ۱۸۲روز ادامه دارد. با توجه به شعار اکسپوی ۲۰۲۰ (پیوند ذهن‌‌‌ها؛ خلق آینده) ۱۹۲ کشور شرکت‌کننده، آخرین نوآوری‌‌‌ها و دستاوردهای خود را در سه بخش اصلی فضای اکسپو که با همین اسامی نام‌گذاری شده، به نمایش گذاشته‌‌‌اند. هدف از این شعار نشان دادن اهمیت نشر ایده‌‌‌ها به‌عنوان راهی برای ارتباط انسان‌‌‌ها و ذهن‌‌‌ها و در نهایت خلق آینده است. اما مدل اصلی اکسپوی امسال چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ مقوله با هدف آزاد کردن ظرفیت‌‌‌های افراد و جوامع برای ساخت آینده‌‌‌ای روشن در نظر گرفته شده است. «تحرک و پویایی» به ایجاد امکان حرکت هوشمندانه‌‌‌تر و کاراتر مردم، کالاها و ایده‌‌‌ها توجه دارد. تحرک پلی است به سوی فرصت‌‌‌ها و بر این محورها توجه دارد که مکانیزم‌های تحویل محصولات، زیرساخت‌‌‌های حمل‌ونقل، ارتباطات مجازی و نوآوری‌ها، همگی به توسعه تحرک بشر، کمک خواهند کرد. در نهایت، «پایداری» با هدف ترویج زندگی در تعادل با منابع طبیعی مثل استفاده از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر به جای انرژی‌‌‌های تجدیدناپذیر تعیین شده است. افزایش روزافزون جمعیت جهان بار بیشتری را بر زمین تحمیل می‌کند و کشورها در حال جایگزین کردن انرژی‌‌‌های پاک و تولید کربن کم‌تر هستند. از این منظر در اکسپوی امسال نیز دستاوردهای کشورها در این زمینه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است. البته در یک گردهمایی‌ که با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران در اکسپوی امسال برگزار می‌شود، محورهایی مانند مدیریت بهتر تغییرات آب‌وهوایی، کشف مرزهای جدید فضا، چگونگی برقراری تعادل بین گسترش دنیای دیجیتال و واقعیت‌‌‌های فیزیکی، تولید پایدار غذا متناسب با تقاضای آینده، محافظت از منابع باارزش جهان و... محل بحث و گفت‌‌‌وگوست.

اکسپو از واژه ( Exposition ) به معنای نمایشگاه گرفته شده و اهمیت آن به‌قدری افزایش یافته که پس از مسابقات جام‌جهانی و بازی‌‌‌های المپیک، به‌عنوان سومین رویداد مهم جهان شناخته می‌شود.

در سال ۱۸۵۱، انگلیس به خاطر قدرت ناشی از انقلاب صنعتی، به دنبال بهانه بود تا دستاوردهایش را به سایر کشورها نشان دهد. در زمان ملکه ویکتوریا، از ده‌‌‌ها کشور دعوت کردند تا در نمایشگاهی که گفته می ‎ شود ۱۴۰روز طول کشید، شرکت کنند. در آن نمایشگاه دستاوردهای صنعتی ارائه شد؛ خبری از مبادله کالا نبود و فناوری‌‌‌های جدید و مفاهیم و ایده‌‌‌های نو، رد و بدل شد و در واقع جهان خودش را برای آینده آماده کرد. همین موضوع به ویژگی اکسپو تبدیل شد که در حال حاضر هم ادامه دارد. در اولین اکسپو البته آثار هنری، صنایع‌دستی و میراث‌فرهنگی نیز به نمایش درآمدند. این محورها در مجموع نمایشگاه‌‌‌های اکسپو را به محل تولد ایده‌‌‌های نوآورانه و مدرن تبدیل کرد. اولین نمایشگاه رسمی اکسپو در سال ۱۸۵۱ به‌عنوان بزرگ‌ترین نمایشگاه آثار صنعت همه ملل شناخته می‌شود. مهم‌ترین درس از اولین اکسپو این بود که با گردهم آمدن و گفت‌‌‌وگو، می‌‌‌توان جهان بهتری پیش‌رو داشت. بعد از چند سال، به دلیل افزایش اهمیت اکسپوها در سال ۱۹۲۸ دفتر نمایشگاه‌‌‌های بین‌المللی در فرانسه ایجاد شد.

در همان سال، ۳۱ کشور کنوانسیون نمایشگاه‌‌‌های بین‌المللی را تدوین کردند تا برگزاری اکسپوها، قانونی و رسمی شود. دفتر نمایشگاه‌‌‌های بین‌المللی در حال حاضر با بیش از ۱۶۰کشور عضو، اجرای مناقصه‌‌‌ها، انتخاب کشورهای میزبان، سازمان‌دهی، اجرا و نظارت بر تقویم برگزاری اکسپوها را برعهده دارد که یک نهاد بین‌دولتی و بین‌المللی است. یکی از رویدادهای تحت نظارت این نهاد، اکسپوهای جهانی است که موضوع آن باید منعکس‌‌‌کننده یک چالش یا دغدغه جهانی باشد. دوره اکسپوهای جهانی ۶ ماهه است و در سال‌های اخیر هم تصویب شده که هر پنج ‌سال یک بار برگزار شود. در اکسپوهای جهانی هر کشور مسئولیت طراحی و ساخت پاویون خودش را بر عهده دارد. پاویون یکی از اصطلاحات معماری و به معنی سازه مستقل است که در اکسپوهای جهانی، کشورها با توجه به ایده خود برای شرکت در این نمایشگاه یا فرهنگ و دستاوردهای خود، آن را طراحی و مردم را برای بازدید جذب می‌کنند. امسال هر یک از کشورها بر اساس یکی از مدل‌های اکسپو (فرصت، تحرک و پویایی، پایداری) پاویون خود را طراحی کرده و داستان خود را روایت می‌کنند.

منبع: BLOOMBERG