بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی چیست؟
مقدمه
اصطلاح بازاریابی در شبکه های اجتماعی یا همان Social Media Marketing اصطلاحی است که طی چند وقت اخیر بسیار پر کاربرد شده است. امروزه اهمیت حضور و تبلیغات در شبکه های اجتماعی بر کسی پوشیده نست اما اگر فکر می کنید برای حضور در این فضا، یک بلندگو بردارید و محصول و کار خود را در شبکه‌های اجتماعی جار بزنید کمی درنگ کنید!. قبل از این کار باید بدانید که معرفی و فروش محصول در این محیط به این راحتی و توسط یک بلندگو قابل انجام نیست و کمی فوت و فن دارد. راز به شما پیشنهاد میکند، قبل از شروع تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی، خواندن این مطلب را از دست ندهید. این مطلب به شما کمک میکند تا اطلاعات کاملی نسبت به بازاریابی شبکه‌های اجتماعی بدست بیاورید.
فهرست
بگذارید قبل از باز کردن بحث و صحبت درباره بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، کمی درباره روند رشد سوشال مدیاها بیشتر بگوییم تا درک بیشتری از اهمیت بازاریابی شبکه‌های اجتماعی داشته باشید. طبق آماری که در مقاله‌ای ر سایت ourworldindata آمده، از ۷.۷ میلیارد جمعیت کره زمین، ۳.۵ میلیارد عضو یک تا سه شبکه اجتماعی مثل فیسبوک، یوتویوب، واتساپ و ... هستند. براساس پیش‌بینی انجام شده این میزان تا سال ۲۰۲۱ به چهار میلیارد خواهد رسید ( financesonline ). طبق گفته آقای جهرمی وزیر فناوری اطلاعات ایران ۴۲ تا ۴۵ میلیون کاربر شبکه های اجتماعی در ایران وجود دارد. این آمار و ارقام هر ساله بصورت صعودی رو به افزایش است. در شرایط کنونی اینترنت بخشی جدایی ناپذیر از زندگی افراد شده است و این موضوع منجر به ایجاد استارت اپ های زیادی در حوزه فناوری اطلاعات در ایران شده است. می‌دانید این همه انسان در یک محیط به چه معناست؟! به صندلی خود تکیه بزنید و کمی درباره این اعداد و رقم فکر کنید.
شبکه های اجتماعی کم کم به فضایی مناسب برای تبلیغات برندها و کسب و کار تبدیل گشت. حجم رو به رشد تقاضای تبلیغات در شبکه های اجتماعی که از سال ۱۳۹۵ شکل گرفت و به سرعت رو به افزایش نهاد گواه این موضوع است که این تبلیغات اثربخش بوده وکسب وکار و سازمان ها از تبلیغات خود در شبکه های اجتماعی رضایت خود را کسب کرده اند. سازمان ها و کسب و کار از طریق شبکه های اجتماعی می توانند با مخاطبان خود ارتباط برقرار کرده، محصولات و خدمات خود را به شیوه دوستانه تری معرفی نمایند، بدون ایجاد هزینه های گزاف ایجاد وب سایت و اجاره مغازه و ... خدمات و محصولات خود را به فروش برسانند، هزینه تبلیغات کمتری به نسبت تبلیغات محیطی علی الخصوص تبلیغات تلویزیون پرداخت نمایند، بر روی راندمان تبلیغات خود کار کرده و تبلیغات خود را تنها به کاربران هدف نمایش دهند.
هر روز در سرتاسر دنیا به تعداد شبکه‌های اجتماعی افزوده می‌شود.
سایت influencermarketinghub ، ۵۰ تا از شبکه‌های اجتماعی پر مخاطب را به ترتیب نام برده است که می‌توانید به آن نگاهی داشته باشید. فیسبوک، اینستاگرام، توئیتر، پینترست، لینکدین، تلگرام و غیره جزو شبکه‌های اجتماعی پر مخاطب در میان کاربران ایرانی است.
هر کدام از این شبکه‌های اجتماعی محیط متفاوت و مخاطب‌های خاص خود را دارند، حتی رفتار افراد در هر اپلیکیشن بسیار متفاوت است. بهترین مثال برای آشنا شدن با این موضوع بررسی مخاطب‌های اینستاگرام و توییتر است. شاید برای‌تان سوال به وجود بیاد که چرا باید نسبت به رفتار افراد در شبکه‌های اجتماعی مختلف آگاه باشید؛ رفتار افراد در شبکه‌های اجتماعی نحوه تبلیغات و روند آن را مشخص میکند. به طور مثال تبلیغاتی که در توییتر انجام می‌دهید، اصلا مناسب اینستاگرام نیست.
