تولید دانش بنیان باعث افزایش تولیدات ملی و درآمدهای سالانه خواهد شد
رییس پارک علم و فناوری استان قم به تشریح شعار امسال و اهمیت آن در افزایش تولیدات و فناوری‌های ملی و استانی کشور پرداخت.
دکتر سید حسین اخوان علوی در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: رهبری معظم انقلاب اسلامی در پیام نوروزی خود در ادامه سنت نام‌گذاری و تعیین شعار سال، امسال که به معنای واقع شروع قرن جدید شمسی هم هست با نکته‌سنجی و توجه به مقوله تولید به عنوان پیشران مهم تولید ملی بحث توجه به تولید ملی را به طور عمیق تر مطرح کردند و صحبت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین داشتند و نام امسال و شعار امسال را تولید دانش‌بنیان و کارآفرین نام‌گذاری کردند.
وی افزود: تا حدی این موضوع قابل پیش بینی بود به این دلیل که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی کشور ما جایگاه مناسبی از حیث شاخص‌های علمی در منطقه خاورمیانه و آسیای نداشت و در سطح جهان که به هیچ وجه حائز آن نبود، اما بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی فهم و درک این باور مهم که علم قدرت‌ساز است و دو مقوله مهم علم و ایمان می‌تواند به‌عنوان دو پیشران مهم تولید قدرت در کشور مورد توجه قرار گیرد و با تاکید رهنمودهای امام راحل در کشور ما شاهد رشد شاخص‌های کمی و کیفی علمی بودیم.
اخوان ادامه داد: به حمدالله هم از جهت تاسیس دانشگاه‌ها و هم از جهت ایجاد رشته‌های جدید و لذا تعداد دانشجویان و حتی عدالت جنسیتی در آموزش عالی ما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد رشد خوبی بودیم به طوری که درحال حاضر ایران جایگاه خود را از این حیث با کسی رتبه ۱۶ به خود اختصاص داده و طی ده سال اخیر جمهوری اسلامی ایران یک رشد بالای علمی را داشته و جزو پنج کشوری بوده که از رشد علمی برخوردار بوده‌است.
وی با اشاره به ادامه روند پیشرفت علمی در دوران رهبری معظم خاطرنشان کرد: رهبری به معنای واقع پرچم‌دار توسعه علمی و فناوری کشور را برافراشته و این نقش کلیدی را به عهد گرفتند و در بیانات مختلف توجه و تاکید بر توسعه علم و فناوری را بیش از پیش به دولت‌های مختلف یادآور شدند و به نوعی اهداف کلان و چشم‌اندازهای توسعه علمی کشور را ترسیم فرمودند، طبیعی است که این تحول و پرچم داری به گونه‌ای عینیت می‌یابد که با تولید ملی گره بخورد، تولیدی که خود پیشران ملی است.
اخوان درخصوص تاثیرات توجه گسترده به بحث تولید ملی اظهار کرد: باتوجه به بیانات مقام معظم رهبری مدظله العالی با تولید ملی می‌توان به ثروت ملی دست یافت، درآمد سرانه کشور افزایش پیدا می‌کند، اشتغال کشور وضعیت بهتری پیدا می‌کند، نرخ بیکاری کاسته می‌شود و می‌توان وابستگی خود را به خصوص در محصولات و فناوری‌های خاص به دیگر کشورها در مقابل تحریم‌های ظالمانه آنها کم‌تر کنیم و نیازهای ملی خود را تامین کنیم، لذا این رو است که فرمایشات نوروزی رهبری با بحث دانشی شدن تولید ملی گره خورده است.
رئیس پارک علم و فناوری استان به مقایسه وضعیت تولیدی و علمی ۲۰ سال اخیر کشور در سطح جهان اشاره کرد و گفت: ما یک تحول عصری در تاریخ بشر را شاهد هستیم، لذا انسان از عصر شکار شروع کرده تا به عصر کشاورزی رسیده و از آن پس به عصر ماشین و بعد از آن عصر الکترونیک را طی کرده و به عصر رباتیک رسیده و اکنون در آستانه ورود به عصر هوش مصنوعی است، لذا اکنون نیز همه این اعصار را شاهدیم به گونه‌ای که گره خورده با عصر حاضر به نام هوش مصنوعی، نقطه عطف این عصرها دانشی شدن هر عصر نسبت به ماقبل خود است لذا هر چه به عصر پیش رو قدم گذاشتیم این دانش جلوه بیشتری در محصولات و فناوری‌ها پیدا کرد.
