فینتک چیست؟
یکی از بخش‌های رویداد فیناپ شیراز، کارگاه "فینتک چیست؟" بود که توسط مهدی عبادی، مدیر واحد پرداخت الکترونیک تسکا و هم‌بنیان‌گذار استارتاپ فینتک پولام، برگزار شد. در این کارگاه که با رویکرد کاربردی و عملی طراحی شده بود مباحث مختلفی که می‌توانست برای مدیران و بنیان‌گذاران استارتاپ‌های فین‌تکی مفید باشد مطرح شد.
به گزارش اکوسیستم، عبادی صحبت‌های خود را با بیان اهمیت فینتک آغاز کرد و گفت: واژه فینتک در ۵ سال گذشته روند صعودی شدیدی در جست‌وجوهای گوگل داشته است و مفهومی بسیار جذاب بوده است. جذابیت فینتک به این دلیل است که گردش مالی در این حوزه بسیار بالا است و در عین حال از فناوری‌های نوین استفاده می‌شود. اما فینتک به چه معناست؟
عبادی ساده‌ترین تعریف از فینتک را که به آن رسیده بیان کرد و گفت: فینتک یعنی کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات مالی. البته خدمات مالی صرفاً محدود به پرداخت نیست و حوزه‌های دیگری را نیز دربرمی‌گیرد.
اکوسیستم فینتک ایران
مدیر واحد پرداخت الکترونیک تسکا تاریخچه‌ای کوتاه از شکل‌گیری فینتک بیان کرد و سپس به سراغ بررسی اکوسیستم فینتک ایران رفت. در حال حاضر در حوزه‌های بانکداری، پرداخت، بورس و بیمه خدمات مالی در حوزه فینتک ارائه می‌شود. البته بلاک‌چین و ارز را هم باید به این حوزه‌ها اضافه کرد که در ایران فعلاً در آنها فعالیت نمی‌شود.
به گفته عبادی بیش از هفتاد درصد فین‌تک‌ها در ایران در حوزه پرداخت فعالیت می‌کنند زیرا ارائه این خدمات ساده و با سهولت است. البته هر کدام از فین‌تک‌های حوزه پرداخت نیز خدمات متفاوت و متنوعی ارائه می‌کنند.
حوزه دیگر فعالیت فین‌تک‌ها، مدیریت ثروت است. یکی از جذاب‌ترین زیرمجموعه‌های این حوزه که در آن کم کار شده است مدیریت مالی فردی است. فین‌تک‌های این حوزه می‌توانند با گردآوری اطلاعات مالی شما، کمک می‌کنند که به‌راحتی مدیریت خدمات فردی انجام دهید. آنها با قدرت بالایی حدس می‌زنند که شما چه خرجی انجام می‌دهید و هزینه شما را مدیریت می‌کند.
دیگر حوزه فعالیت فین‌تک‌های مدیریت ثروت، مدیریت سرمایه است که اخیراً در ایران هم استارتاپ‌هایی مشغول فعالیت در این حوزه هستند. این فین‌تک‌ها به ما کمک می‌کنند در بورس سرمایه‌گذاری کنیم. برخی از آنها فقط تحلیل و آنالیز به شما ارائه می‌دهند اما برخی سعی می‌کنند دیتاهای بورسی را آنالیز کنند و به شما خروجی بدهند تا بر اساس آن بتوانید خرید و فروش را پیش‌بینی کنید و به‌راحتی معامله انجام دهید.
تأمین مالی جمعی یکی دیگر از حوزه‌های فین‌تکی است که در کشور ما زیاد کار شده است. برخی برای تأمین سرمایه استارتاپ‌ها کار می‌کنند برخی در حوزه اقتصاد خوانواده هستند و برخی دیگر نیز فقط در عرصه خیریه مشغول فعالیت‌اند.
حوزه قرض‌دهی جذاب‌ترین حوزه فینتک است که در ایران به هیچ عنوان روی آن کار نشده است. استارتاپ‌هایی در دیگر کشورها وجود دارند که می‌توانید به‌عنوان قرض‌دهنده یا قرض‌گیرنده وارد آنها شوید و برگه خریداری کنید. در این بستر برخی قرض می‌گیرند و برخی هم قرض می‌دهند و سود دریافت می‌کنند.