وجود شبکه‌های اجتماعی و روند رشد مخاطب‌های آن‌ها، باعث شد تا برندها و کمپانی‌ها به فکر استفاده از این فضاها برای معرفی خود و محصول‌های‌شان باشند، از آن طرف صاحبان این اپلیکیشن‌ها نیز به فکر تغییراتی در نرم‌افزارهای‌شان شدند و آن‌ها را برای مدل‌های تجاری آماده کردند و براساس رفتار مخاطبان، در بازه‌های زمانی کوتاه به‌روزرسانی‌هایی را منتشر می‌کنند. کافی است به این روند توجه کنید؛ از اهمیت شبکه‌های اجتماعی آگاه خواهید شد. در واقع بازاریابی شبکه‌های اجتماعی یک مدل از بازاریابی دیجیتال یا اینترنتی است و از این اپلیکشن‌ها برای تبلیغات در محیط وب استفاده می‌شود. انتخاب شبکه اجتماعی، مخاطب‌ها و محتوای تبلیغات به هدف برند و کمپانی وابسته است. با تولید محتوای مناسب و انتشار آن در شبکه اجتماعی درست می‌توان مشارکت کاربران را افزایش داد و در انتها به هدف رسید.
قبل از هر کار، لازم است ابتدا هدف و استراتژی خود برای بازاریابی در رسانه‌های اجتماعی را تعیین کرده و بنویسید. اول به این سوال پاسخ دهید، برای چه می‌خواهید تبلیغات انجام دهید؟ با جواب دادن به این سوال هدف از تبلیغات مشخص می‌شود. شاید در ابتدا بگویید خُب مشخص است و می‌خواهم میزان فروش شرکتم بالا برود. بله هدف هر تبلیغ در نهایت فروش و مشتریان بیشتر است، اما راه‌های رسیدن به فروش به تعداد آدم‌هاست. بالا بردن دنبال‌کننده‌های صفحه اجتماعی، بالا رفتن ترافیک سایت، بالا رفتن تماس تلفنی، مشاهده بیشتر از صفحه فرود (لندینگ پیج) و ...، هر کدام میتواند هدف تبلیغ شما باشد. بعد از تعیین هدف باید مراحل زیر را انجام دهید.
در شبکه‌های اجتماعی که مخاطب‌های‌تان فعالیت دارند باید حضور مستمر داشته باشید. ممکن است تنها یک شبکه اجتماعی به طور مثال اینستاگرام باشد، شاید هم به فعالیت در چند شبکه اجتماعی مثل اینستاگرام، تلگرام، توییتر و ... برسید. رفتار و نوع محتوا در هر کدام از این شبکه‌ها متفاوت است. تنها نقطه اشتراک فعالیت و حضور مستمر و انتشار محتوا در این شبکه‌هاست.
شناخت مخاطب‌های برند، محصول و هدف بازاریابی شما، یکی از مهمترین و اصلی‌ترین مرحله‌ای است که باید انجام دهید. اگر بدون شناخت مخاطب‌های‌تان تبلیغی انجام دهید، بدون شک با شکست روبه‌رو خواهید شد. به قول معروف باید پرسونای مخاطب، مشتری، خریدار و مصرف‌کننده را بدست بیاورید. برای رسیدن به پرسونای هر گروه باید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید؛ از موقعیت جغرافیایی آن‌ها باخبر شوید، با آن‌ها در تالارهای گفت‌وگو به مکالمه بپردازید، به کامنت‌های بلاگ پاسخ دهید و در بلاگ‌هایی که مخاطب‌های هدف شما در آن‌ها حضور دارند فعالیت داشته باشید، کامنت‌ها، سوال‌های مخاطب‌ها را پاسخ دهید تا نسبت به نیاز مخاطبان آگاه شوید. همچنین می‌توانید از ابزارهای آنالیز شبکه‌های اجتماعی برای دریافت بازخورد استفاده کنید. همه این‌ها بعلاوه راهکارهایی که در این مطلب نیامده به شما در شناسایی مخاطب کمک میکند.
امروزه در هر کار و تجارتی وارد شوید، حتما رقیبی دارید. وجود رقیب بد که نیست به شما کمک میکند تا نگاه بازتری به بازار داشته باشید و نسبت به فضاهای موجود آگاه شوید. زمانی که رقیب‌تان را چه از نظر محصول و تولید و چه از نظر بازاریابی رصد می‌کنید، باعث می‌شود نسبت به نقطه قوت‌ها و ضعف‌های آن آگاه شوید. این آگاهی به شما در پیشرفت کاری و نوع تبلیغ تاثیر می‌گذارد و باعث خلاقیت شما نیز می‌شود.
