معرفی کتاب: «اقتصاد روایی»

کتاب «اقتصاد روایی» نوشته رابرت شیلر بوده که توسط سعید زرگریان به فارسی ترجمه شده است.

اقتصاد، موتور محرک هر جامعه‌ای است و پیامدهای اقتصادی، ارتباط تنگاتنگی با رفاه و آسایش جامعه دارند. از سوی دیگر، هر کس به فراخور نیازش، برای گرفتن تصمیم‌های درست مالی و سرمایه‌گذاری، مدیریت کسب‌وکار و تامین آینده خود و خانواده‌اش باید اطلاعات کافی درباره اقتصاد داشته باشد که با توجه به شرایط خاص اقتصادی کشورمان، این نیاز شاید بیش از پیش احساس شود.

اما یکی از دلایلی که افراد کمتر به سراغ کتاب‌های اقتصادی می‌روند، شاید این باشد که این کتاب‌ها به‌طور معمول دربردارنده مباحث نظری سنگین و خشکی هستند که از حوصله عموم خارج است و بیشتر برای استادان و دانشجویان اقتصاد جذابیت و کاربرد دارند.

با این وجود، کتاب حاضر را اقتصاددانی زبده و برنده جایزه نوبل نوشته و وجه تمایز آن این است که تلاش کرده با بررسی روایت‌های عامه هر زمان و به کمک علم همه‌گیرشناسی، به ارتباط بین این روایت‌ها و رفتارهای اقتصادی و پیامدهای آن مانند تورم، رکود، حباب‌های اقتصادی و حتی جنگ بپردازد.

شالوده این کتاب بر اهمیت روایت‌ها در شکل‌دهی اقتصاد بنا شده است؛ این‌که روایت‌ها چه تاثیری براقتصاد و به‌طور خاص بر رفتار اقتصادی مردم دارند و این‌که چطور می‌توان با تشخیص روایت درست از نادرست مسیر اقتصادی آینده را بهتر و هوشمندانه‌تر پیش‌بینی کرد.

روایت‌های رایج هر زمان چه تاثیری بر اقتصاد دارند؟ چه روایت‌هایی مسری می‌شوند و تاثیرشان بر رفتار اقتصادی مردم چیست؟ چرا بیت کوین ۲۰ هزار برابر شد؟ چه کسانی در بازارهای مالی از فرش به عرش می‌رسند؟ چه روایت‌هایی به رونق و رکود اقتصادی منجر می‌شود؟ پشت پرده حباب‌های اقتصادی چه رازی نهفته است؟ این کتاب با واکاوی روایت‌ها در پاسخ به این پرسش‌هاست.

در بخشی از این کتاب آمده است: هیچ اقتصاددانی ماهیت جهان‌شمول رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ را پیش از آن‌که رخ دهد، به شکل باورپذیری پیش‌بینی نکرد و فقط تعداد انگشت‌شماری از اقتصاددانان به اوج رسیدن رشد قیمت مسکن در ایالات متحده در سال ۲۰۰۵ یا کسادی بزرگ و بحران اقتصادی دنیا از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ را پیش‌بینی کردند. برخی اقتصاددانان در اواخر دهه ۱۹۲۰ براین باور بودند که رونق اقتصادی در دهه ۱۹۳۰، قله‌های جدیدی را فتح خواهد کرد درحالی‌که برخی دیگر عکس این را می‌گفتند؛ نرخ بیکاری تا ابد بالا خواهد ماند، چرا ماشین‌ها برای همیشه جای نیروی انسانی را خواهند گرفت. اما به نظر می‌رسد درباره آنچه در عمل رخ داد، یعنی یک دهه بیکاری شدید و بازگشت به حالت عادی هیچ پیش‌بینی اقتصادی عمومی‌ای وجود نداشت.

چرا کتاب «اقتصاد روایی» را پیشنهاد می‌کنیم؟

درباره‌ اهمیت روایت‌ها زیاد صحبت شده. کتاب «اقتصاد روایی» اما به ما نشان می‌دهد که این روایت‌ها با ذهن، هورمون‌ها و رفتار اقتصادی ما چه می‌کنند. ما درباره‌ تاثیر روندها و تحولات اقتصادی بر روایت‌ها و قصه‌ها زیاد شنیده‌ایم، اما نویسنده‌ کتاب «اقتصاد روایی» می‌گوید؛ این رابطه دوطرفه است. یعنی هم تغییرات اقتصادی روی روایت‌ها تاثیر می‌گذارند و هم بالعکس، روایت‌ها روی روندهای اقتصادی اثر می‌گذارند. تا امروز کمتر کسی به این وجه دوم -یعنی اثرگذاری روایت‌ها بر اقتصاد- توجه کرده. کتاب اقتصاد روایی درباره‌ این وجه دوم حرف می‌زند .