مرکز رشد یا انکوباتور، یکی از ابزارهای رشد اقتصادی است که به منظور حمایت از کارآفرینان تحصیل کرده تاسیس می شود و با ارائه امکانات و تسهیلات عمومی،زمینه پا گرفتن شرکت های جدید را فراهم می کند. استفاده از مراکز رشد، امروزه تبدیل خلاقیت ها و دستاوردعای علمی و تحقیقاتی به محصولات قابل ارائه به بازار و توسعه کارآفرینی محسوب می شود. امروزه بیش از 3000 مرکز رشد در سراسر دنیا وجود دارد که بیشتر آنها در کشورهای آمریکا و ژاپن مستقر هستند.

تاریخچه و اهداف مراکز رشد:

تاسیس اولین مرکز رشد جهان به سال 1959 میلادی در نیویورک بر می گردد. در این سال ژوزف مانسکو، با خرید یک ساختمان بزرگ قدیمی تصمیم گرفت که آن را به مستاجران متعددی اجاره دهد تا بتواند از این طریق درآمدزایی نماید. مانسکو بعد از یکسال، 20 تا 30 مستاجر داشت که حدوداً ده هزار مترمربع از فضای مجموعه را اجاره نموده بودند. این مرکز، هنوز هم فعال است و با نام مرکز صنعتی باتاویا(Batavia) شناخته می شود و حدوداً هزار نفر در آن مشغول به کارند.

از جمله اهداف تاسیس مراکز رشد می توان به ایجاد خودباوری و روحیه کارآفرینی در اقشار مستعد جامعه و آشنا نمودن کارآفرینان با قوانین حمایتی دولت از آنها، افزایش سطح درآمدها به کمک ایجاد تعادل میان اقتصاد بومی منطقه و فناوری روز، کمک به وارد شدن فناوری های روز که با شرایط اجتماعی - اقتصادی منطقه همخوانی داشته باشد، ایجاد شرکت های خصوصی دانش محور توسط فارغ التحصیلان دانشگاهی، تجاری سازی علوم و تحقیقات دانشگاهی، تشویق به ایجاد شرکت های کوچک و متوسط(SME)  متکی بر تکنولوژیهای پیشرفته و تزریق علوم دانشگاهی در صنعت و دستگاه های اجرایی و همچنین کمک به رشد اقتصادی منطقه اشاره نمود.

 تعاریف:

هسته: تیم کاری متشکل از تعدادی دانش آموخته با زمینه کاری مشخص که درصد تشکیل یک موسسه ی حقوقی در زمینه کاری خود می باشند.

شرکت های خصوصی نوپا: واحدهایی هستند که با هدف تولید محصول یا ارائه خدمات تخصصی با استفاده از فناوری در قالب یک شرکت یا موسسه اقدام به فعالیت می نمایند.

واحد پژوهشی دانشگاهی: تعدادی از اعضای هیات علمی است که از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دارای مجوز پژوهشی هستند.

واحدهای تحقیق و توسعه (R&S) : واحدی است که برای انجام تحقیقات، دستیابی به فناوری پیشرفته،ساخت نمونه و یا انجام خدمات جدید مبتنی بر علوم جدید هستند و در راستای اهداف شرکت مادر قرار دارد، ایجاد می شود.

نظارت و ارزیابی واحدها:

پذیرش، استقرار،ارائه خدمات اعتبارات خدماتی و پژوهشی با واحدهای مستقر در مرکز با نظارت و ارزیابی مدیریت و تائید شورای مرکز موظف اند در دوره های مشخص گزارش پیشرفت خود را به مرکز ارائه و در طول زمان استقرار،تابع مقررات و قوانین مندرج در آئین نامه های مرکز باشند.

تسویه حساب و خروج از مرکز:

واحدهای R&D باید هزینه ی خدمات ارائه شده را به صورت ماهانه و یا سه ماه یکبار پرداخت نمایند.سایر واحدهای بهره مند از تسهیلات و خدمات نیز هزینه خدمات را از محل اعتبار خدماتی خود در نزد مرکز تامین نمایند که این اعتبار خدماتی به همراه اعتبار پژوهشی پرداخت شده به هر واحد با توجه به این مطلب که در قالب وام بوده باید پس از خروج از مرکز بازپرداخت شود.