انتقال پول حوزه دیگر فین‌تکی است که هم هزینه انتقال پول را پایین آورده است و هم سهولت ایجاد کرده است. در ایران در این حوزه هم فعالیتی وجود ندارد. در انتقال بین‌الملل پول برخی فین‌تک‌ها فعالیت‌هایی انجام می‌دهند اما بصورت اپلیکیشن نیست و هنوز به آن سمت نرفته است.
بانکداری روزمره دیگر حوزه‌ای است که در آن زیاد فعالیت نشده است. بانک‌ها باید به‌مرور به سمت این استارتاپ‌ها حرکت کنند و خدمات نهایی را از دوش خود بردارند. درواقع بانک‌ها باید ارائه کننده و بسترساز زیرساخت‌ها باشند و خدمات را به فین‌تک‌ها بسپارند.
اینشورتک حوزه‌ای است که استارتاپ فعال در ایران داریم ولی کارهای ابتدایی انجام می‌دهند و خودمات سهل‌الوصول را ارائه می‌دهند. اینشورتک‌های ایرانی هنوز در ابتدای راه هستند و جای رشد بسیاری دارند. آنها می‌توانند خدمات متنوع و مفیدی ارائه کنند.
رگ‌تک دیگر حوزه فینتک است که حوزه رگولاتوری است و خدمات متنوعی در حوزه قانونی ارائه می‌دهند. حتی بانک‌های مرکزی کشورها مشتری این رگ‌تک‌ها هستند. درواقع خدمات به نهادهای نظارتی ارئه می‌شود که بسیار خدمات متنوعی است.
عبادی در هر حوزه مهم‌ترین فین‌تک‌های کشور را نیز نام برد و اشاره‌ای به نوع فعالیت و خدمات آنها داشت. درنتجه این بخش از کارگاه دید نسبتاً جامعی پیرامون اکوسیستم فینتک کشور به مخاطبان منتقل کرد.
چالش‌های فین‌تک‌ها
در قسمت دوم کارگاه مهدی عبادی به بیان موانع، چالش‌های فینتک ها و راهکارهای مقابله با آنها پرداخت و گفت: به طورکلی عدم شفافیت بازار، عدم فعالیت بانک‌ها، رگولاتوری کند، موانع زیرساختی و موانع فنی از جمله موانعی هستند که فعالیت فین‌تک‌ها را به شدت سخت می‌کند اما استارتاپ‌ها باید روحیه مقابله با این مسائل را داشته باشند.
مدیر واحد پرداخت الکترونیک تسکا ادامه داد: یکی از مهم‌ترین چالش‌های فین‌تک‌ها قوانین و الزامات بانک مرکزی هستند. در تمام دنیا بانک‌های مرکزی خود را با نیازهای فین‌تک‌ها همراه کرده‌اند. البته طبیعی است که همیشه قوانین از تکنولوژی عقب‌تر هستند و قوانین سعی می‌کنند در حوزه فناوری قانونگذاری کنند. بانک مرکزی ما اخیراً سرعت بیشتری در این حوزه پیدا کرده است و شرایط بهینه‌تر شده است.
بانک مرکزی چند مستند به‌عنوان قانون منتشر کرده است. رویکرد این است که مجوزی داده نمی‌شود بلکه باید چارچوب‌ها رعایت شود که بسیار رویکرد خوبی است. این روند با پرداخت‌سازها شروع شد و سپس به سمت پرداخت‌یارها رفت و بانک مرکزی قوانین نهایی آن را منتشر کرد. چارچوب بسیار ساده‌ای است که می‌توان به‌راحتی آن را رعایت کرد.
البته مستندهای دیگری نیز توسط بانک مرکزی ارائه خواهد شد که مورد بعدی مستند پرداخت‌بان است. پرداخت‌بان‌ها در حوزه کیف پول فعال هستند.
خط قرمزهای فینتک
هم‌بنیان‌گذار پولام پس از بیان مهم‌ترین چالش‌های فین‌تک‌ها به سراغ خط قرمزهای فعالیت آنها رفت و گفت: بانک مرکزی در یک نشستی خط قرمزهای خود در حوزه فینتک را مطرح کرد که باید مراقب باشیم سمت آنها نرویم و دچار مشکل نشویم.
