ناحیه نوآوری شریف برای سه هزار نفر اشتغال‌زایی کرده است

یکی از مشکلات اصلی که فارغ التحصیلان دانشگاهی با آن مواجه هستند بیکاری است، از سوی دیگر همیشه این بحث مطرح بوده است که چرا آموخته‌های دانشگاهی تبدیل به کسب‌وکارهایی که بتوانند نیازی از دوش جامعه و یا صنعت بردارند، نمی‌شود.

این دغدغه‌ها باعث شده است که دانشگاه‌ها به سمت تقویت کسب‌وکارهای مبتنی بر دانش حرکت کنند. در این زمینه دانشگاه شریف با حجم قراردادهایی که با صنعت دارد و تلاشی که برای حمایت از ایده‌های برتر در این حوزه دارد پیشگام است. نتیجه این تلاش‌ها، شکل‌گیری ناحیه نوآوری شریف در اطراف این دانشگاه است. ناحیه‌ای که توانسته مجموعه‌ای از تیم‌هایی که برای تاسیس کسب‌وکارهای دانش‌بنیان فعالیت دارند را دور هم جمع کند. با مهندس مجید دهبیدی‌پور رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه شریف در مورد این ناحیه گفت‌وگو کرده‌ایم.

آقای مهندس شما در مصاحبه‌های خودتان مطرح کردید که ۵۰۰ شرکت در ناحیه نوآوری شریف در حال فعالیت است. چند تا از این شرکت‌ها به پایداری رسیده‌اند؟

دهبیدی‌پور: وقتی که تیم‌ها تبدیل به شرکت می‌شوند و سن آن‌ها از ۲ سال بیشتر می‌شود و از مرکز رشد خارج می‌شوند به این معنی است که به حالت پایداری رسیده‌اند. البته این تیم‌ها در زمان حضور خود در مراکز رشد هم درآمد دارند اما حمایت‌های یارانه‌ای از آن‌ها صورت می‌گیرد، بنابراین وقتی دو، سه سال خارج از مراکز رشد فعالیت داشته باشند یعنی به پایداری رسیده‌اند. من فکر می‌کنم شرکت‌هایی که در ناحیه نوآوری شریف هستند بالای هفتاد درصد به پایداری رسیدند. البته شما این مسئله را هم در نظر بگیرید که این پانصد شرکت از بین حدود پنج هزار متقاضی تاسیس شده و به مرحله نهایی رسیده‌اند.

فقط در شتاب‌دهنده شریف ۲۴۰۰ ایده ثبت‌نام کرده و درصدد این مسئله برآمدند که کسب‌وکار راه بیندازند. از این ایده‌ها فقط ۱۲۰ ایده پذیرفته شد و در مجموعه شتاب‌دهنده شریف راه پیدا کردند و بعد از آن هم حدود ۲۵ ایده از آن‌ها تبدیل به کسب‌وکارهای فعال و موفق شدند.
این مسئله نشان می‌دهد همه آن کسانی که ایده دارند و ایده خود را ثبت می‌کنند لزوما موفق نمی‌شوند که به مرحله ایجاد کسب‌وکار برسند. از بین این ۵۰۰ شرکت بخشی در حوزه خدمات فعال هستند و بخشی هم در حوزه‌های صنعتی و زیر ساختی و در مجموع بالای ۷۰ درصد این کسب‌وکارها چرخشان می‌چرخد و به پایداری رسیده‌اند و حدود سه هزار نفر در این شرکت‌ها مشغول به کار هستند.

ارتباط شما با سایر پارک‌های علم و فناوری کشور و همچنین با مراکز علمی بین‌المللی به چه صورت است، آیا ارتباطاتی بین شما و این مراکز برقرار است؟

دهبیدی‌پور: ببینید اعتقادم بر این نکته است که ما اگر می‌خواهیم رشد و توسعه پیدا کنیم راهی جز این مسئله که با هم دیگر کار کنیم و نهایت همکاری را با همه فعالان این فضا داشته باشیم، نداریم. با توجه به این مسئله در داخل کشور ارتباطات ما بسیار خوب است و ارتباطات خیلی نزدیکی هم به صورت رسمی و هم به صورت غیر رسمی با پارک‌های علم و فناوری در داخل کشور داریم. به صورت کلی و فارغ از پارک علم و فناوری، دانشگاه و پارک‌های علم و فناوری داخل کشور ارتباط خوب و هماهنگی باهم دارند.

در فضای بین‌المللی هم در حدی که امور بین‌الملل دانشگاه شریف برنامه‌ریزی کرده و ارتباط دارد ارتباطات ما هم برقرار است. البته چون این ارتباطات متاثر از عوامل مختلفی هستند فراز و نشیب دارند و ممکن است سطح این ارتباطات در مقاطع زمانی مختلف متفاوت باشد. اما این ارتباطات هیچ‌گاه قطع نشده و همواره برقرار بوده است. در زمان حاضر ما در ناحیه نوآوری شریف شرکت بزرگ بین‌المللی نداریم که در آینده نه چندان دور قطعا این اتفاق می‌افتد. از تجربیات دیگران و نواحی نوآوری هم استفاده می کنیم. ما ۲۱ ناحیه نوآوری را در دنیا مطالعه کردیم و با انجمن پارک‌های دنیا در ارتباط هستیم.

ببیشتر ایده‌ها در حوزه خدمات هستند آیا این برداشت درست است؟

دهبیدی‌پور: اینگونه نیست شاید بیشتر آن مواردی که شما با آن آشنا شدید در زمینه خدمات بوده است. مسئله دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد این امر است که در کشور ما کسب‌وکارهای مبتنی بر خدمات، ظرفیت بزرگی برای سود دهی دارند. به ویژه این مسئله در تهران با این جمعیت عظیم و بازار بزرگ خدمات، فوق‌العاده است. بنابراین شانس موفقیت این ایده‌ها در ایران و مخصوصا تهران بیشتر است. اما این مسئله به این معنا نیست ما فقط در حوزه‌های خدماتی تیم داریم بلکه اتفاقا شرکت‌های موفق ما در حوزه‌های مختلفی مثل پلیمرهای نانویی، انرژی، فناوری اطلاعات و… هستند. بنابراین ما شرکت‌های خدماتی و تولیدی موفق داریم.

ارتباط ناحیه نوآوری شریف با صنعت در چه سطحی است؟

دهبیدی‌پور: ارتباط دانشگاه با صنعت دو لایه مهم دارد. یک لایه دانشگاه است. دانشگاه شریف در زمان حاضر حجم تعاملات صنعتی خیلی بالایی دارد. حجم قراردادها بالا است و دانشگاه شریف در این زمینه در کشور رتبه یک را دارد. این‌ها قراردادهایی است که دانشگاه یک کار مشخص را برای صنعت انجام می‌دهد که مورد نیاز صنعت است. بنابراین قراردادهای ارتباط با صنعت زیاد است اما ایده‌آل نیست و فاصله زیادی با وضعیت ایده‌آل داریم. البته دانشگاه هم باید توان حل خیلی از مسائل را داشته باشد و صنعت هم باید مراجعه کند شرایط کنونی در دانشگاه شریف مطلوب است.

لایه دوم سطح پارک‌های علم و فناوری است.در سطح پارک اصلا یک شرکت دانش‌بنیان بدون تعامل صنعتی نمی‌تواند زنده بماند این شرکت‌ها که بودجه ندارند بتوانند سرپا بماند این‌ها باید بتوانند محصولی را تولید کرده و آن را بفروشند و درآمد زایی کنند. در پارک‌های علم و فناوری حیات شرکت‌ها به ارتباط آن‌ها با صنعت، جامعه و مردم وابسته است. در این لایه ما باید روی شناسایی درست نیازها تمرکز کنیم و تیم‌های خود را هدایت کنیم که در حوزه شناخت نیازها و نیازهای مهم تر کار کنند. به صورت کلی در این لایه وضع مناسب است البته هیچ گاه نباید از پیشرفت بازایستاد.

چشم‌انداز شما برای ناحیه نوآوری شریف چیست؟

دهبیدی پور: من ناحیه نوآوری را جایی می بینم که شرکت‌هایی که از این چشمه جوشان دانشگاه شریف شکل می‌گیرند و در اطراف دانشگاه مستقر می‌شوند باید یک ارتباط هماهنگ و سامان‌مند با دانشگاه داشته باشند. اگر من ۱۰ سال دیگر را تصور کنم این جا باید ۲ هزار شرکت داشته باشد. خیلی مهم است که دانشگاه و پارک کمک کنند برای رشد، توسعه و تعالی همدیگر، یعنی دانشگاه باید کمک کند شرکت‌ها هم باید از نظر تعداد بیشتر شوند و هم کیفیت‌شان ارتقا پیدا کنند. از طرف دیگر باید از سمت شرکت‌ها هم خدماتی به دانشگاه داده شود و هر دو احساس موفقیت داشته باشند. یعنی از یک طرف دانشگاه بگوید من کمک می‌کنم به بزرگ شدن این استارت‌آپ‌ها و از طرف دیگر هم این استارت‌آپ‌ها کمک کنند به توسعه دانشگاه این رابطه متقابل یکی از اصولی است که ما دنبال می‌کنیم.

موضوع بعدی و مهم این مسئله است که ناحیه نوآوری شریف باید تبدیل به یک قطب علم و فناوری در کشور شود و شرکت‌های بزرگ و کسب‌وکارهای نوآورانه در اینجا مستقر شوند. مسئله بعدی توجه خاص به مردم این منطقه است. در این منطقه ۵۰ هزار نفر زندگی می‌کنند و این باید اثر مثبتی بر زندگی مردم داشته باشد. مردم باید از توسعه شرکت‌ها نفع ببرند و خود کسب‌وکار راه بیندازند و ما آموزش‌هایی به مردم دهیم و احساس کنند این ناحیه به نفع آن‌ها است.