در سال 1344 انستیتوهای تکنولوژی براساس مجوز رسمی وزارت فرهنگ و آموزش عالی (سابق) با اساسنامه‌ای مشخص و به منظور تربیت تکنیسین فنی با مدرک کاردانی تاسیس شدند. در سال 1348، مراکز تربیت معلم فنی و حرفه‌ای تحت پوشش دفتر امور مدارس عالی فنی و حرفه ای وزارت آموزش و پرورش نیز آغاز به کار نمودند.

در سال 1359 همزمان با تعطیلی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور، تغییرات بنیادی در برنامه های درسی و آموزشی انستیتوهای تکنولوژی اعمال و پس از بازگشایی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، با تکیه بر اصول حاکم بر آموزش های فنی و حرفه ای و ضوابط شورای عالی انقلاب فرهنگی، مراکز مذکور مجددا عهده دار اجرای دوره های کاردانی با هدف تربیت تکنیسین فنی در رشته های مختلف مورد نیاز بخش های صنعتی کشور گردیدند.

از سال 66-65، دفتر امور مدارس عالی، به موازات اجرای دوره‌های کاردانی ناپیوسته، اقدام به تربیت دبیر فنی در سطح کارشناسی ناپیوسته توسط برخی از آموزشکده‌ها (انستیتوهای تکنولوژی) نمود و از سال تحصیلی 75-74 و به دنبال تصویب و اجرای نظام جدید آموزش متوسطه، دوره 2 ساله کاردانی پیوسته در رشته های فنی و حرفه ای در کلیه آموزشکده‌های فنی وحرفه ای کشور به اجرا درآمد.

فقدان یک واحد ستادی با ساختار دانشگاهی در جهت برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر فعالیت‌های اداری، مالی و آموزشی این مراکز، که در زمینه تعلیم و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز و تخصصی وزارت آموزش و پرورش که در سراسر کشور فعالیت می‌نمایند، مقامات مسئول در وزارت آموزش و پرورش را بر آن داشت تا با پیشنهاد ایجاد واحدی وابسته به آموزش و پرورش تحت عنوان مجتمع پیامبر اعظم(ص) نقیصه مطرح شده در آموزش و پرورش را مرتفع نمایند.

این موضوع از سال 1383 با برگزاری جلسات مختلف پیگیری شد و در راستای تحقق این امر مهم در قانون بودجه سال 1386، ردیفی به منظور پیش بینی اعتبارات آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای و مراکز تربیت معلم جهت مجتمع آموزش عالی پیامبر اعظم (ص) در نظر گرفته شد.

دانشگاه فنی و حرفه ای به عنوان تنها دانشگاه متولی آموزش عالی فنی و حرفه ای در کشور، از سال 1390 با مجوز رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کار خود را آغاز نموده است. دانشکده و آموزشکده های فنی و حرفه ای به عنوان واحدهای زیرمجموعه این دانشگاه، سابقه ی بیش از چهل سال فعالیت آموزشی داشته و از اولین مراکز آموزش عالی کشور هستند که در تداوم مسیر تحصیلی دوره متوسطه فنی و حرفه ای (هنرستان های فنی، کشاورزی، حرفه ای، تربیت بدنی) فعالیت داشته اند اما تأسیس این دانشگاه و تفکیک آن از وزارت آموزش و پرورش به سال 90 بر می گردد.


دانشگاه فنی و حرفه ای به صورت تفکیک جنسیتی اقدام به آموزش دانشجو می کند. این مراکز در قالب 165دانشکده و آموزشکده فنی و حرفه‌ای در استان های مختلف کشور پراکنده اند که از این تعداد 114 مرکز متعلق به پسران و 51 مرکز مربوط به دختران می باشد. (فهرست اسامی، نشانی و تلفن تماس مراکز به تفکیک استان در انتهای صفحه موجود است)

عمده فعالیت آموزشی این دانشگاه در حال حاضر در سطح کاردانی است و هدف، تربیت کاردان (تکنسین) است. البته در تعدادی از مراکز این دانشگاه، دوره‌های کارشناسی ناپیوسته و پیوسته نیز فعالند به نحوی که سطح کاردانی پیوسته با 54 رشته و کارشناسی ناپیوسته با 26 رشته ودر قالب دو نوبت آموزشی خدمات خود را به بیش از 200 هزار دانشجو ارائه می نمایند.

ترکیب گروه های آموزشی این دانشگاه به قرار زیر است: فنی و مهندسی در حدود (58%)، کشاورزی و دامپزشکی در حدود (21%)، علوم انسانی در حدود (7%)، علوم پزشکی در حدود (2%) و هنردر حدود(12%). (فهرست کامل رشته های دانشگاه فنی و حرفه ای همراه با سرفصل دروس آنها را می توانید در بخش آموزش و دانشگاه مسیر ایرانی مشاهده کنید.)

از آنجا که 70 درصد از آموزش های این دانشگاه کارگاهی و 30 درصد دیگر نظری می باشد (آموزش های عملی در تعداد 1300 کارگاه و آزمایشگاه انجام می گیرد)، لذا دانش آموختگان علاوه بر داشتن توانایی علمی، از مهارت های عملی و کاربردی لازم نیز برخوردارند و اکثراً در زمینه های مربوط به رشته تحصیلی خود جذب بازار کار می شوند.

مدارک تحصیلی دانش آموختگان این دانشگاه مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده و برای ادامه تحصیل در داخل و خارج از کشور معتبر می باشد. طول دوره تحصیل در هر یک از مقاطع (کاردانی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته) 2 سال و دانشجویان تابع مقررات آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند.