پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان یک پارک علم و فناوری در شهر زاهدان می باشد
پاركهاي علم و فناوري (Science & Technology park) به عنوان يكي از نهادهاي اجتماعي و حلقهاي از زنجيره توسعه اقتصادي مبتني بر فناوري، شكل گرفتهاند.
در تعريفي ديگر، پارك علم و فناوري سازماني است كه با هدف افزايش ثروت در جامعه توسط متخصصان حرفهاي مديريت ميشود و جريان دانش و فناوري را ميان دانشگاهها، موسسات تحقيق و توسعه، شركتهاي خصوصي و بازار به حركت مياندازد.
اين گونه پاركها از طريق مراكز رشد، سازمانهاي نوآور را تقويت كرده و فرايندهاي زايشي را تسهيل ميكنند. پارك علم و فناوري محيطي است كه در آن واحدهاي تحقيقاتي مستقل يا وابسته به سازمانها و صنايع، مجتمع شده و زير پوشش و حمايت قرار ميگيرند تا به خلاقيت و نوآوري بپردازند.
تعميق ارتباط بين دانشگاهها، سازمانهاي تحقيقاتي، واحدهاي توليدي و مراكز تصميمگيري دولتي براي توسعه فناوري و علوم كاربردي، از جمله اهداف ايجاد و توسعه پاركهاي علم و فناوري است.
از طرف ديگر پاركهاي فناوري به عنوان ابزار جلب شركتهاي مبتني بر فناوري پيشرفته در سطح بينالمللي شناخته ميشوند و علاوه برآن محملي براي جذب متخصصان و دانشمندان و توسعه فعاليت كارآفرينان ميباشند.
همچنين شكلگيري و توسعه بسياري از پديدههاي نوظهور تكنولوژيكي از درون اين پاركها است و دولتها ميكوشند با ايجاد محيطي مناسب، شرايط كار و فعاليت را براي شركتهاي كوچك و متوسط، و جذب شركتهاي بينالمللي مبتني بر فناوري فراهم نمايند.
در تعريفي ديگر در مورد پارك فناوري آمده است:
پارك فناوري واحدي است كه:
• با مؤسسات آموزشي و پژوهشي در ارتباط است.
• زيرساختها و خدمات پشتيباني، خصوصا مستغلات و فضاهاي اداري را براي واحدهاي تجاري فراهم مينمايد.
• وظيفه انتقال فناوري را بر عهده دارد.
• وظيفه توسعه فناوري را بر عهده دارد.
انواع پاركهاي علمي و فناوري
تعريف واحدي از پاركها يا شهركها در جهان وجود ندارد و كشورها بر اساس مقتضيات و نيازهاي خود به ايجاد پاركها اقدام ميكنند.
در يك تقسيمبندي كلي پاركهاي علمي و فناوري را ميتوان به سه دسته تقسيم كرد:
• مراكز رشد شركتها و موسسات (انكوباتورها) كه مختص شركتهاي نوپا و Start up هستند.
• پاركهاي علمي و فناوري كه بيشتر شركتها و موسسات تحقيقاتي و فناوري و انكوباتورها در آن حضور دارند.
• شهركهاي علمي و تحقيقاتي كه متشكل از چندين پارك، دانشگاه و مراكز مسكوني ميباشد.
ويژگيهاي اصلي پاركهاي علمي و فناوري
• مضمون اصلي فعاليت اين پاركها، پژوهش و توسعه در زمينه فناوري هاي سطح بالاست. تكيه اصلي روي پژوهشهايي است كه در جهت "توسعه" سازمان داده شده اند. در اين پاركها توليد انبوه جايي ندارد و صنايع بزرگ در آنجا تأسيس نميشوند.
• پژوهش در اين پاركها در راستاي رفع نيازهاي صنايع مشخص انجام ميشود. يعني در اين پاركها پژوهش نميكنند كه مثلاً به فرمولهاي خاص فيزيك، شيمي، يا رياضيات دست يابند، بلكه پژوهش ميشود تا مشكل خاص يا تنگناهاي علمي يك صنعت به خصوص را حل كنند. به بيان ديگر، فعاليتهاي دروني اين مجتمعها به طور مشخص رنگ تكنولوژيك دارد تا رنگ آكادميك.
• صنايعي كه در اين پاركها تأسيس ميشوند، صنايع سبك و تكنولوژيك هستند. اين صنايع، ارزش افزوده بالايي را توليد كرده و درعين حال فاقد سر و صدا و آلودگي بوده و به محيط زيست، آسيب نميرسانند.
• اين مجتمعها محل تمركز مجموعه اي از فعاليتهاي به هم پيوسته اند. يعني فعاليتهاي درون اين پاركها (مجتمع ها) با هم رابطه تنگاتنگ دارند و درصورت لزوم ميتوانند به يكديگر خوراك علمي و پژوهشي بدهند.
• زايش صنعت از صنعت.
• فضاي اين مجتمع ها، پارك مانند است و محوطه آنها بسيار زيبا، ساختمانها معمولاً با ارتفاع كم و مجهز به انواع امكانات تفريحي و خدماتي هستند. تراكم ساختمانها نيز كم است.
• اين مجتمعها غالباً در ارتباط و با همكاري مستقيم يك يا چند دانشگاه يا موسسه فن آوري و سرمايهگذاري مشترك آنها تأسيس ميشوند. البته به جاي دانشگاه، يك مؤسسه تحقيقاتي بسيار مهم هم ميتواند اين نقش را ايفا كند. به علاوه دولتهاي محلي و بخش خصوصي نيز جزو صاحبان اصلي هستند. بنابراين مديريت اين پاركها، به اقتضاي تركيب، بين بخش دولتي، خصوصي و دانشگاهي مشترك است .
• بخش عمده اي از واحدهاي فعال در پاركها معمولاً كوچك و نوبنيادند و صاحبان آنها را پژوهشگران تشكيل ميدهند. البته بسيار اتفاق ميافتد كه شركتهايي همانند IBM، Cisco و SONY هم شعبه تحقيق و توسعه خود را به اين پاركها منتقل كنند.
• از جنبه جمعيتي (دموگرافيكي) افرادي كه در اين پاركها كار ميكنند افراد متخصص و ماهري هستند (نظير مهندسان، دانشمندان، پزشكان و كارشناسان تحقيق و توسعه) كه عمدتاً در مشاغل تكنيكي، پژوهشي و مديريتي ممتاز به كار مشغولند.
پارك علم و فناوري استان سيستان و بلوچستان در مسير حمايت، كمك به توسعه شركت¬هاي دانش بنيان، ايده هاي نو و تاكيد بر تجاري سازي نتايج تحقيقات از سال 1391 با اخذ مجوز اصولي در هفتاد و سومين نشست كميته تخصصي فناوري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري وارد عرصه حمايت از تجاري سازي ايده هاي دانش بنيان شد.
80 درصد زمينه فعاليت پارك علم و فناوري استان با توجه به توانمندي هاي منطقه به حوزه هاي زير معطوف مي شود:
انرژي هاي نو (با تأكيد بر باد و خورشيد و امواج دريا)
معدن و فراورده هاي معدني غير فلزي
كشاورزي(با تأكيد بر گياهان دارويي، محصولات گرمسيري، موز و خرما و محصولات مقاوم به شوري و كم آبي)
شيلات و آبزي پروري