دانشبنیانها، مولود انقلاب، پیشتاز اشتغال و نوآوری
هرچند شرکت‌های دانش‌بنیان مولود انقلاب اسلامی هستند اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با حمایت همه جانبه قانونی و تسهیلاتی و جهش در نورآوری و خلاقیت دانش بنیان پیشتاز عرصه اشتغال‌زایی و تولید ثروت شده‌اند.
امروز زیربنای اقتصاد دنیا از منابع به سرمایه‌های فکری تغییر کرده‌است و علم هر روز بیشتر اهمیت پیدا می‌کند، به همین دلیل سازمان‌هایی مبتنی بر دانش در قالب شرکت تشکیل شده‌اند که به عنوان موتور رشد و توسعه محسوب می‌شوند و شکوفایی و رونق آنها باعث نیل کشورها به سمت اقتصاد پایدار، دانش محور و پیشرو شده‌است.
شرکت‌های دانش بنیان مجموعه‌هایی هستند که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش بنیان، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان بویژه در تولید نرم افزارهای مربوط تشکیل می‌شوند.
برهمین اساس در کشور ما نیز برای دستیابی به رشد و توسعه پایدار و فراگیر و رقابت در عرصه جهانی مسیر حرکت به سمت اقتصاد دانش محور است و شرکت‌های دانش بنیان کانون توجه مسئولان قرار گرفته‌است.
هرچند پیش از این تاریخ هم شرکت‌های دانش بنیان متعددی در کشور مشغول به کار بودند، طوریکه نخستین شرکت دانش بنیان ایران با نام «پویا» از سال ۱۳۶۱آغاز به کار کرده بود اما در دولت تدبیر و امید بطور جدی به آن پرداخته شد و با تدوین و تصویب قوانین، لازم اولین فهرست از شرکت‌های دانش بنیان در سال ۹۲به تصویب کارگروه ویژه رسید.
این شرکت‌ها از حمایت‌های دولتی در زمینه معافیت از پرداخت مالیات، عوارض حقوقی گمرکی، سود بازرگانی و مالیات به مدت ۱۵سال همچنین اعطای تسهیلات کم بهره (بلند مدت یا کوتاه مدت) و یا بدون بهره برخوردار هستند.
در این ارتباط اعطای بسته‌های مختلف حمایتی، تسهیلات مالی، معافیت‌های مختلف، ابلاغ سیاست‌ها و تصویب قوانین و آیین‌نامه‌های تسهیل کننده همگی نتایج چنین رویکردی در بین سیاست‌گذاران و دولتمردان کشور است که از سال ۱۳۹۲آغاز شد.
طبق قانون، حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات بر عهده معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهوری و پرداخت تسهیلات مالی دولتی به شرکت‌های دانش‌بنیان بر عهده «صندوق نوآوری و شکوفایی» که معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری رئیس آن است، گذاشته شده‌است.
توسعه شرکت های دانش بنیان در چند سال اخیر به عنوان یک اولویت مهم در سطح ملی و استانی مورد توجه و حمایت قرار گرفته‌است و با توجه به تحریم‌ها و محدودیتهای فروش نفت، همچنین سیاست و برنامه دولت برای کاهش سهم درآمدهای نفتی در بودجه کشور این شرکت ها بیشتر در کانون توجه هستند.
شمار شرکت‌های دانش بنیان ایران تا سال ۱۳۹۲تنها ۵۵شرکت بود اما با حمایت‌های دولت‌های یازدهم و دوازدهم اکنون شمار آنها در کشور به گفته " غلامحسین رحیمی شعر باف" معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به پنج هزارو ۷۰۰شرکت افزایش یافته است.
جهش دانش بنیان‌ها در بوشهر
استان بوشهر نیز در عرصه دانش بنیان‌ها از قافله توسعه عقب نمانده و در این استان نیز شرکت های دانش بنیان در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است، طوریکه اکنون در مجموعه پارک علم و فناوری خلیج فارس این استان یکهزار و ۳۲۰فرصت شغلی توسط شرکت‌های دانش بنیانو فناورایجاد شده و با روند روبه رشد راه اندازی این شرکت ها در این استان بدون شک این میزان در آینده نزدیک به آماری چشمگیرتر نیز خواهد رسید.
سرپرست پارک علم و فناوری خلیج فارس استان بوشهر گفت: گردش مالی شرکت های فناور و دانش بنیان بیش از ۷۰ میلیارد تومان بوده که افزایش قابل توجهی نسبت به سال گذشته داشته است.
حسن حبیبی افزود: با توجه به شیوع ویروس کرونا این روند باعث شد تا شرکت ها نتوانند فروش مدنظر خود را داشته باشند با این حال کرونا برای برخی از این شرکت ها نیز تبدیل فرصت شد.
