درباره خسارت‌های قطع اینترنت، یادداشت شایان شلیله درباره خسارت‌های قطع اینترنت

• چهارشنبه 13 آذر 1398
• 0 نظر

درباره خسارت‌های قطع اینترنت، یادداشت شایان شلیله درباره خسارت‌های قطع اینترنت

شایان شلیله، عضو انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی و بنیانگذار جشنواره وب و موبایل در یادداشتی در ویرگول به بررسی مسائل مرتبط با قطع اینترنت پرداخته است که متن کامل را در ادامه می‌خوانیم.

این متن قرار بود در قالب گزارشی به صورت محرمانه از طرف انجمن صنفی برای سازمان ها و نهاد های مختلف ارسال بشه که نشد. حالا زیاد به این موضوع کاری ندارم ولی لازم دونستم که یه جای این متن را منتشر کنم. بخش هایی از آن را با توجه به اینکه در قالب گزارش محرمانه ارسال نمیشه حذف کردم. ولی بخش هایی رو دست نزدم برای همین ممکنه ادبیات و جمله بندی ها شاید برای شما عجیب باشه که از اول از شما پوزش میخوام.

این گزارش مربوط میشه به زمانی که اینترنت در ایران در دسترس عموم نبوده و سعی شده که بتونه وضعیت موجود رو توضیح بده.

اپلیکیشن های موبایل که سرورشان داخل کشور بود و یا از زیر سایت سرور داخلی استفاده کرده بودند، به این دلیل که برای استفاده از خدمات آن‌ها تنها نیاز به ورود به اپلیکیشن بود، کمترین مشکل ایجاد شده را به دلیل قطع اینترنت گزارش کردند. اما گزارش‌ها در خصوص سایت های داخلی حتی آن دسته از سایت‌هایی که از زیرساخت داخل کشور نیز استفاده کرده بودند، از کاهش ترافیک و فروش به میزان ۳۰ تا ۷۰ درصد حکایت دارد.

از عوامل تاثیرگذار بر کاهش ترافیک و فروش سایت‌های داخلی می‌توان به عدم آشنایی کاربران با وارد کردن آدرس دامنه وبسایت‌ها در آدرس‌بار مرورگر، نبود دسترسی به موتور جستجوی گوگل و دسترسی نداشتن کاربران به آدرس دامنه وب‌سایت‌ها برای بی نیاز شدن از جستجو نام وب‌سایت در گوگل اشاره کرد. در خصوص کسب و کارهای که بر پایه شبکه های اجتماعی طراحی شده بودند میزان کاهش ترافیک تا ۹۰درصد نیز گزارش شده است.

در این بخش توضیحاتی در مورد کسب و کار های خانگی که از بستر اینستاگرام استفاده میکردند صحبت شده است:

در رابطه با کسب و کارهای خانگی مانند تولیدات روستایی، صنایع دستی و تولیدات خانگی، با توجه به وابستگی کامل فروش این نوع کسب و کارها به اینستاگرام، فروش کسب و کارهای خانگی ۱۰۰ به صورت کامل قطع شد. با توجه به نوع این کسب و کارها و تعداد زیاد آن‌ها متاسفانه هیچ آماری از میزان کاهش ریالی فروششان در دست نیست و شاید قابل اندازه گیری هم نباشد.

سایت ها و سرویس هایی که زیرساخت خارج از کشور استفاده می‌کردند نیز در این بازه زمانی به صورت کامل با مشکل ترافیک و فروش مواجه بودند. بسیاری از این کسب و کارها در زمان قطعی و یا پس از وصل شدن اینترنت اقدام به انتقال زیرساخت خود به داخل کشور کردند.

بسیاری از کسب و کارها حتی آن دسته از کسب وکارهایی که در داخل کشور هاست شده بودند نیز در مواردی مانند فراموشی رمز عبور (با توجه به دسترس نبود سرویس های ایمیلی) با مشکلات زیادی مواجه بودند.