قبل از تولید محتوا، نیاز به تهیه و نوشتن استراتژی محتوایی دارید تا براساس آن محتوای موردنظر خود را تولید کنید. این استراتژی به شما در تعیین نوع محتوا کمک میکند. بدون استراتژی محتوایی قادر به برنامه‌ریزی درستی نخواهید بود. این موضوع، نقشه و مسیری را برای شما ترسیم میکند و با استفاده از آن می توانید قدم به قدم رو به جلو بروید. در مرحله بعد از تهیه استراتژی محتوا، باید تقویم محتوایی آماده کرده و براساس آن محتوا را تولید و منتشر کنید. این تقویم علاوه بر نظم دادن به کارهای شما باعث می‌شود بتوانید به راحتی روند پیشرفت را ببینید. در صورت نیاز، استراتژی خود را تغییر داده یا اصلاح کنید.
برای بازاریابی در رسانه‌های اجتماعی، زمانی که مخاطب و شبکه اجتماعی انتخاب شد، حال نوبت به تولید محتوا می‌شود. این محتوا ممکن است عکس، فیلم، صوت، متن و ... باشد. براساس هدف‌تان باید تعیین کنید که محتوای شما چطور باید باشد. گاهی محتوای شما جنبه تبلیغاتی ندارد و صرفا محتوای اسپانسری است و گاهی هم می‌خواهید محصولی را معرفی و عرضه کنید. بسته به نوع هدف محتوای مناسب خود را تولید کرده و البته در تولید محتوا به کیفیت آن نیز توجه داشته باشید. کیفیت محتوا در این روزها بسیار اهمیت دارد، زیرا مخاطب در محیطی پر از محتواهای تبلیغاتی احاطه شده و سر برمی‌گرداند با انواع تبلیغات روبه‌رو می‌شود. در نتیجه محتوای شما، علاوه بر داشتن کیفیت خوب باید دارای خلاقیت هم باشد تا بتواند مخاطب را جذب کند. پس از تولید محتوا نوبت به زمان‌بندی برای انتشار می‌رسد. باید بدانید که زمان و تداوم در انتشار محتوا به خصوص در پیج برند و کمپانی بسیار مهم است و باعث می‌شود مخاطب همیشه شما را رصد کند و در ذهن آن‌ها باقی بمانید. برای سوشال مدیا مارکتینگ باید در آن‌ها به صورت مستمر فعالیت داشته باشید.
همانطور که گفتیم بسیاری از این اپلیکیشن‌ها، نسخه‌ای برای بیزینس‌ها تولید و روانه بازار کرده‌اند. این نسخه‌ها نسبت به نسخه‌های عمومی دارای مزایا و ویژگی‌هایی برای کسب‌وکارها هستند که با راه‌اندازی این نسخه، می توانید از این ویژگی‌ها مثل انتخاب لوکیشن، گذاشتن راه‌های ارتباطی و ... استفاده کنید. یک قالب مناسب برای پست‌های شبکه اجتماعی طراحی کرده و زمان‌های اوج بازدید را پیدا کرده و در آن زمان‌ها پست‌های خود را بگذارید. به غیر از انتشار محتوا و پست، در تمام روز باید در شبکه‌های اجتماعی آنلاین باشید و به مخاطب‌ها پاسخ دهید.
بعد از انتشار محتوا و تبلیغ باید رفتار مخاطب‌ها را بررسی کنید. تبلیغ بدون آنالیز، ریختن پول درون جوی است، این واقعیت را بپذیرید و این مرحله را جدی بگیرید. رفتار کاربران به شما موارد مختلف و مهمی را نشان می‌دهد که بدون درنظر گرفتن آن‌ها نمی‌توانید مراحل پیشرفت را طی کنید. درگیری کاربران با محتوا و تبلیغ نشان از موفق بودن کمپین تبلیغاتی شما دارد. با آنالیز رفتار کاربران می‌توانید به مرور تبلیغ‌های خود را بهبود ببخشید.
همانطور که این مقاله توضیح داده شد، رفتار و تبلیغ در هر کدام از شبکه های اجتماعی متفاوت است. با نگاه درست به این مسئله می‌توانید شبکه اجتماعی و روش مناسب را انتخاب کرده و در آن‌ها فعالیت داشته باشید. راز در اینجا به اختصار درباره معروفترین شبکه‌های اجتماعی که در ایران استفاده می‌شوند توضیح می‌دهد.