وی بیان کرد: در زمان حاضر ۳۸شرکت دانش‌بنیان در استان بوشهر فعال هستند.
حبیبی با اشاره به اینکه ۲۸شرکت از دانش بنیان‌های بوشهر در مجموعه پارک علم و فناوری خلیج فارس دربوشهر استقرار دارند ادامه داد: از ابتدای سال جاری تاکنون هشت شرکت جدید در پارک علم و فناوری خلیج فارس استان بوشهر مجوز دانش بنیان دریافت کرده اند.
وی یادآور شد: مجموعه پارک علم و فناوری خلیج فارس در استان بوشهر در زمان حاضر ۱۴۶واحد فناور و شرکت دانش بنیان دارد که در زمینه های مختلفی از جمله نفت، گاز، انرژی، زیست فناوری، کشاورزی و صنایع نرم هویت ساز مربوط به صنایع دستی، فرهنگی و هنری فعال هستند.
حبیبی ادامه داد: شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور استان بوشهر در مجموعه پارک علم و فناوری خلیج فارس، مرکز رشد جامع خلیج فارس بوشهر، مرکز رشد دشتی، دشتستان، کنگان، گناوه استقرار دارند.
وی گفت: هر کدام از مرکزهای یاد شده به عنوان یک پایلوت در یک زمینه خاص متمرکز هستند که برای نمونه مرکز دشتستان در حوزه کشاورزی، مرکز رشد جامع بوشهر یک مرکز عمومی (با فعالیت در زمینههای مختلف) و مرکز دشتی در صنایع نرم هویت ساز، فعال هستند.
حبیبی اضافه کرد: در چند مرکز رشد استان بوشهر نیز تیم‌ها، هسته‌ها و شرکت‌های مختلفی فعالیت می‌کنند.
افتتاح فاز دوم طرح جامع عمرانی پارک علم و فناوری خلیج فارس بوشهر سال آینده
وی ادامه داد: ساختمان هایی که اکنون در مجموعه ۱۹هکتاری شهرک نیایش دردست احداث هستند یک مجموعه ۱۰هزار مترمتربعی است که پنج هزار مترمربع آن در اردیبهشت ماه سال جاری با حضور معاون علمی فناوری رئیس جمهوری افتتاح شد.
حبیبی اظهار داشت: بلوک دیگر این ساختمان ها نیز در دست احداث است که پیشرفت نزدیک به ۵۰درصدی دارد و امید است در تابستان سال آینده فاز دوم طرح جامع عمرانی پارک علم و فناوری خلیج فارس به بهره‌برداری برسد.
دانش بنیان‌های بوشهر پیشتاز در نوآوری
شرکت دانش بنیان نانو فناوری التیام ویرا یکی از شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری خلیج فارس بوشهر نوعی نانو الیاف حاوی دارو را اختراع، تولید و ثبت کرده‌است که مشابه خارجی ندارد و اکنون در مرحله دریافت مجوز تولید انبوه قرار دارد.
مدیر عامل این شرکت می‌گوید: هرچند در کشورهای چین، آلمان و برخی از کشورهایی اروپایی نمونه فاقد دارویی این الیاف‌ها وجود داشته و واردات آن نیز با قیمت بالا و خروج ارز از کشور همراه است اما با نمونه تولید شده در داخل با بکارگیری دارو روند التیام زخم نیز با سرعت بیشتری انجام میشود.
مریم نجفی اصل افزود: اکنون در برخی از کلینیکهای درمانی تقاضای خوبی برای آن ایجاد شده که با تولید انبوه و معرفی بیشتر محصول میزان تقاضای بیشتری نیز برای آن فراهم خواهد شد.
وی گفت: با توجه به اهمیت طرح، سرمایه گذار برای تولید انبوه نیز جذب شده و با اجرای فاز نخست تولید نانو الیاف حاوی دارو ۱۲ فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم ایجاد خواهد شد.
به گفته نجفی اصل، اکنون روند دریافت مجوز تولید انبوه از طریق سازمان غذا و دارو در حال انجام است که انتظار میرود با شتا بخشی در روند ارائه مجوز ساخت این الیاف ها هر چه سریع تر عملیاتی شود.
این الیاف اکنون با قیمت بالا از کشورهای خارجی تامین میشود که با تحقق تولید و رسیدن به مرحله صادرات حتی میتواند ارزآوری نیز به دنبال داشته باشد.
شرکت زهد سیستم لیان نیز یکی دیگر از شرکت‌های دانش بنیان پارک علم و فناوری خلیج فارس بوشهر است که تجهیزات ساختمان هوشمند را از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری طراحی و تولید کرده‌است.