وی افزود: وقتی صحبت از محصولات و فناوری می‌شود ما آن را بر روی یک پیوستار ترسیم می‌کنیم، پیوستاری که این محصولات وصل می‌شود به فعالیت دانشی، فعالیت دانشی به وظیفه دانشی، وظیفه دانشی به پست و کارگر دانشی، کارگر دانشی به محصول و فناوری دانشی و محصول و فناوری دانشی به شرکت دانش بنیان یا دانشی، از شرکت دانشی به اقتصاد دانشی، اقتصاد دانشی به رشد دانشی، رشد دانشی به توسعه دانشی و توسعه دانشی به پیشرفت و تعالی دانشی و نهایتا این پیشرفت به حیات طیبه مبتنی بر دانش و معرفت خواهد رسید، پس ما به موازات آن تحول اصلی افزایش سهم دانش در این مسیر را به خوبی شاهد هستیم، بنابراین وقتی صحبت از هریک از این موارد می‌شود نشان از سهم دانش در آنها است.
اخوان بااشاره به یک ژورنال معتبر جهانی درخصوص روند بکارگیری موثر علم و دانش تصریح کرد: در این ژورنال اشاره شده که «ما شاهد جابه‌جایی کانون‌های تولید علم از غرب به شرق جهان و به خصوص جمهوری اسلامی ایران به منطقه غرب آسیا هستیم» که البته جنوب شرق و شرق آسیا در این روند هم جزو مناطقی هستند که پیشرفت زیادی داشتند.
وی با اشاره به جایگاه علمی ایران و تثبیت آن در سطح جهان بیان کرد: به استناد اطلاعاتی که موسسات و پایگاه‌های استنادی معتبر مثل ASA این وضعیت برای کشور ما تثبیت شده و رتبه ۱۶ را در اختیار داریم، لذا یک حوزه دیگر که به نام عرصه نوآوری و فناوری است که در آن نیز ارزش‌گذاری شدیم، لذا ایران در سال ۲۰۱۴ رتبه ۱۲۰ را در این حوزه به خود اختصاص داد اما به لطف الهی در طی این ۸ سال گذشته این رتبه به زیر ۶۰ ارتقا یافته که در زیر پرچم ایران و تحت حمایت رهبری که انصافا پیشران این حوزه بودند ما شاهد تدوین اسناد بالادستی و قوانین خیلی خوب و محکمی بودیم که در طول این ۱۰ الی ۱۵ سال گذشته تدوین شده و این قوانین و نقش آفرینی‌هایی که مجلس شورای اسلامی در وضع قوانین و قوه مجریه در اجرای برنامه‌های ۵ ساله و اجرای قوانین بودجه یکساله و اجرای سیاست‌های مصوب نظام داشتند و لذا حمایتی که قوه قضائیه داشته، شاهد شکل‌گیری زیست بوم نوآوری و فناوری در کشور بودیم.
وی دو رکن از ارکان بازیگران خاص این زیست بوم را که سیاست‌گذاری عملیاتی و در سیاست‌گذاری تسهیل کنندگی نقش بی‌بدیل دارند، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برشمرد و اظهار کرد: علاوه بر این دو مورد بازیگران دیگری نیز نقش آفرینی می‌کنند که به نوعی همه آنها وصل به این دو رکن اصلی هستند، مثلا جهاد دانشگاهی که رکن مهم و تعیین کننده‌ای هم به شمار می‌آید، از جهت قانون تاسیس که مصوبه مجلس شورای عالی انقلاب فرهنگی را دارد اما نقش آفرینی‌هایی که جهاد در حوزه آموزشی و آموزش عالی و فناوری دارد که خب به مجوزهای جهاد دانشگاهی از وزارت علوم تحقیقات و فناوری برمی‌گردد.
اخوان ادامه داد: این دو رکن با کمک بقیه بازیگران که اسناد بالادستی زمینه فعالیت آنها را فراهم کرده و در یک مقطع به طور اختصاصی و در مقطعی دیگر به طور اشتراکی ایفای نقش داشتند، از جمله اینکه شاهد تاسیس و فعالیت بیش از ۲۰۰ مرکز رشد فناوری و ۴۴ پارک علم و فناوری در کشور هستیم که با مجوز وزارت علوم تحقیقات و فناوری فعالیت دارند و امروز می‌توان گفت بیش از ۱۰ هزار و پانصد شرکت و واحد فناور در مراکز رشد و پارک‌های فناور کشور در حال فعالیت هستند.
