رفتار شهروندی سازمانی: مزایا و سه رویکرد برتر آن

• دوشنبه 3 شهریور 1399
• 0 نظر

رفتار شهروندی سازمانی: مزایا و سه رویکرد برتر آن

آن‌ها شاید حتی خودشان هم این را ندانند، اما آنچه که به نمایش می‌گذارند رفتار شهروندی سازمانی نام دارد. رفتار شهروندی سازمانی (OCB) اصطلاحی است که تمام رفتارها و اقدامات مثبت و سازنده کارمند، که بخشی از شرح وظایف رسمی‌اش نیست را شرح می‌دهد. Dennis Organ همان شخصی است که پنج نوع مختلف رفتار سازمانی را شناسایی کرد. نوع‌دوستی در محیط کار زمانی رخ می‌دهد که یک کارمند به کارمند دیگری کمک می‌کند یا بخشی از کارش را انجام می‌دهد، بدون اینکه در مقابل انتظار چیزی را داشته باشد. یک مثال ساده از رفتار نوع‌دوستانه در کار، زمانی است که یک نفر به همکارش که زیر تل انباری از کار گیرکرده، با به عهده گرفتن (بخشی از) وظایفش پیشنهاد مساعدت می‌دهد؛ یا پس از مراسم داخلی شرکت داوطلبانه در تمیز کردن سالن غذاخوری کمک می‌کند. برای مثال تواضع در کار می‌توان به این موارد اشاره کرد: گفتن صبح‌به‌خیر (!)، پرسیدن از یک همکار در مورد نحوه گذراندن تعطیلاتش، اینکه بچه‌هایش چه می‌کنند، پروژه‌ای که در حال حاضر مشغولش است چطور پیش می‌رود؛ اساسا هر سوالی مربوط به موضوعی (شخصی) که فرد قبلا در مورد آن صحبت کرده است که به مردم نشان می‌دهد شما به آنچه آن‌ها می‌گفتند گوش داده‌اید. درحالی‌که به‌طور قابل‌توجهی بار کاری کارمند افزایش پیدا کرده، اما آن کارمند در این مورد به همکارانش ناله و شکایت نمی‌کند زیرا می‌داند یک موقعیت موقتی است و به‌اصطلاح ورزشی، هوای تیم را دارد. فضیلت اجتماعی به این معنی است که یک فرد چقدر خوب سازمانی که برایش کار می‌کند را به نمایش می‌گذارد. حسن اجتماعی نوعی از رفتار شهروندی سازمانی است که حسی از اجتماع و رفاقت را درون سازمان ایجاد می‌کند؛ که درنتیجه منجر به رضایت شغلی بالاتر و عملکرد کاری بهتر می‌شود. پیش‌تر چند مورد از مزایای رفتار شهروندی سازمانی را در بالا ذکر کردیم، اما اینجا مروری کلی بر این مزایا خواهیم داشت: برای عملکرد و بهره‌وری کارمندان خوب است، در حقیقت، تحقیقات نشان می‌دهد که رفتار شهروندی سازمانی به‌طور مثبت عملکرد را پیش‌بینی می‌کند همان‌طور که در بخش قبل دیدیم، رفتار شهروندی سازمانی مزایای مهمی هم برای کارمندان و هم سازمان‌ها دارد. موارد مشخصی وجود دارد که از قبل می‌توانید در فرآیند گزینشتان بگنجانید ۱) به داوطلبین، رفتار شهروندی سازمانی که شرکت شما تشویقش می‌کند را نشان دهید. بدین معنا که می‌توانید به متقاضیان نشان دهید افراد در شرکت چگونه با یکدیگر رفتار می‌کنند (تواضع)، افراد چگونه کار می‌کنند (وجدان کاری)، چگونه همکاری می‌کنند (نوع‌دوستی) و غیره. به‌عبارتی‌دیگر، یک پیش‌نمایش واقعی فرصتی عالی برای این است که نوع رفتار شهروندی سازمانی که دوست دارید در سازمانتان ببینید را به داوطلب نشان دهید. در مرحله مصاحبه، مدیر استخدام یا هر شخص دیگری که با داوطلب مصاحبه می‌کند، در حین صحبت در مورد شرکت یا تیم می‌تواند نمونه‌هایی از رفتار شهروندی سازمانی را برجسته کند. اگر افراد ببینند مدیرشان مودب است، آنجا که می‌تواند اعضای تیم را پشتیبانی می‌کند، «بازندهٔ خوب» است، در رویدادهای (عام‌المنفعه) خارج از کار مشارکت می‌کند، الهام‌بخش آن‌ها در انجام همان کارها در سطح خودشان، حداقل در حد مشخصی خواهد بود. یکی دیگر از اقدامات عالی چیزی است که به آن «سلامتی همتایان» میگویند؛ که می‌تواند به شکل‌های مختلف باشد، به‌عنوان‌مثال، در یک جشن آخر هفته جایی که افراد از همتایان و همکارانشان تشکر می‌کنند تا بدانند تاثیر مثبتی بر رویشان داشته‌اند. تصویر ذیل بر اساس تحقیقی در سال ۲۰۰۷ است که اثرات مثبت و منفی ترکیب مدیریت شهروندی سازمانی با روش رسمی را نشان می‌دهد. درحالی‌که قطعا چیزهایی باید گفته شود تا با تلاش‌های آرام بتوان رفتار شهروندی سازمانی را تشویق کرد و آن را بخشی از فرآیند مدیریت عملکرد ساخت، اما چند چیز است که باید اینجا در ذهن نگه داشت. دوم اینکه، در نظر گرفتن رفتار شهروندی سازمانی افراد می‌تواند این استرس را برای کارمندان ایجاد کند که شاید احساس کنند که هیچ حق انتخابی ندارند. درحالی‌که رفتار شهروندی سازمانی چیزی نیست که تمام کارمندان در آن مشارکت کنند، اما می‌تواند مزایای عظیمی هم برای سازمان و هم نیروی کارتان داشته باشد. رفتار شهروندی سازمانی (OCB) اصطلاحی است که برای توصیف تمام رفتارها و اقدامات مثبت و سازنده کارمندان، که بخشی از توصیف شغلی رسمی‌شان نیست، به کار می‌رود. پنج نوع مختلف از رفتار شهروندی سازمانی عبارت‌اند از: نوع‌دوستی، تواضع، منش ورزش‌کارانه، وجدان کاری و فضیلت اجتماعی.

• • امید