این شبکه اجتماعی این روزها به پر مخاطب‌ترین شبکه اجتماعی در میان ایرانی‌ها تبدیل شده است. فیلتر نشدن این اپلیکیشن باعث شده تا بسیاری از کسب‌وکارها از طریق آن به کسب درآمد بپردازند. این را باید بدانید که اینساگرام بیش از ۲۴ میلیون کاربر ایرانی در رتبه ۷ جهان قرار دارد. اگر کمی به این آمار دقت کنید متوجه حرف ما درباره اینکه محتواها و تبلیغات کاربر را احاطه کرده‌اند، می‌شوید. برای همین است که در تولید محتوا باید دقت داشته باشید. در این فضا بخش عمده ای از محتوا توسط افراد مختلفی مثل سلبریتی‌ها، برندها، کمپانی‌ها، بلاگرها، اینفلوئنسرها، پیج‌های تبلیغاتی ایجاد می شوند. در اینستاگرام فضاهای تبلیغاتی مختلفی از جمله تبلیغات اسپانسر اد خود اینستاگرام، تبلیغ در پیج های پر مخاطب، تبلیغات اینفلوئنسری و سلبریتی، تبلیغات خوشه ای و ... وجود دارد؛ با این حال بازاریابی در اینستاگرام دنیای بسیار بزرگی دارد که اینجا فرصت مناسبی برای توضیح کامل آن نیست و آن را در مقاله‌ای دیگر بازگو می‌کنیم.
[ banner id=۱۲ ]
بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند، که تلگرام شبکه اجتماعی نیست و تنها اپلیکشن ارتباطی است. با این وجود، ویژگی‌های منحصر به فرد تلگرام مثل کانال، گروه و ... باعث محبوبیت تلگرام شده است. تلگرام قبل از فیلتر شدن با داشتن بیش از ۴۰ میلیون کاربر به یکی از پر مخاطب‌ترین و پرطرفدارترین اپلیکیشن‌های ارتباطی در میان ایرانی‌ها شناخته شد. بعد از فیلترینگ تلگرام در سال ۱۳۹۷ بیش از ۸۰ درصد کاربران این اپلیکیشن بر روی این اپلیکیشن باقی ماندند و به استفاده خود از این اپلیکیشن ادامه دادند. تلگرام نیز همانند اینستاگرام، فضای تبلیغاتی بسیاری را در خود دارد. تبلیغ در کانال های پر مخاطب، گروه های فعال، ربات ها از جمله فضاهای تبلیغاتی آن می باشد که در مقاله دیگری به تفصیل درباره آن صحبت خواهیم کرد. در شرایط کنونی بیش از ۵۰۰۰ کانال فعال تبلیغاتی در تلگرام وجود دارد که فضای مناسبی را برای رشد کسب و کارها ایجاد کرده اند.
توئیتر یک شبکه اجتماعی بر پایه متن است. سرنخ بسیاری از پست‌های ویروسی به این شبکه اجتماعی برمی‌گردد. رفتار مخاطب‌ها در توئیتر بسیار متفاوت با اینستاگرام، فیسبوک و هر شبکه اجتماعی دیگر است. برای اینکه نسبت به این موضوع اگاه شوید کافی است کمی در این توییتر بچرخید تا نسبت به توییت‌ها، اصطلاح‌ها و رفتارهای کاربران اگاه شوید. در این صورت متوجه خواهید شد که در این شبکه به سبک متفاوتی باید فعالیت داشته باشید. تخمین دقیقی از تعداد کاربران ایرانی فعال در توییتر وجود ندارد اما طبق آمار وب سایت stat counter در دی ماه ۱۳۹۷ حدودا ۱۲ درصد از ایرانیان از توییتر استفاده می کردند. با در نظر گرفتن ۴۵ میلیون کاربر شبکه اجتماعی در ایران، تخمین زده می شود که ۵.۵ میلیون از ایرانیان از توییتر استفاده می کنند. هر چند تخمین دیگری وجود دارد که اعلام میکند تعداد کاربران ایرانی موجود در توییتر کمتر از ۱.۵ میلیون نفر می باشد. با وجود داشتن تعداد کم مخاطبان به نسبت تلگرام و اینستاگرام، این شبکه اجتماعی به شدت بر روی جو سیاسی جامعه تاثیر گذار است. در این شبکه اجتماعی کاربران عمدتا نارضایتی های خود را اعلام می کنند. بسیاری از سیاست مداران، فعالان شبکه های اجتماعی، فعالین حقوق مدنی، خبرنگاران و افراد دولتی در توییتر حساب کاربری دارند. یکی از ویژگی های تبلیغاتی توییتر در این است که این شبکه اجتماعی برخلاف تلگرام و اینستاگرام از نظر تبلیغاتی تقریبا بکر محسوب می شود. در این فضا کاربران محصول یا کمپین های خود را بصورت مستقیم تبلیغ نمی کنند. شرکت ها و کسب و کار کمی توانسته اند برای خود پیج توییتر ایجاد کرده و آن را رشد دهند. از جمله مهمترین عوامل عدم موفقیت در این حوزه عدم داشتن شناخت کافی از این شبکه اجتماعی توسط سازمان ها و کسب وکار می باشد.در توییتر با پخش محتوای جذاب می توان بصورت غیر مستقیم تبلیغات را مدیریت کرد و این موضوع خود به دانش خاصی نیاز دارد.
این شبکه اجتماعی مناسب کسب‌وکارها و متخصص‌ها در حوزه‌های مختلف است. اکثر شرکت‌ها و برندها در لینکدین حضور دارند و اخبار و آمارهای خود را در این شبکه منتشر می‌کنند. از طریق این شبکه اجتماعی نیروی متخصص خود را پیدا خواهند کرد. با حضور در لینکدین و انتشار محتوای مناسب می‌توانید محصول خود را بازاریابی کنید.
شاید فکر کنید مگر هنوز کسی از فیسبوک استفاده میکند، استفاده نکردن شما از این شبکه اجتماعی دلیلی برای پر مخاطب بودن این رسانه اجتماعی نیست، این را همیشه بدانید که رفتار خود را به جامعه منتسب نکنید. از ابتدای سال ۲۰۰۷ فیس بوک به محبوب ترین شبکه اجتماعی ایرانیان تبدیل شد. این شبکه اجتماعی ابتدا در میان ایرانیان خارج از کشور عمومیت پیدا کرد و پس از آن بصورت گسترده توسط ایرانیان داخل کشور نیز مورد استفاده قرار گرفت. ایرانیان بین سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ بیشترین استفاده را از فیس بوک داشتند. پس از فیلترینگ فیس بوک و جایگزین شدن شبکه های اجتماعی موبایلی در ایران استفاده کاربران از این شبکه اجتماعی به شدت کاهش یافت به طوری که در سال ۲۰۱۵ و با کاهش استفاده ایرانیان از فیس بوک تعداد کاربران این شبکه اجتماعی به ۴.۵ میلیون کاربر کاهش پیدا کرد. با کاهش استفاده کاربران سازمان ها و شرکت ها نیز فعالیت پیج های خود را در این شبکه کاهش داده و به نسل های جدید تر شبکه های اجتماعی مهاجرت کردند. این شبکه اجتماعی با وجود فیلتر بودن، هنوز دارای مخاطب‌های وفادار هست. همچنین وجود ویژگی‌های مختلف بیزینسی فیسبوک، به کمک شما خواهد آمد. البته وجود تحریم‌های مختلف از جانب فیسبوک کار را دشوار کرده اما هنوز راه‌های دور زدنی وجود دارد.
نتیجه گیری
دنیای بازاریابی شبکه‌های اجتماعی بسیار وسیع و گسترده است. امروزه شبکه های اجتماعی به بخشی جدایی ناپذیر در زندگی ما ایرانی ها تبدیل شده است. حضور پر رنگ ایرانیان در شبکه های اجتماعی مختلف باعث گردیده است که فضای مناسبی برای بازاریابی و تبلیغات در شبکه های اجتماعی ایجاد گردد. در این مقاله در ابتدا به تعریف یکی از جدیدترین اصطلاحات دنیای بازاریابی، یعنی بازاریابی شبکه های اجتماعی پرداخته شد. باهم مروری داشتیم بر پلتفرم های شبکه های اجتماعی پرکاربرد و اینکه چطور در این فضاها فعالیت خود را آغاز کنیم. با این حال آموزش کامل این موضوع بسیار گسترده است. ما قصد داریم تا در هر مطلب تکه‌ای از این دنیا را برای شما بازگو کنیم تا پازل رمز و رازهای مارکتینگ در سوشال مدیا را در کنار هم تکمیل کنیم. راز میتواند به حضور پر رنگ شما در معروفترین شبکه های اجتماعی کمک کند کافی است با ما در ارتباط باشید.
نظرات