همچنین بسیاری از کسب و کارها مجبور به حذف سرویس ها و خدمات شناسایی ربات (کپچا) شدند تا با توجه به عدم دسترسی به اینترنت، کاربران بتوانند وارد پنل کاربری شوند. این موضوع به خودی خود از نظر امنیتی مشکلاتی را برای امنیت سایت‌ها و سرویس‌ها ایجاد می‌کند.

مشکل اینترنت و موتور های جستجو:

به طور کلی ۷۰ درصد از کاربران اینترنت برای ورود به سایت علاقه ای به وارد کردن آدرس یا استفاده از بوکمارک ندارند. کاربران فقط با وارد کردند نام و یا آدرس وبسایت در موتورهای جستجو وارد سایت‌ها می‌شوند و بالطبع عدم دسترسی به موتورهای جستجو مشکلات زیادی را برای کاربران و کسب و کارها ایجاد کرده است.

متاسفانه موتورهای جستجوی ایران نیز به دلایل مختلف فنی و غیرفنی در این بازه زمانی کارایی نداشتند. زیرا یا با توجه به حجم ترافیک از دسترس خارج شده بودند و یا نتایج نمایش داده شده مربوط به سایت هایی بود که زیرساختشان در ایران نبوده برای مثال با سرچ کردن کلمه کلیدی مربوط به کارت سوخت کاربران به برخی از وبلاگ ها و یا سایت‌ها مانند ویکی پدیا ارجاع داده می‌شدند. به همین دلیل این سایت ها و سرویس ها به دلیلی عدم استفاده از زیر ساخت داخلی قابل استفاده نبودند و عملا کاربر نمیتوانست در این مدت نتایج لازم را از طریق موتورهای جستجوی داخلی رفع کند.

موارد مربوط به زیرساخت:

در خصوص مشکلات مربوط به زیرساخت‌های فنی شرکت ها، عدم دسترسی به repositoryها و یا استفاده از ابزارهایی مانند ابزارهای مربوط به مانیتورینگ و ابزارهای بازاریابی ایمیلی که در ایران جایگزین ندارند، سبب شد کسب و کارها مجبور شوند این سرویس‌ها را غیرفعال کرده یا برای مدتی از این سرویس ها استفاده نکنند. اهمیت و وابستگی به این سرویس‌ها به طور خاص بخش مربوط به سرورها و زیرساخت های فنی، زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم بنای کسب و کارهای آنلاین بر پایه زیرساخت است و بسیاری از این سرویس ها در هیچ نقطه‌ای از دنیا مشابه داخلی نداشته و همه شرکت ها و کسب و کارها از این ابزارهای استاندارد و جهانی استفاده می‌کنند.

در این میان کسب و کارهایی هم بودند که با افزایش ترافیک تا ۲۰درصد نیز مواجه شدند و حتی در برخی موارد افزایش فروش معادل ۲ تا ۳ درصد هم داشتند. البته این افزایش فروش به اندازه‌ای نیست که تعطیلی هفت روزه تیم فنی شرکت‌ها را جبران کند. در این خصوص باید به مواردی که به تغییر برنامه های کسب و کار و برنامه های زمان بندی محصول منجر می‌شد نیز اشاره کرد. البته این دست مشکلات در بسیاری از شرکت‌ها در حال حاضر هم رفع نشده و تیم های فنی هنوز با رفع مشکلات مربوط به انتقال زیر ساخت به داخل کشور و یا پیدا کردن روش هایی برای جایگزینی ابزارها و سرویس‌های خارجی مشغول هستند.

در این بازه زمانی معمولا درخواست سرویس هایی مانند سرویس‌های تاکسی آنلاین با توجه به عدم افزایش قیمت با۵۰ درصد افت مواجه بوده و نرخ قبول سفر از استاندارد حدودا ۷۰ درصد به ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش داشته است.