وی افزود: از طرفی در سال ۱۳۸۹ ما در مجلس شورای اسلامی قانون حمایت از شرکت‌ها موسسات دانش بنیان به تصویب رسید و در سال ۹۰ آیین نامه اجرایی آن به تصویب هیات دولت وقت رسید و بعد از آن اولین شرکت دانش بنیان مجوز خود را در سال ۹۲ از مرکز امور شرکت‌های دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دریافت کرد از آن روز شاهد افزایش روزافزون این شرکت‌ها هستیم.
وی با اشاره به معنای عام و خاص شرکت‌های دانش بنیان تشریح کرد: این شرکت معنای خاصی در کشور ما پیدا کرده و آن برندی است که در چهارچوب قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان به شرکت‌هایی که شرایط دانش بنیان بودن را احراز می‌کنند داده می‌شود و طبیعی است که مشمول حمایت‌های ویژه‌ای هستند که در آن قانون برای آن شرکت‌ها پیش بینی شده‌است.
اخوان ادامه داد: این شرکت‌ها در دو نوع یک و دو که هریک به شرکت‌های تولیدی و نوپا تقسیم می‌شوند شکل می‌گیرند و درحال حاضر ۶ هزار و پانصد شرکت دانش بنیان در سطح کشور در حال فعالیت هستند که حدود یک سوم این شرکت‌ها در قالب پارک‌های علم و فناوری فعال هستند، حال اگر بخواهیم این زیست بوم را چه در سطح استان و چه در سطح ملی ترسیم کنیم، دو رکن اصلی ذکر شده و نهادهایی مثل دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، سازمان‌های علمی و پژوهشی مثل جهاد دانشگاهی و دانشگاه آزاد اسلامی، مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌ها و تسهیل‌کننده‌ها، صندوق‌های پژوهش و فناوری بعنوان یک نهاد مالی و بازیگری که بیشتر در تامین مالی نقش آفرینی می‌کند و همچنین در سرمایه‌گذاری‌های خطر پذیر در این حوزه و خود شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناوری که در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری درحال حاضر در حال فعالیت هستند، بخش صنعت و بازرگانی کشور، رسانه‌های کشور، حتی تا حدودی آموزش و پرورش و بنیاد ملی نخبگان، این‌ها مجموعا کارخانه نوآوری و زیست بوم ملی و زیست بوم‌های استانی ما را در حوزه نوآوری و فناوری تشکیل می‌دهند.
وی شروع این مسیر را خوب تلقی کرد و افزود: آنچه که مسلم است در حال حاضر سهم اقتصاد دانشی و دانش بنیان در اقتصاد کشور ما هنوز به ۵ درصد هم نرسیده و این سهم بالایی نیست و بنظر می‌رسد بایستی حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد سهم خود را در اقتصاد کشور داشته باشیم، لذا در غیر این صورت نمی‌توانیم خود را بعنوان یک اقتصاد بزرگ دانش محور در جهان امروز معرفی کنیم، پس بنابراین در اوایل راه هستیم اگرچه در همین اوایل راه کمک‌های بسیار موثری و ویژه‌ای را این شرکت‌ها در سطح ملی در تامین نیازهای خاص داشتند، لذا چه در بحران تحریم‌ها و چه در دوران اپیدمی کرونا این شرکت‌ها موفق به تولید محصولات هایتکی مثل ونتیلاتور تولید کنند چراکه ما در دوران تحریمی فعلی این محصول وارد نمی‌شد و از طرفی باوتجه به گسترش کرونا ما به شدت نیازمند این محصول بودیم که این شرکت‌ها تجهیزات ما را تامین کردند.
اخوان در پایان گفت: در برخی عرصه‌ها مثل فناوری هسته‌ای و سلول‌های بنیادی و فناوری‌های نانو، فناوری فضایی و لیزری، فناوری بیوتکنولوژی و مواردی از این قبیل جایگاه خیلی خوبی داریم اما نمی‌توان تنها به همین جایگاه بسنده کرد و بایستی این جریان در اقتصاد و تجارت و صنعت ایران فراگیر شود و آن موقع است که بعنوان یک کشور قدرتمند در حوزه دانش بنیان می‌توانیم نقش آفرینی کنیم.
لینک اصل خبر در سایت پارک علم و فناوری قم
نظرات