به گفته بهنام زاهدی فرد مدیرعامل این شرکت، در پنج سال اخیر با پروژههای متعددی که انجام شده این طراحی به نقطه بلوغ رسیده‌است ولی تا رسیدن به ایده‌آل مسیری طولانی در پیش دارد.
وی ادامه داد: در استان بوشهر تاکنون ۵۰۰ واحد ساختمان هوشمند توسط این شرکت اجرایی شده و در برخی از استانهای اصفهان و فارس نیز به صورت موردی چند پروژه اجرا شده‌است.
خروجی ساختمان هوشمند برای جامعه افزایش ایمنی ساختمانها در برابر حوادثی مانند آتش سوزی و نشت گاز است و امنیت آن را در برابر سرقت بالا می‌برد، همچنین کاهش انرژی مصرفی در کولرهای گازی و افزایش رفاه کنترل پذیری بیشتر و زیبایی برای خانه از دیگر مزایای تجهیزات ساختمان هوشمند است.
زاهدی فرد افزود: هر چند برندهای خارجی این تجهیزات در بازار وجود داشتند و سال‌های ۹۴ تا ۹۶ اوج این رقابت‌ها بود ولی با افزایش قیمت دلار سهم این شرکت از بازار افزایش یافت.
وی ادامه می‌دهد: تمرکز بر تولید با کیفیت و حجم بالا با قیمت مناسب و رقابتی در اولویت نخست این شرکت است ولی از سال ۹۳ از همان ابتدای کار علاوه بر دریافت پروژه و تولید، نصب و راه اندازی انجام شده‌است.
شرکت زهد سیستم تاکنون برای هفت نفر فرصت شغلی ایجاد کرده‌است.
به گفته زاهدی مشکل عمده این شرکت سخت‌گیری‌های بانک‌ها در پرداخت تسهیلات و تاخیر در پرداخت بهای خرید تولیدات این شرکت توسط بخش دولتی است که انتظار است در این زمینه تسهیل گری لازم صورت گیرد.
مدیرعامل شرکت زیستاب جلبک لیان جنوب نیز گفت: این شرکت در حوزه زیست فناوری فعالیت و مهم ترین دستاورد آن نیز تولید انبوه مقیاس صنعتی ریزجلبک اسپیرولینا است.
عباس جمالی ادامه داد: این جلبک به صورت خام فروش نمی شود بلکه پس از فرآوری در قالب محصولات آرایشی بهداشتی از جمله ماسک صورت به بازار عرضه می شود.
در این بخش حدود سه میلیارد تومان با همکاری شرکت وطن زرین پلیمر بوشهر سرمایه‌گذاری شده و ۲۰فرصت شغلی ایجاد کرده‌است.
پیش‌بینی شده با توسعه فعالیت این شرکت در آینده نزدیک فرصت‌های شغلی این شرکت باتمرکز بر جذب نیروهای بومی است افزایش یابد.
جمالی افزود: اکنون مقدار جلبک تولیدی نیاز داخلی کشور را تامین می‌کند و با این رویه برنامه‌ای برای صادرات وجود ندارد.
شرکت‌های دانش بنیان به لحاظ ارزآوری مناسب این روزها از اهمیت ویژهای برخوردار شدند و با تولیدات خود توانستند با شکست حلقه‌های زنجیر تحریم محصولات خود را به بازارهای هدف در اقصی نقاط دنیا برسانند و موفق به ایجاد فرصت‌های شغلی متنوعی در عرصههای مختلف شده‌اند.
طوریکه به گفته معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری هم‌اکنون بیش از پنج هزار شرکت دانش بنیان در کشور فعال است که فروش آنها در سال گذشته به ۱۲۰هزار میلیارد تومان رسید و ارزش سهام شرکت‌های دانش بنیانی که اکنون در بورس فعال هستند حدود ۱۴۰هزار میلیارد تومان است.
براساس اظهار سورنا ستاری اکنون اقتصاد دانش بنیان‌ها در کشور قابل توجه است و دست دولت به طور کامل در حوزه تسهیلات و در زمینه زیرساخت های دانش بنیان باز است و تا جایی که بتواند در این حوزه سرمایه‌گذاری خواهد شد.
رویکرد دولت حمایت از اقتصادهای دانش بنیان است که در این ارتباط قانون حمایت از این شرکت ها بطور کامل اجرایی شده و بیش از ۱۴۰خدمت به شرکت های این حوزه ارائه شده است.
رشد قابل توجه شرکت‌های دانش بنیان در سال های اخیر گواهی بر این ادعا است که با حمایت های موثر مقام معظم رهبری، رئیس جمهوری و همراهی دستگاه‌های دولتی با این موضوع حساس محقق شده‌است.
گزارش: عبدالصمد شهریاری
نظرات