بسیاری از شرکت ها نیز با مشکلات مربوط به ارتباط داخلی مواجه بودند. برای مثال بسیاری از کسب و کارهای آنلاین از ابزارهایی مانند اسلک برای ارتباط داخلی تیم های فنی یا ابزارهای مختلفی برای مدیریت پروژه استفاده می‌کنند که در این مدت تمام سرویس ها غیرفعال بوده و یکی از دلایل اصلی بیکاری تیم های فنی مربوط به عدم امکان ارتباط با یکدیگر بوده است.

سایت های بزرگ در این مدت معمولا ۳۰ تا ۴۰ درصد ترافیک خود را از داده بودند زیرا این ترافیک از سمت موتورهای جستجو مانند گوگل به سایت ها وارد می‌شد. این رقم در سایت های کوچک بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است.

متاسفانه پیش‌بینی خسارت وارده به کسب و کارها از نظر ریالی کاری پیچیده است. در حال حاضر بنا به دلایل مختلف از اعلام دقیق هر عددی پرهیز می‌کنیم تا مبادا از اطلاعات نادرست در تصمیم گیری ها استفاده شود.

اما در مجموع می‌توان گفت کاهش ۵۰ درصدی تراکنش سرویس‌های پرداخت اینترنتی و درگاه‌های واسط به این معنی است که با توجه به عدم امکان فروش کسب و کارهای خانگی از طریق اینستاگرام، میزان تراکنش ها تا ۹۵ درصد کاهش داشته است. اما با توجه به اینکه کسب و کارهای بزرگ با مشکلات کمتری مواجه بودند، این میزان کاهش نمی‌تواند ملاکی برای تخمین دقیق خسارت باشد و محاسبه این عدد از کل فروش درگاه های اینترنتی ما را به عدد دقیق خسارت نخواهد رساند.

در این مطلب ما به اتفاق هایی اشاره کردیم برای سایت ها و کسب و کارها پیش آمده و به مشکلات میان مدت و یا بند مدت هیچ اشاره ای نشده است:

انتقال سرویس ها و سرورهای کسب و کارهای بزرگ که به اجبار به داخل کشور منتقل شده در بلند مدت شاید بتواند تاثیر مثبتی داشته باشد اما مواجهه ناگهانی با این اتفاق در کوتاه مدت هزینه‌های زیادی را برای تیم‌های فنی و شرکت‌ها ایجاد کرده است.

از زاویه‌ سرمایه گذاری هم باید اشاره کرد که این موضوع میتواند تاثیر زیادی در تصمیم گیری های شرکت های سرمایه گذاری سنتی داشته باشد. البته باید اشاره کرد به همان میزان که میتواند به جذب سرمایه سنتی از سمت بخشی کمک کند، میتواند جلوی سرمایه گذاری بخشی دیگر را بگیرد زیرا چنین اتفاق هایی میتواند تاثیر مستقیم روی میزان ریسک سرمایه گذاری داشته باشد.

اما موضوع سرمایه گذاری موضوعی نیست که بشود در یک مطلب به آن پرداخت و عوامل زیادی برای تشویق یا بازدارندگی بازار سرمایه برای سرمایه گذاری روی استارتاپ ها و کسب و کار های تکنولوژی محور تاثیر داشته باشد. اما به صورت روشن باید اشاره کرد که روش های تشویقی برای مورد توجه قراردادن بازار سرمایه سنتی باید بسیار دقیق باشد و با روش های گذشته و یا تکرار اشتباه های گذشته نمی شود اعتماد لازم برای سرمایه گذاری در این حوزه را به بازار سنتی برگشت داد.

امیدوارم نوشتن این موارد و این نکات، کسی را ناراحت نکرده باشد. متاسفانه در شرایط کنونی اگر منطقی برخورد کنیم، بسیاری هستند که حمله کنند. ولی ایمان و باور دارم که شلوغ بازی و حرف های احساسی و هر موضع گیری هیجانی به شرایط امروز کشور کمک نمیکند و فقط باید با درک حساسیت های تمام طرفین، اقداماتی را که امکان دارد در تصمیم گیری ها به تصمیم سازان کمک کند، به درستی در اختیارشان قرار داد. با امید به اینکه به درستی شنیده شوند.