اولین خط قرمز فعالیت فین‌تک‌ها، خلق پول است. در ابتدا در کیف پول‌ها خلق پول رخ می‌داد اما بانک مرکزی مانع آن شد و از حرکت فین‌تک‌ها به این سمت جلوگیری کرد. فین‌تک‌هایی که می‌خواهند در حوزه کیف پول فعالیت داشته باشند، ملزم به رعایت قوانین بانک مرکزی هستند و باید از خلق پول جلوگیری کنند. در واقع پرداخت‌بان‌ها حق استفاده از رسوب پول را ندارند و تنها پرداخت‌یاران می‌توانند از سود و رسوب پول بهره ببرند.
سپرده‌گیری و ایجاد ابزار پرداخت دیگر خط قرمز فین‌تک‌ها است. به این معنیکه فین‌تک‌ها نمی‌توانند ابزار پرداخت ایجاد کنند. این کار را فقط بانک‌ها می‌توانند انجام دهند. سپرده‌گیری نیز به هیچ عنوان در اختیار استارتاپ‌ها قرار ندارد. ابزاری همچون ایجاد کارت در اختیار فین‌تک‌ها نیست و نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
خرید و فروش آنلاین ارز دیگر خط قرمز این حوزه است. البته بامک مرکزی در حال تدوین قوانین این حوزه است و در سال 98 مقرر است مستندات آن منتشر شود و قانونگذاری در این حوزه نیز صورت خواهد گرفت.
رقابت با بانک‌ها
یکی از مباحث مهم در حوزه فینتک، رابطه فین‌تک‌ها و بانک‌ها است. مهدی عبادی در این مورد گفت: برخی معتقدند فین‌تک‌ها رقیب بانک‌ها هستند اما برخی دیگر معتقدند فین‌تک‌ها و بانک‌ها باید با تعامل با هم کار کنند.
مدیر واحد پرداخت الکترونیک تسکا ادامه داد: باید از فرصت فین‌تک‌ها استفاده کرد و قدر آن را دانست. به مرور برخی خدمات بانک‌ها دیگر از حوزه کاری آنها خارج خواهد شد و استارتاپ‌ها باید انها را انجام دهند. بانک‌ها به لایه زیرین می‌روند و زیرساخت‌ها را ایجاد می‌کنند و بسیاری از خدمات بانکی را فین‌تک‌ها ارائه می‌دهند.
الزامات موفقیت فین‌تک‌ها
عبادی مهم‌ترین الزامات و پیش‌نیازهای موفقیت فین‌تک‌ها را هم بررسی کرد و گفت: اعتمادسازی برای مشتری یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید توسط فین‌تک‌ها ایجاد شود. فین‌تک‌ها با کوچکترین خللی می‌توانند مشتری را از دست بدهند، البته ممکن است مشکل از سمت فینتک نباشد و محیط بیرونی مؤثر باشد.
تیم قدرتمند نیاز دیگر فین‌تک‌ها است. باید تیم فنی بسیارخوب داشت و از افراد کلیدی در استارتاپ‌های خود استفاده کرد. طراحان تجربه کاربری از جمله این افراد کلیدی هستند. برنامه‌نویسان نیز به شدت مهم هستند. مهم‌ترین چیزی که سرمایه‌گذاران روی آن دقت می‌کنند نیز همین تیم خوب است و بانک‌ها بیشتر روی تیم سرمایه‌گذاری می‌کنند.
همچنین فین‌تک‌ها باید خدمات منحصر به فرد ارائه کنند و نه خدماتی شبیه به خدمات بانک‌ها. حداقل باید زمان و هزینه خدمات بانک را کاهش داد و خدمات بانک را به سرعت و سهولت ارائه کرد.
فین‌تک‌ها باید از تکنولوژی مناسب استفاده کنند. این موضوع به شدت مهم است مخصوصاً الان که تعداد کاربرها نیز در اپلیکیشن‌ها افزایش یافته است، مشکل در ارائه خدمات باعث ریزش مشتری می‌شود. انتخاب تکنولوژی مناسب برای فین‌تک‌ها بسیار مهم است.
سرمایه‌گذاری مناسب از دیگر نکات مهم است. بسیاری به این حوزه علاقه نشان می‌دهند اما هنوز سرمایه‌گذاری بالایی در این حوزه صورت نگرفته است. جذب سرمایه‌گذار به شدت سخت است زیرا فضا بسیار مبهم است و آلودگی اطلاعاتی وجود دارد. در این شرایط میزان سود مشخص نیست و ریسک بالا می‌رود.
نظرات